STEAM білім беру – болашақ техника саласының мамандарының кәсіби құзыреттілігін қалыптастырудың моделі
Кілт сөздер:
STEAM технологиясы, конвергентті әдіс, білім беру, құзыреттіліктер.Аңдатпа
Қазіргі білім беру жүйесінің оқу процесі бақылау мен талдау жасаудың зерттеу көзіне айналуда. Дүние жүзі бойынша білім беру жүйесінде студенттердің танымдық белсенділігін арттыру және өзіндік қызметін жетілдіру мақсатында, оқытудың жаңа формаларымен және әдістерімен толықтырылып, мейлінше әр түрлі технологиялар қолданылуда. STEAM технологияларының белсенді қолданыстары қосымша білім беру жүйесінде анық байқалады. Алайда, оның негізгі оқу процесінде қолданысы іс жүзінде мүлдем зерттелмеген десек, жаңылыспаймыз. Зерттеу барысында жақын және алыс шетелдік, отандық ғалымдардың еңбектеріне барынша жан-жақты шолу жасалды. Қарастырылған іс-тәжірибелердің көпшілігінде, STEAM білім берудің қосымша білім беру жүйесіндегі жүргізіліп жатқан жұмыстардың, оның ішінде мектеп білім жүйесіндегі мүмкіншіліктері туралы баяндайды. STEAM білім беру үшін педагог кадрларды қайта даярлауға байланысты Ресейде және шет елдерде атқарылып жатқан жұмыстар да баршылық. Десек те білім берудің мұндай түрінің біздегі жоғары оқу орындарында қаншалықты жүзеге асырылып жатқандығы туралы мүлдем зерттелмегендігі байқалады. Кәсіби құзыреттіліктердің негізгі критерийлері болып табылатын кеңістіктік ойлауды дамыту және үш өлшемді формалармен жұмыс істеу қабілеті; студенттердің шығармашылық қабілеттерін дамыту; дизайн мен сәулет өнерінің заманауи тенденцияларымен танысу; арнайы кәсіби бағдарламалар бойынша біліктілікті арттыру; өз іс-әрекеттерін ұйымдастыруға және идеяны іс жүзінде жүзеге асыруға дейін жеткізуге үйрету секілді процедураларды орындаудың STEAM білім беру жағдайындағы мүмкіншілігі өте зор. Бұл мақалада біз STEAM технологияларын болашақ техникалық мамандардың кәсіби құзыреттілігін қалыптастыру тәсілі ретінде қарастырылады.
Әдебиеттер тізімі
Дүниежүзілік экономикалық форум баяндамасынан. [Elektronik kaynak]. URL: http://reports.weforum.org/global-risks-2019/chapter-one/ . (erişim tarihi: 20.12.2022)
Алексеев Н.Г., Леонтович А.В., Обухов А.С., Фомина Л.Ф. Концепция развития исследовательской деятельности студентов // Научно-иссдедовательская работа школьников. – 2002. – №1. – С. 24–33.
Сорокина Т.Е. От Stem к Steam-образованию через программную среду Scratch. // Современные информационные технологии и ИТ-образование. – 2015. – №11. – С. 362–366.
Dahlberg M.L., Byars-Winston A. The science of effective mentorship in STEMM. – 2019. [Elektronik kaynak]. URL: https://eric.ed.gov/?id=ED600039 DOI: 10.17226/25568 (erişim tarihi: 25.12.2022)
Ejiwale J.A. Barriers to successful implementation of STEM education // Journal of Education and Learning. – 2013. – №7(2). – P. 63–74.
Конюшенко С.М., Жукова М.С., Мошева Е.А. Образование STEM против STEAM: изменение понимания того, как преподавать? // Известия Балтийской государственной академии рыбопромыслового флота: психолого-педагогические науки. – 2018. – №2 (44). – С. 99–103.
STEAMS практики в образовании. Дайджест. выпуск 7. [Elektronik kaynak]. URL: https://www.mgpu.ru/wp-content/uploads/2021/02/Dajdzhest-vypusk-7-2.pdf. (erişim tarihi: 28.12.2022)
Honey M., Pearson G., Schweingruber H. STEM Integration in K-12 Education: Status // Prospects, and an Agenda for Research. – 2014. [Elektronik kaynak]. URL: https://nap.nationalacademies.org/catalog/18612/stem-integration-in-k-12-education-status-prospects-and-an (erişim tarihi: 05.01.2023)
Обухов А.С. От исследовательской активности к исследовательской деятельности: учение через открытия. Научно-практичесое образование, исследовательская подготовка, STEAM-образование: новые типы учебных ситуаций. // Сборник докладов IX Международной научно-практической конференции: Научно-исследовательская деятельность студентов в современном образовательном пространстве. Том 1. / Под ред. А.С. Обухова. – М.: МОД «Исследователь», 2018. – С. 20–34. [Elektronik kaynak]. URL: https://ioe.hse.ru (erişim tarihi: 07.01.2023)
Уваров А.Ю. Исследовательский подход в преподавании естественных наук за рубежом. Научно-практичесое образование, исследовательская подготовка, STEAM-образование: новые типы учебных ситуаций. // Сборник докладов IX Международной научно-практической конференции: Научно-исследовательская деятельность студентов в современном образовательном пространстве. Том 1. / Под ред. А.С. Обухова. – М.: МОД «Исследователь», 2018. – С. 34–55. [Elektronik kaynak]. URL: https://ioe.hse.ru (erişim tarihi: 07.01.2023)
Jolly A. STEM by Design. Strategies and Activities for Grades 4-8. E-Book. – 2017. – 168 p. [Elektronik kaynak]. URL: https://www.routledge.com/STEM-by-Design-Strategies-and-Activi- ties-forGrades-4-8/Jolly/p/book/9781138931060 (erişim tarihi: 07.01.2023)
Материалы седьмого национального заседания STEM - САММИТ, Германия. – 2019, 27 июнь. [Elektronik kaynak]. URL: https://www.siemens-stiftung.org/en/media/news/7th-national-stem-summit-in-berlin/ (erişim tarihi: 09.01.2023)
Иманова А.Н., Самуратова Р.Т., Жуманбаева А.О. Паровые технологии: инновации в естественнонаучном образовании // Достижения науки и образования. – 2018. – №2 (8(30). – С. 75–76.
Аристова И.Л., Есипенко Е.А., Шарафьева К.Р., Масленникова Е.П. и др. Пространственные способности: структура и этиология // Вопросы психологии. –2018. – №1. – С. 118–126.
Евладова Н.В. Формирование информационной компетентности студентов экономических специальностей ССУЗов: дисс. ... канд. пед. наук. – Комсомольск на Амуре, 2006. – 206 с. [Elektronik kaynak]. URL: https://www.dissercat.com/content/formirovanie-informatsionnoi-kompetentnosti-studentov-ekonomicheskikh-spetsialnostei-ssuzov- (erişim tarihi: 09.01.2023)
Морозова О.В., Духанина Е.С. STEAM-технологии в дополнительном образовании детей // Баландинские чтения. Том ХІV. – С. 553–556. [Elektronik kaynak]. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/steam-tehnologii-v-dopolnitelnom-obrazovanii-detey/viewer. (erişim tarihi: 09.01.2023)
Фрумин И. Д. и др. Универсальные компетентности иновая грамотность: чему учить сегодня для успеха завтра // Современная аналитика образования. – 2018. – №2. – С. 1–25.
Гриншкун В.В. Проблемы и пути эффективного использования технологий информатизации в образовании // Вестник Московского университета. Серия 20. Педагогические науки. – 2018. – №2. – С. 34–47. [Elektronik kaynak]. URL: https://msupress.com/catalogue/magazines/archiv/vestnik-moskovskogo-universiteta-seriya-20-pedagogicheskoe-obrazovanie/2302/ (erişim tarihi: 10.01.2023)
Чакир М. Конструктивные подходы к обучению науке и их значение для научной педагогики: обзор литературы // Международный журнал экологического и научного образования. – 2008. – №3 (4). – С. 193–206. [Elektronik kaynak]. URL: http://www.sciepub.com/reference/251913 (erişim tarihi: 10.01.2023)
REFERENCES
Duniejuzilik ekonomikalyq forum baiandamasynan. [Electronic resource]. URL: http://reports.weforum.org/global-risks-2019/chapter-one/ (date of access: 20.12.2022) [in Kazakh]
Alekseev N.G., Leontovich A.V., Obuhov A.S., Fomina L.F. Koncepcia razvitia issledovatelskoi deiatelnosti studentov // Nauchno-issdedovatelskaia rabota shkolnikov. – 2002. – №1. – S. 24–33. [in Russian]
3.Sorokina T.E. Ot Stem k Steam-obrazovaniu cherez programnuiu sredu Scratch // Sovremennye informacionnye tehnologii i IT-obrazovanie. – 2015. – №11. – S. 362–366. [in Russian]
Dahlberg M.L., Byars-Winston A. The science of effective mentorship in STEMM. – 2019. [Electronic resource]. URL: https://eric.ed.gov/?id=ED600039 DOI: 10.17226/25568 (date of access: 25.12.2022)
Ejiwale J.A. Barriers to successful implementation of STEM education // Journal of Education and Learning. – 2013. – №7(2). – P. 63–74.
Koniushenko S.M., Jukova M.S., Mosheva E.A. Obrazovanie STEM protiv STEAM: izmenenie ponimania togo, kak prepodavat? // Izvestia Baltiiskoi gosudarstvennoi akademii rybopromyslovogo flota: psihologo-pedagogicheskie nauki. – 2018. – №2 (44). – S. 99–103. [in Russian]
STEAMS praktiki v obrazovanii. Daidjest. Vypusk 7. [Electronic resource]. URL: https://www.mgpu.ru/wp-content/uploads/2021/02/Dajdzhest-vypusk-7-2.pdf. (date of access: 28.12.2022) [in Russian]
Honey M., Pearson G., Schweingruber H. STEM Integration in K-12 Education: Status // Prospects, and an Agenda for Research. – 2014. [Electronic resource]. URL: https://nap.nationalacademies.org/catalog/18612/stem-integration-in-k-12-education-status-prospects-and-an (date of access: 05.01.2023)
Obuhov A.S. Ot issledovatelskoi aktivnosti k issledovatelskoi deiatelnosti: uchenie cherez otkrytia. Nauchno-prakticheskoe obrazovanie, issledovatelskaia podgotovka, STEAM-obrazovanie: novye tipy uchebnyh situaci // Sbornik dokladov IX Mejdunarodnoi nauchno-prakticheskoi konferencii: Nauchno-issledovatelskaia deiatelnost studentov v sovremennom obrazovatelnom prostranstve. Tom 1 / pod red. A.S. Obuhova. – M.: MOD «Issledovatel», 2018. – S. 20–34. [Electronic resource]. URL: https://ioe.hse.ru (date of access: 07.01.2023) [in Russian]
Uvarov A.Iu. Issledovatelski podhod v prepodavanii estestvennyh nauk za rubejom. Nauchno-prakticheskoe obrazovanie, issledovatelskaia podgotovka, STEAM-obrazovanie: novye tipy uchebnyh situaci // Sbornik dokladov IX Mejdunarodnoi nauchno-prakticheskoi konferencii: Nauchno-issledovatelskaia deiatelnost studentov v sovremennom obrazovatelnom prostranstve. Tom 1 / pod red. A.S. Obuhova. – M.: MOD «Issledovatel», 2018. – S. 34–55. [Electronic resource]. URL: https://ioe.hse.ru (date of access: 07.01.2023) [in Russian]
Jolly A. STEM by Design. Strategies and Activities for Grades 4-8. E-Book. – 2017. – 168 p. [Electronic resource]. URL: https://www.routledge.com/STEM-by-Design-Strategies-and-Activi- ties-forGrades-4-8/Jolly/p/book/9781138931060 (date of access: 07.01.2023)
Materialy sedmogo nacionalnogo zasedania STEM - SAMMIT, Germania. – 2019. [Electronic resource]. URL: https://www.nationalesmintforum.de/veranstaltungen/7-nationaler-mint-gipfel-2019/ (date of access: 09.01.2023) [in Russian]
Imanova A.N., Samuratova R.T., Jumanbaeva A.O. Parovye tehnologii: innovacii v estestvenonauchnom obrazovanii // Dostijenia nauki i obrazovania. – 2018. – №2 (8(30). – S. 75–76. [in Russian]
Aristova I.L., Esipenko E.A., Sharafeva K.R., Maslennikova E.P. i dr. Prostranstvennye sposobnosti: struktura i etiologia //Voprosy psihologii. – 2018. – №1. – S. 118–126. [in Russian]
Evladova N.V. Formirovanie informacionnoi kompetentnosti studentov ekonomicheskih spesialnostei SSUZov. dis. ... kand. ped. nauk. – Komsomolk na Amure, 2006. – 206 s. [Electronic resource]. URL: https://www.dissercat.com/content/formirovanie-informatsionnoi-kompetentnosti-studentov-ekonomicheskikh-spetsialnostei-ssuzov- (date of access: 09.01.2023) [in Russian]
Morozova O.V., Duhanina E.S. STEAM-tehnologii v dopolnitelnom obrazovanii detei: Balandinskie chtenia. Tom: XIV. – S. 553–556. [Electronic resource]. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/steam-tehnologii-v-dopolnitelnom-obrazovanii-detey/viewer. (date of access: 09.01.2023) [in Russian]
Frumin I.D. i dr. Universalnye kompetentnosti I novaia gramotnost: chemu uchit segodnia dlia uspeha zavtra // Sovremennaia analitika obrazovania. – 2018. – №2. – S. 1–25. [in Russian]
Grinshkun V.V. Problemy i puti effektivnogo ispolzovania tehnologii informatizacii v obrazovanii. // Vestnik Moskovskogo universiteta. Seria 20. Pedagogicheskie nauki. – 2018. – №2. – S. 34–47. [Electronic resource]. URL: https://msupress.com/catalogue/magazines/archiv/vestnik-moskovskogo-universiteta-seriya-20-pedagogicheskoe-obrazovanie/2302/ (date of access: 10.01.2023) [in Russian]
Chakir M. Konstruktivnye podhody k obucheniu nauke i ih znachenie dlia nauchnoi pedagogiki: obzor literatury // Mejdunarodnyi jurnal ekologicheskogo i nauchnogo obrazovania. – 2008. – №3 (4). – S. 193–206. [Electronic resource]. URL: http://www.sciepub.com/reference/251913 (date of access: 10.01.2023) [in Russian]
