ЗАМАНАУИ БАСҚАРУ ЖҮЙЕЛЕРІНДЕГІ МИКРОПРОЦЕССОРЛАРДЫ ТАЛДАУ ЖӘНЕ ТАҢДАУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Кілт сөздер:
микроконтроллер, микропроцессор, микропроцессорлар эволюциясы және жіктелуі, VLIW процессоры, суперскалярлық процессор, EPIC архитектурасы.Аңдатпа
Мақалада басқару жүйелерінде бүгінгі қолданыстағы микропроцессорларға ретроперспективалық шолу жасалып, даму үдерісінің негізгі бағыттары қарастырылған. Заманауи басқару жүйелеріндегі микропроцессорларды жобалау үдерісі кезеңінде қойылатын талаптар мен таңдау критериялары, микропроцессорлардың жіктелуі мен архитектуралық ереушеліктері сипатталған. Сонымен қатар, процессордың өнімділігін барынша арттырудағы «конвейерлік» өңдеу әдісі, ондағы конфликттерге байланысты туындайтын қайшылықтарды жоюдың әртүрлі архитектуралық тәсілдерін қолдану арқылы заманауи бақару жүйелеріндегі микропроцессорларды талдау және таңдау ерекшеліктері зерттелген. «Конвейер» принципі бойынша параллель жұмыс істейтін суперскалярлы және бірнеше есептеу құрылғылары бар процессор архитектурасының (VLIW – Very Long Instruction Word) негізгі үш түрі – деректерге сәйкес, басқаруға және құрылымдық конфликттерге байланысты тоқтатылуы анықталған. Сондықтан, олардың VLIW-процессорларында қолданылауы және ғылыми зерттеу саласында қолдану мүмкіндіктерінің, бастапқы кодтардың «жабық» түрде берілетіндігіне байланысты, шектелуі негізделген. Суперскалярлық микропроцессорлардың басты артықшылығы ретінде – бағдарламалық орындалатын кодтардың, олардың құрылымынан тәуелсіздігі мен оларды кез-келген процессор моделдерінде орындау мүмкіндігі анықталған. Сонымен қатар, қарастырылған екі түрлі архитектуралық шешімдердің артықшылықтарын өзінде біріктірген EPIC архитектурасының ерекшеліктері сипатталған.
Әдебиеттер тізімі
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
В.В. Корнеев, А.В. Киселев. Современные микроnроцесссоры. – 3-с изд., перераб. и доп. – СПб.: БХВ – Петербург, 2013. – 448 с.
С. Ливенцов. Основы микропроцессорной техники: учебное пособие / С.Н.Ливенцов, А.Д. Вильнин, А.Г. Горюнов – Томск: Изд-во Томского политех. университета, 2017. – 118 с.
Обзор микроархитектур современных десктопных процессоров. https://techa.livejournal. com / 131932.html
Н.А. Бурамбаева. Микропроцессорлық құралдар және жүйелер: зерттеу жұмыстарға әдістемелік нұсқаулар / Н.А. Бурамбаева – Алматы: Эверо, 2021. – 88 б.
А. Борзяк, Л. Исмаилова. Способ конвейерной обработки данных // ИТНОУ: информационные технологии в науке, образовании и управлении. 2018. №3 (7). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/ sposob-konveyernoy-obrabotki-dannyh (дата обращения: 29.03.2023).
Архитектура микропроцессоров: основные виды, развитие, достоинства и недостатки. https://pue8.ru/protsessory/663-arkhitektura-mikroprotsessorov-osnovnye-vidy-arkhitektur.html
Годунов А.Н., Байков Н.Д. Сравнение производительности отечественных и импортных микропроцессоров // Программные продукты и системы. 2017. №3. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/sravnenie-proizvoditelnosti-otechestvennyh-i-importnyh-mikroprotsessorov (дата обращения: 28.03.2023). DOI: 10.15827/0236-235X.030.3.409-419
Бобков С.Г., Аряшев С.И., Зубковский П.С., Морев С.А., Рогаткин Б.Ю. Высокопроизводительный микропроцессор 1890вм118 с архитектурой комдив для создания доверенных систем // Программные продукты и системы. 2017. №3. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/vysokoproizvoditelnyy-mikroprotsessor-1890vm118-s-arhitekturoy-komdiv-dlya-sozdaniya-doverennyh-sistem (дата обращения: 28.03.2023).
Производство современных процессоров. Технологический экскурс. http://www.thg.ru/cpu/cpu_production/index.html
В. Карпушова. МИКРОПРОЦЕССОРЫ // Традиционная и инновационная наука: история, современное состояние, перспективы. – 2020. – С. 58–60.
REFERENCES
V.V. Korneev, A.V. Kiselev Sovremennye mikronrocesssory [Modern microprocessors].– 3-s izd., pererab. i dop. – SPb.: BHV – Peterburg, 2013. – 448 s. [in Russian]
S. Livencov. Osnovy mikroprocessornoj tekhniki [Fundamentals of microprocessor technology]: uchebnoe posobie / S.N. Livencov, A.D. Vil'nin, A.G. Goryunov. – Tomsk: Izd-vo Tomskogo politekh. universiteta, 2017. – 118 s. [in Russian]
Obzor mikroarhitektur sovremennyh desktopnyh processorov [Overview of microarchitectures of modern desktop processors]. https://techa.livejournal. com / 131932.html
N.A. Burambaeva. Mikroprocessorlyk kuraldar jane juieler: zertteu jumystarga adіstemelіk nuskaular [Microprocessor tools and systems: guidelines for research work] / N.A. Burambaeva. – Almaty: Evero, 2021. – 88 b. [in Kazakh]
A. Borzyak, L. Ismailova. Sposob konvejernoj obrabotki dannyh [Pipeline data processing method] // ITNOU: informacionnye tekhnologii v nauke, obrazovanii i upravlenii. 2018. №3 (7). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/ sposob-konveyernoy-obrabotki-dannyh (data obrashcheniya: 29.03.2023).
Arhitektura mikroprocessorov: osnovnye vidy, razvitie, dostoinstva i nedostatki [Architecture of microprocessors: main types, development, advantages and disadvantages]. https://pue8.ru/protsessory/663-arkhitektura-mikroprotsessorov-osnovnye-vidy-arkhitektur.html
Godunov A.N., Bajkov N.D. Sravnenie proizvoditel'nosti otechestvennyh i importnyh mikroprocessorov [Comparison of the performance of domestic and imported microprocessors]. // Programmnye produkty i sistemy. 2017. №3. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/sravnenie-proizvoditelnosti-otechestvennyh-i-importnyh-mikroprotsessorov (data obrashcheniya: 28.03.2023). DOI: 10.15827/0236-235X.030.3.409-419
Bobkov S.G., Aryashev S.I., Zubkovskij P.S., Morev S.A., Rogatkin B.Yu. Vysokoproizvoditel'nyj mikroprocessor 1890vm118 s arhitekturoj komdiv dlya sozdaniya doverennyh sistem [High-performance microprocessor 1890vm118 with comdiv architecture for the creation of trusted systems] // Programmnye produkty i sistemy. 2017. №3. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/vysokoproizvoditelnyy-mikroprotsessor-1890vm118-s-arhitekturoy-komdiv-dlya-sozdaniya-doverennyh-sistem (data obrashcheniya: 28.03.2023).
Proizvodstvo sovremennyh processorov. Tekhnologicheskij ekskurs [Production of modern processors. Technological excursion]. http://www.thg.ru/cpu/cpu_production/index.html
V.Karpushova. MIKROPROCESSORY [MICROPROCESSORS] // Tradicionnaya i innovacionnaya nauka: istoriya, sovremennoe sostoyanie, perspektivy. – 2020. – S. 58–60. [in Russian]
