ШАҒЫН ЖИНАҚТЫ МЕКТЕПТЕРДЕ ҰЛТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫС ОЙЫНДАРДЫ ТИІМДІ ӨТКІЗУ ӘДІСТЕМЕСІ
Кілт сөздер:
шағын жинақты мектеп, дене шынықтыру, қозғалыс ойындар, әдістеме, дене жаттығулары, нормативтер.Аңдатпа
Бұл мақалада Қызылорда және Түркістан облыстарының шағын жинақты мектептерінде дене шынықтыру сабағын өткізу сапасына талдау жүргізіліп, аталған мектептерде дене тәрбиесі қызметін жетілдіру мен туындаған мәселелерді шешу жолдары қарастырылады.
Дене шынықтыру мұғалімі үшін негізгі көрсеткіш сабақтарды сапалы өткізу және оқушылардың денсаулығын нығайту болып табылады. Біз зерттеу жүргізген шағын жинақты мектептердің дене шынықтыру мұғалімдері ЖОО-да сырттай бөлімде оқығандықтан, дене шынықтыру сабақтарын өткізудің арнайы әдістерін меңгермеген. Біз мұны сауалнама жүргізу арқылы анықтадық.
Сонымен қатар, шағын жинақты мектептердегі дене шынықтыру мұғалімдерінде күнделікті кездесетін мәселелерді анықтап, 36 сағаттық арнайы біліктілікті арттыру курсы ұйымдастырылды. Курс барысында сабақты жоғары кәсіби деңгейде өткізуге және сабақты өткізудің жаппай жасау, кезектесіп жасау, ауыспалы, топтық және жеке әдістерін қолдана отырып, оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру жолдары үйретілді.
Эксперимент Қызылорда және Түркістан облыстарының шағын жинақты мектептерінде жүргізілді. Зерттеу жұмысының басты мақсаты – шағын жинақты мектептердің ерекшеліктері мен дене шынықтыру пәні мұғалімдерінің кәсіби біліктіліктеріне талдау жасалып, бастауыш сыныпта өткізілетін ұлттық қозғалыс ойындарын іріктеп, жүйелеп, біріктірілген сыныптарда сабақ өткізудің әртүрлі нұсқалары мен әдістемесін ұсыну.
Эксперимент барысында ұлттық қозғалыс ойындарды қатысушылардың жас ерекшеліктеріне, дене дамуына қарай іріктеу оқушылардың қимыл дағдыларының қалыптасып, дене бітімінің, дене әзірлігінің, дене жетілуінің дамуына да пайдасын тигізетінін анықтадық.
Зерттеу соңында эксперимент және бақылау топтарынан бақылау нормативтері алынып, нәтижесінде эксперимент тобында барлық көрсеткіштер бойынша жоғары деңгей көрсетті. Біз ұсынған әдістемені дене шынықтыру мұғалімдері күнделікті сабақта әдістемелік нұсқаулық ретінде пайдалануына болады.
Әдебиеттер тізімі
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
«Қазақстан Республикасының ауылдық аумақтарын дамытудың 2023–2027 жылдарға арналған тұжырымдамасы туралы» ҚР Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы №270 қаулысы. [Электронды ресурс]. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P2300000270 (қаралған күні 13.11.2023) 2. Қайратұлы Б. Ауыл алаңынан – Олимпиада тұғырына // Егемен Қазақстан. – 2022, 06 желтоқсан. – Б. 10.
Мұхамеджанов Б.Қ., Сейдахметов Е.Е. Жалпы орта мектеп дене тәрбиесі мәні туралы ғылыми-педагогикалық көзқарастар // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2019. – №1 (111). – Б. 159–166.
Аймағамбетов А.Қ. Еліміздің қай өңірінде мұғалімдер жетіспейді: Қазақстан педагогтарының сеъздінде сөйлеген сөзі // Ізденіс KZ. – 2021. – №3 (75). – Б. 158.
Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 3 шілдедегі №228-V ҚРЗ «Дене шынықтыру және спорт туралы» Заңы. [Электронды ресурс]. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1400000228 (қаралған күні 13.11.2023)
Есіркепов Ж.М. Шағын кешенді мектептердегі оқушылардың дене тәрбиесі мен спортқа қызығушылығын қалыптастыру жолдары // Қазақстанның ғылымы мен өмірі. – 2020. – №3/1. – Б. 163–166. 7. Zhuzeyev S., Zhailauova M., Abuova A., Koizhibaev M., Aidarov O., Maigeldiyeva Z. Professional training of future primary school teachers based on ethnopsychological features and ethnopedagogical traditions // Cypriot Journal of Educational Sciences. – 2022. – №17 (9). – P. 3067–3077.
Алимханов Е. Қазақтың ұлттық халық ойындары мен спортының теориялық және педагогикалық негіздері: монография. – Алматы: Қазақ университеті, 2018. – 330 б.
Ахмедов Б.А., Абилдаев А.К., Мухамеджанов Б.К. Дене мәдениетінің жеке тұлғаның дамуындағы маңызы туралы // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2020. – №2 (116). – Б. 200–211.
Есіркепов Ж.М. Шағын кешенді ауыл мектептерінде дене тәрбиесінен сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру ерекшеліктері // Қазақстанның ғылымы мен өмірі. – 2019. – №8/2. – Б. 82–86.
REFERENCES
«Qazaqstan Respublikasynyn auyldyq aumaqtaryn damytudyn 2023–2027 jyldarga arnalgan tujyrymdamasy turaly» QR Ukіmetіnіn 2023 jylgy 28 nauryzdagy №270 qaulysy [Resolution of the government of the Republic of Kazakhstan dated March 28, 2023 No. 270 “On the concept of development of rural territories of the Republic of Kazakhstan for 2023-2027”]. [Electronic resource]. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P2300000270 (date of access 13.11.2023) [in Kazakh]
Qairatuly B. Auyl alanynan – Olimpiada tugyryna [From the village square – to the Olympic pedestal] // Egemen Qazaqstan. – 2022, 06 jeltoqsan. – B. 10. [in Kazakh]
Muhamedjanov B.Q., Seidahmetov E.E. Jalpy orta mektep dene tarbiesі manі turaly gylymi-pedagogikalyq kөzqarastar [Scientific and pedagogical views on the essence of general Secondary School Physical Education] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2019. – №1 (111). – B. 159–166. [in Kazakh]
Aimagambetov A.Q. Elіmіzdіn qai onіrіnde mugalіmder jetіspeidі [In which regions of the country there is a shortage of teachers]: Qazaqstan pedagogtarynyn siezіnde soilegen sozі // Іzdenіs KZ. – 2021. – №3 (75). – B. 158. [in Kazakh]
Qazaqstan Respublikasynyn 2014 jylgy 3 shіldedegі №228-V QRZ «Dene shynyqtyru jane sport turaly» Zany [Law of the Republic of Kazakhstan dated July 3, 2014 No. 228-V KR “On Physical Culture and sports”]. [Electronic resource]. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1400000228 (date of access 13.11.2023) [in Kazakh]
Esіrkepov J.M. Shagyn keshendі mektepterdegі oqushylardyn dene tarbiesі men sportqa qyzygushylygyn qalyptastyru joldary [Ways to form students' interest in physical education and sports in small comprehensive schools] // Qazaqstannyn gylymy men omіrі. – 2020. – №3/1. – B. 163–166. [in Kazakh]
Zhuzeyev S., Zhailauova M., Abuova A., Koizhibaev M., Aidarov O., Maigeldiyeva Z. Professional training of future primary school teachers based on ethnopsychological features and ethnopedagogical traditions // Cypriot Journal of Educational Sciences. – 2022. – №17 (9). – P. 3067–3077.
Alimhanov E. Qazaqtyn ulttyq halyq oiyndary men sportynyn teorialyq jane pedagogikalyq negіzderі [Theoretical and pedagogical foundations of Kazakh national folk games and sports]: monografia. – Almaty: Qazaq universitetі, 2018. – 330 b. [in Kazakh]
Ahmedov B.A., Abildaev A.K., Muhamedjanov B.K. Dene madenietіnіn jeke tulganyn damuyndagy manyzy turaly [On the importance of Physical Culture in the development of personality] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2020. – №2 (116). – B. 200–211. [in Kazakh]
Esіrkepov J.M. Shagyn keshendі auyl mektepterіnde dene tarbiesіnen synyptan tys jumystardy uiymdastyru erekshelіkterі [Features of the organization of extracurricular activities in physical education in small complex rural schools] // Qazaqstannyn gylymy men omіrі. – 2019. – №8/2. – B. 82–86. [in Kazakh]
