«Стереометрия» бөлімін оқудағы оқушылардың зерттеу іс-әрекеті
Кілт сөздер:
зерттеу қабілеті, белсенділік, қалыптасу, стереометрия, сыни ойлау, кеңістіктік ойлау, шығармашылық.Аңдатпа
Мақалада геометрияны, атап айтқанда «Стереометрия» бөлімін зерттеу кезінде студенттердің зерттеу тәжірибесінің маңыздылығы қарастырылады. Зерттеудің өзектілігі – математика мұғалімдерінің педагогикалық практикасын дамыту, жоғары сынып оқушыларының зерттеушілік іс-әрекетінің дағдыларын қалыптастыру, олар іздеу қабілетін, ойлау арқылы сыни ойлауды, есептерді шешуде түсінуді жақсы анықтайды. Зерттеу барысында оқушының ойлау қабілетін дамыту үшін оқытудың өзіндік педагогикалық практикасы талданды. Геометрия сабақтарында оқушылардың міндеттерін шешуде зерттеу қабілеттерін қалыптастыру үшін оқыту әдістері қолданылды: мәтінмен жұмыс істеу, қысқаша жазба жазу, теориялық материалды қолдану, қосымша сызықтармен жұмыс істеу. Теориялық материалды әзірлеу, білім алушылардың зерттеу қызметін анықтау үшін педагог-ғалымдардың озық жұмыстары және педагогикалық талдау әдісімен зерттеу практикасы зерделенді. Оқытудың педагогикалық практикасын бақылау және зерттеу нәтижесінде балалардың геометрияға көбірек қызығушылық таныта бастағаны, кеңістікте ойлана бастағаны, тақырыпты мағыналы түсіну пайда болғаны байқалды. Математикалық жобалар арқылы оқушылардың зерттеу жұмыстары ұйымдастырылды. Жобамен жұмыс істеу кезінде оқушылардың жаңа тақырыптарды зерттеу белсенділігі, өзін-өзі бағалау, дамуға деген ынтасы, ізденіс жұмысының дағдылары, зерттеу қабілеті байқалды. Геометрияны оқыту процесін бақылау кезінде зерттеу қабілеттерін дамыту есептерді шешуде оқу сапасының пайызын арттырғаны анықталды. Сондықтан математика мұғалімі сыни ойлауды қалыптастыруға және кеңістіктік ойлауды ұсынуға арналған стереометриялық бағыттағы есептерді оқыту тәжірибесіне енгізуі керек. Оқушының мотивациясын, өзін-өзі бағалауын қалыптастыру үшін математика мұғалімдері жобалармен жұмыс ұйымдастыра алады.
Әдебиеттер тізімі
СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ
Виноградова Н.Ф. Как организовать личностно-ориентированное образование в начальной школе. М., Начальная школа, 2001. – № 9. – 10–15 с.
Olivares S. Facultad de Psicologia, Avda. de la Merced / Analysis of mathematical problem-posing ability Spain, 2013. – Р.109–131. https://www.scopus.com/sourceid/18800156721?origin=resultslist
Villalba Ernesto. European Center for the Development of Vocational Training. / Thermi, Greece, 2016. – Р. 123–131 https://www.scopus.com/display/book.uri?sourceId=21100945363&requestedPage=book
Wang Shuilan, Hong Kong Normal University. // European Review of Applied Psychology. – 2019. –Vol. 62. – Iss. 2. – P. 49-62 https://www.scopus.com/sourceid/5700171852?origin=resultslist
Mukhametzyanova A.G. The Effects of Cognitive and Meta-Cognitive Methods of Teaching in Mathematics Procedia // Social and Behavioral Sciences. – 2012. – Vol. 46. – P. 5894-5899 https://www.scopus.com/sourceid/130053?origin=resultslist/
Асланян И.В. Методика контроля развития пространственного мышления 5-6 классов средней школы при изучении геометрического материала – М.: ООО «Издательский центр «Академия», 2006. – 432 с.
Подходова Н.С. Программа курса «Ориентируемся в пространстве, представляем, мыслим» (образная геометрия с элементами логики для учащихся 5-6 классов). — Москва: Издательство Юрайт, 2018. – 460 с.
Серюкова А.С. Методические подходы к организации пошагового решения обучающимися средней школы задач по стереометрии // А.С.Серюкова, С.А. Подпятникова // Вестник совета молодых учёных и специалистов Челябинской области. – Челябинск, 2019. – №4. – 12–24 с.
Смирнова И.М. Задачи на нахождение объёмов многогранников, развивающие пространственные представления / И.М. Смирнова, В.А. Смирнов // Математика в школе. – 2012. – №10. – 28–34 с.
Середенко П.В. Развитие исследовательских умений и навыков младших школьников в условиях перехода к образовательным стандартам нового поколения: Монография. Южно-Сахалинск. СахГУ, 2014, – 208 – 138 с.
Макарченко М.Г. Контекстуальный анализ учебных текстов по математике. Известия РГПУ имени А.И. Герцена. – 2008. – №11. – 268–276 с.
Крайнева С.В. Психологические особенности процесса решения прикладных естественнонаучных задач / С.В. Крайнева, О.Р. Шефер // Психология обучения. – 2018. –№6. –139–145 с.
Фридман Л.М., Турецкий Е.Н. Как научиться решать задачи / Л.М. Фридман, Е.Н. Турецкий // М. Просвещение. – 1989. – 192 с .
Санина Е.И. Развитие пространственного мышления в процессе обучения стереометрии / Е.И. Санина, О.А. Гришина // Вестник РУДН. Психология и педагогика, 2013. – №4. – 99–102 с.
Шефер О.Р. Комплексные задачи по физике как средства достижения обучающимися метапредметных и предметных результатов: монография / О.Р. Шефер, Ю.Г. Ваганова // Челябинск, 2014. – 196 с.
Фридман Л.М. Теоретические основы методики обучения математике. Уч. пос. Едиториал УРСС – 2005. – 248 с.
Панкратова Л.В. О формировании исследовательской компетентности школьников в условиях современного математического образования. – 2011. – 84 с.
Мазяркина Т.В. Педагогические науки / Т.В. Мазяркина, С.В. Первак // Современные наукоемкие технологии. –2011. – №1 – 121–123 с.
Мухина В.С. Психологический смысл исследовательской деятельности для развития личности. Школьные технологии. – 2006. – № 2. – 19 с.
Обухов А.С. Исследовательская деятельность как способ формирования мировоззрения. Народное образование .– 1999. – № 10. – 159 с.
Сефибеков С.Р. Формирование исследовательской деятельности школьников по математике на основе авторских разработок. Махачкала. – 2004.– 3 с.
REFERENCES
Vinogradova N.F. Kak organizovat lichnostno-orientirovannoe obrazovanie v nachalnoi chkole [How to organize personality-oriented education in elementary school]. М., – Elementary School, 2001. – No. 9. 10–15 s. [in Russian]
Olivares S. Facultad de Psicologia, Avda. de la Merced / Analysis of mathematical problem-posing ability Spain, 2013. – Р.109–131. https://www.scopus.com/sourceid/18800156721?origin=resultslist [in English]
Villalba, Ernesto. European Center for the Development of Vocational Training. / Thermi, Greece, 2016. – Р. 123–131 https://www.scopus.com/display/book.uri?sourceId=21100945363&requestedPage=book [in English]
Wang, Shuilan, Hong Kong Normal University. // European Review of Applied Psychology. – 2019. –Vol. 62. – Iss. 2. – P. 49–62 https://www.scopus.com/sourceid/5700171852?origin=resultslist [in English]
Mukhametzyanova A.G. The Effects of Cognitive and Meta-Cognitive Methods of Teaching in Mathematics Procedia // Social and Behavioral Sciences. – 2012. – Vol. 46. – P. 5894–5899 https://www.scopus.com/sourceid/130053?origin=resultslist/ [in English]
Yakimanskaya I.S. Razvitie prostranstvennogo michlenia chkolnikov [Development of spatial thinking of schoolchildren]. – Pedagogy, 1980. [in Russian]
Aslanyan I.V. Metodika kontrola razvitia prostranstvennogo miachlenia 5-6 klassov srednei chkolia pri izuchenii geometricheskogo materiala [Methods for controlling the development of spatial thinking in grades 5-6 of high school in the study of geometric material], – 2006. [in Russian]
Podkhodova N.S. Programma kursa «Orientiruemsa v prostranstve, predstavlaem, miaslim» (obraznaia geometria s elementami logiki dlia uchachihsia 5-6 klassov) [The program of the course «Orienting in space, imagine, think» (figurative geometry with elements of logic for students in grades 5-6)]. – P. 4. [in Russian]
Seryukova A.S. Metodicheskie podphodia k organizacii pochagovogo rechenia obuchaiuchimisa srednei chkolia zadach po stereometrii [Methodical approaches to the organization of a step-by-step solution by students of a secondary school of problems in stereometry] / A.S. Seryukova, S.A. Podpyatnikova // Bulletin of the Council of Young Scientists and Specialists of the Chelyabinsk Region. – Chelyabinsk, 2019. – No. 4. –12–24 s. [in Russian]
Smirnova I.M. Zadachi na nahogdenie obemov mnogogrannikov, razvivaiuchie prostranstvennie predstavlenia [Problems for finding the volumes of polyhedra, developing spatial representations] / I.M. Smirnova, V.A. Smirnov // Mathematics at school. – 2012. – No.10. – 28–34 s. [in Russian]
Seredenko P.V. Razvitie issledovatelskiph umenii I navikov mladchiph chkolnikov v usloviiaph perephoda k obrazovatelnim standartam novogo pokolenia: monographia / [Development of research skills and abilities of junior schoolchildren in the context of the transition to the educational standards of the new generation: monograph]. – Yuzhno–Sakhalinsk. Sakhalin State University, 2014, – 208 – P.138. [in Russian]
Makarchenko M.G. Kontecstualnia analiz uchebniph tekstov po matematike [Contextual analysis of educational texts in mathematics]. – Proceedings of the Russian State Pedagogical University named after A.I. Herzen,2008. –#11. – 268–276 s. [in Russian]
Kraineva S.V. Psiphologicheskie osobennosti processa rechenia prikladniph estesstvennonauchniph zadaph [Psychological features of the process of solving applied natural science problems] / S.V. Kraineva, O.R. Shefer // – Educational Psychology, 2018. – #6. –WITH. 139–145 s. [in Russian]
Fridman L.M., Turetsky E.N. Kak nauchitsia rechat zadachi [How to learn to solve problems ]/ L.M. Fridman, E.N. Turetsky // – M. Enlightenment,1989. – P.192. [in Russian]
Sanina E.I. Razvitie prostranstvennogo miachlenia v processe obuchenia stereometrii [Development of spatial thinking in the process of teaching stereometry] / E.I. Sanina, O.A. Grishina // – Bulletin of RUDN University. Psychology and Pedagogy, 2013.– No. 4. – WITH . 99–102 s. [in Russian]
Shefer O.R. Kompleksniae zadachi po fizike kak sredstva doctigenia obuchauchimisia metapredmetniph I predmetniph rezultatov: monographia/ [Complex tasks in physics as a means for students to achieve meta–subject and subject results: monograph] / O.R. Shefer, Yu.G. Vaganova //– Chelyabinsk, 2014. – P. 196. [in Russian]
Fridman L.M. Teoreticheskie osnovi metodiki obuchenia matematike [Theoretical foundations of the methodology of teaching mathematics]. – Uch. settlement Editorial URSS, 2005. – 248 p. [in Russian]
Pankratova L.V. O phormirovanii issledovatelskoi kompetentnosti chkolnikov v usloviaph sovremennogo matematicheskogo obrazovania [On the formation of research competence of schoolchildren in the conditions of modern mathematical education], 2011. – S. 84. [in Russian]
Mazyarkina T.V. Pedagogicheskie nauki [Pedagogical Sciences] / T.V. Mazyarkina, S.V. Pervak // – Modern science–intensive technologies, 2011. – No.1 – 121–123 s. [in Russian]
Mukhina V.S. Psiphologicheskii smiasl issledovatelskoi deiatelnosti dlia razvitia lichnosti [The psychological meaning of research activities for the development of personality]. – School technologies, 2006. – No. 2. – 19 s. [in Russian]
Obukhov A.S. Issledovatelskaia deiatelnoct kak sposob phormirovania mirovozrenia [Research activity as a way of forming a worldview. Public education]. – 1999. – No. 10. 159 s. [in Russian]
Sefibekov S.R. Phormirovanie issledovatelskoi deiatelnosti chkolnikov po matematike na osnove avtorskih razrabotok [Formation of research activity of schoolchildren in mathematics on the basis of author's developments]. – Makhachkala, 2004. – S. 3. [in Russian]
