Şiirdeki Kavramların Karşılaştırılması
Anahtar Kelimeler:
concept, gestalt, symbol, metaphor, poetry, concept, image, philosophy of existence.Özet
The article presents a comparative cognitive analysis of Uzbek and Kazakh poetry. The poems of the poet T. Abdikakimov and the prominent representative of Uzbek poetry M. Yusuf on the theme of their native land and homeland are also considered. General aesthetic features and literary, cultural ties, characteristic of post-colonial countries, are determined on the basis of Kazakh, Uzbek poetry. The article made a comparative conceptual analysis of poetry. On its basis, through poetry, through literary creative space, the features and values of the Kazakh, Uzbek nations are deeply analyzed.
In the second part of the article, on the example of Kazakh and Uzbek poetry, a conceptual analysis is carried out and in the course of the analysis the role of cultural, mental, spiritual and literary ties between these peoples is determined. Research work through a conceptual analysis on the example of poetry opens the way to a deeper knowledge of the world of values of fraternal peoples and, being fateful, reveals through poetry the manifestation of differences associated with the way of life. In the course of the analysis of national concepts, the concept of “tugan zher” based on the poem by T. Abdikakimov in Kazakh poetry and the concept of “otan” in the work of M. Yusuf, a prominent representative of Uzbek poetry, were studied. In the article we define the role and power, the influence of poetry as a "driving force", linking it with the mental consciousness of peoples, with the world of values. Conceptual analysis opens a wide path for this.
Referanslar
Концептуализм. Уикипедия ашық энциклопедиясы: Дереккөздер. [Электронды ресурс]. URL: https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%BF%D1%82%D1%83%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC (қаралған күні: 15.03.2023)
Схоластика. Уикипедия ашық энциклопедиясы: Дереккөздер. [Электронды ресурс]. URL: https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%85%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0 (қаралған күні: 15.03.2023)
Теология. Уикипедия ашық энциклопедиясы: Дереккөздер. [Электронды ресурс]. – URL: https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F (қаралған күні: 11.03.2023)
Дәстүрлілік және модернизм. Әлеуметтік желілер: Аудиоматериал форматындағы лекция. [Электронды ресурс]. URL: https://zvyki.com/song/55613251/Gurenko_V.L._-_Tradicionalizm_i_modernizm/ (қаралған күні: 17.02.2023)
Жаманбаева Қ.Ә. Тіл қолданысының когнитивтік негіздері: эмоция, символ, тілдік сана. – Алматы: Ғылым, 1998. – 140 б.
Алисова Т.Б. Ономастологический подход при сопоставительном изучении лексико-семантических структур двух языков // Вестник Харьковского национального университета. Серия «Филологическая». – 2005. – № 3. – С. 15–81.
Колесов В.В. Жизнь происходит от слова ... – СПб.: Тоуст, 1999. – 81 с.
Калашник В.С. Образно-смысловое единство как средство и знак в поэтическом языковой картине мира // Вестник Харьковского национального университета. Серия «Филологическая». – 2001. – №519. – C. 3–9.
Кочерган М. Языкознание на современном этапе // Двоеслов. – 2003. – №5. – С. 252–258.
Жутаева А.К., Ержанова С.Б. Қазіргі қазақ поэзиясындағы когнитивтік ұғымдар // Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы. – 2020. – №2(178). – Б. 102–107.
Гете И.В. Учение о цвете. – М.: АСТ, 2022. – 7 c.
Мандельштам О. Разговор о Данте, эссе. – М.: Искусство, 1967. – 41 с.
Гуманитарный портал. Неретина С.С., Абушенко В.Л., Кацук Н.Л. «Концепт». [Электронный ресурс]. URL: https://gtmarket.ru/concepts/6888 (дата обращения: 20.03.2023)
Жұмағұлов Ж. Тыныштықбек Әбдікәкімұлының «Бесінші маусым жұпары» кітабы жарық көрді. [Электронды ресурс]. URL: https://massaget.kz/layfstayl/debiet/zhaaly/49275/ (қаралған күні: 20.03.2023)
Әбдікәкімұлы Т. Біздің қоғам. [Электронды ресурс]. URL: https://adyrna.kz/post/41845 (қаралған күні: 12.03.2023)
Мұхамет Юсуф. Ватанім. [Электронды ресурс]. URL: https://lyricstranslate.com (қаралған күні: 19.03.2023)
Мұхамет Юсуф. Уикипедия ашық энциклопедиясы. [Электронды ресурс]. – URL: https://uz.wikipedia.org/wiki/Muhammad_Yusuf (қаралған күні: 01.02.2023)
Абдулла Қадыри. Уикипедия ашық энциклопедиясы. [Электронды ресурс]. – URL: https://uz.wikipedia.org/wiki/Abdulla_Qodiriy (қаралған күні: 15.01.2023)
Песина С.А., Вторушина Ю.Л. Концепт как ментальный культурно значимый конструкт. – Вестник ВГУ. Серия: Философия. – 2016. – №2. – С. 120–128.
REFERENCES
Konceptualizm. Uikipedia ashyq enciklopediasy. [Electronic resource]. – URL: https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%BF%D1%82%D1%83%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC (date of access: 15.03.2023) [in Kazakh]
Sholastika. Uikipedia ashyq enciklopediasy. [Electronic resource]. – URL: https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%85%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0 (date of access: 15.03.2023) [in Kazakh]
Teologia. Uikipedia ashyq enciklopediasy. [Electronic resource]. – URL: https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F (date of access: 11.03.2023) [in Kazakh]
Dasturlіlіk jane modernizm. Aleumettіk jelіler: Audiomaterial formatyndagy lekcia. [Electronic resource]. – URL: https://zvyki.com/song/55613251/Gurenko_V.L._-_Tradicionalizm_i_modernizm/ (date of access: 17.02.2023) [in Kazakh]
Jamanbaeva Q.A. Til qoldanysynyn kognitivtık negizderi: emocia, simvol, tildik sana. – Almaty: Gylym, 1998. – 140 b. [in Kazakh]
Alisova T.B. Onomastologicheski podhod pri sopostavitelnom izuchenii leksiko-semanticheskih struktur dvuh iazykov // Vestnik Härkovskogo nasionälnogo universiteta. Seria «Filologicheskaia». – 2005. – № 3. – S. 15–81. [in Russian]
Kolesov V.V. Jizn proishodit ot slova ... – SPb.: Toust, 1999. – 81 s. [in Russian]
Kalaşnik V.S. Obrazno-smyslovoe edinstvo kak sredstvo i znak v poeticheskom iazykovoi kartine mira // Vestnik Harkovskogo nasionalnogo universiteta. Seria «Filologicheskaia». – 2001. – №519. – S. 3–9. [in Russian]
Kochergan M. Iazykoznanie na sovremennom etape // Dvoeslov. – 2003. – №5. – 252–258. [in Russian]
Jutaeva A.K., Erjanova S.B. Qazirgı qazaq poeziasyndagy kognitivtık ugymdar. Al-Farabi atyndagy QazUU Habarshysy. Filologia seriasy. – 2020. – №2(178). – B. 102–107. [in Kazakh]
Gete İ. V. Uchenie o svete. – M.: AST, 2022. – 7 s. [in Russian]
Mandelshtam O. Razgovor o Dante, esse. – M.: Iskusstvo, 1967. – 41 s. [in Russian]
Gumanitarnyi portal. S.S. Neretina, V.L. Abushenko, N.L. Kacuk. «Koncept». [Electronic resource]. – URL: https://gtmarket.ru/concepts/6888 (date of access: 20.03.2023) [in Russian]
Jumagulov J. Tynyshtyqbek Abdіkakіmulynyn «Besіnshі mausym jupary» kіtaby jaryq kordі. [Electronic resource]. URL: https://massaget.kz/layfstayl/debiet/zhaaly/49275/ (date of access: 20.03.2023) [in Kazakh]
Abdіkakіmuly T. Bіzdіn qogam. [Electronic resource]. – URL: https://adyrna.kz/post/41845 (date of access: 12.03.2023) [in Kazakh]
Muhamet Yusuf. Vatanіm. [Electronic resource]. – URL: https://lyricstranslate.com (date of access: 19.03.2023) [in Uzbek]
Muhamet Yusuf. Uikipedia ashyq enciklopediasy. [Electronic resource].
– URL: https://uz.wikipedia.org/wiki/Muhammad_Yusuf (date of access: 01.02.2023) [in Kazakh]
Abdulla Qadyri. Uikipedia ashyq enciklopediasy. [Electronic resource]. – URL: https://uz.wikipedia.org/wiki/Abdulla_Qodiriy (date of access: 15.01.2023) [in Kazakh]
Pesina S.A., Vtorushina Iu.L. Koncept kak mentalnyi kulturno znachimyi konstrukt // Vestnik VGU. Seria: Filosofia. – 2016. – №2. – S. 120–128. [in Russian]
