СЫРТҚЫ КӨРНЕКІ ЖАРНАМАЛАР ТІЛІНІҢ ОРФОГРАФИЯСЫ
Кілт сөздер:
жарнама тілі, сыртқы жарнама, әлеуметтік лингвистика, жарнамалық мәтін, орфография.Аңдатпа
Түркістан қаласында нарықтық экономика жағдайындағы жарнама қаланың қоғамдық өмірінің ажырамас бөлігіне айналды. Жарнама – бұл саясат, экономика, мәдениет, қала идеологиясы және қызмет лингвистикалық ғылыммен үйлесімде елдің назарын аударуы керек. Түркістандағы жарнама адам қызметінің барлық салаларына еніп, қоғамның қажеттіліктеріне жауап беретіні анық. Жарнамалық науқанның тиімділігі жарнамалық мәтіннің тілдік дизайнының ұтымдылығына байланысты. Жарнамалық мәтінді құрастырудағы маңызды мәселе-мәтінде қолданылатын тілдік құралдарды таңдау, емле ережелерін сақтау. Жарнамалық насихат аясында жарнамалық мәтін тілінің ерекшеліктерін анықтау әлеуметтік лингвистика, прагмалингвистика, функционалды Стилистика және коммуникативті лингвистика теориясы аясында жүзеге асырылады. Лингвистикалық тұрғыдан алғанда, тілге деген қызығушылық бар.
Түркістанның жарнамалық әсерінің психолингвистикалық тиімділігін дұрыс түсіну – жарнама мен тауарларды сату арасындағы тікелей байланысты, яғни жарнаманың тұтынушының қалауына әсер ету қабілетін бағалау. Ең бастысы, жарнама тұтынушыға түсінікті, ол назар аударатын, оңай есте сақталатын және жағымды эмоциялар тудыратын етіп жасалған. Осы бағыттағы психолингвистика теориясының проблемаларына жарнаманы қабылдаудың психологиялық құрылымы және, тиісінше, жарнамалық әықпалдар жатады. Танымдық компонент адамның жарнамалық ақпаратты қабылдауына байланысты.
Түркістан қаласы жарнамасының қоғам дамуындағы әлеуметтік рөлінің артуы, атап айтқанда, туризм саласы дамуындағы елеулі қызметі, қатысымдық заңдылықтары, психологиялық әсеріндегі тілдің бірліктерінің қолданылу ерекшеліктері, жарнаманың орфографиясы, тілдік деңгейлеріндегі орфографиялық заңдылықтардың сақталуы, орфографиялық принциптердің Түркістан жарнамалары тілінде берілу жолдарын қарастыру мақаланың негізгі мақсаты болып табылады.
Әдебиеттер тізімі
Булатова Э.В. Стилистика текстов рекламного дискурса. – Екатеринбург: Издательство Уральского университета, 2012. – 265 с.
Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. Т.3. – Алматы: Ғылым, 1974. – 735 б.
Бекболатұлы Ж. Жарнама негіздері. – Алматы: Экономика, 2009. – 150 б.
Солтанбекова Ғ.Ә. Қазақ жарнамалары: тілдік сипаты және олардың ықпал ету қызметі: филол. ғыл. канд. .... автореф. – Алматы, 2001. – 29 б.
Асанбаева С.А. Жарнама саласында мемлекеттік тілді қолданудың социолингвистикалық өзекті мәселелері: филол. ғыл. канд. ... автореф. – Алматы, 1999. – 28 б.
Түркістан облысында сыртқы (көрнекі) Түркістан жарнамасының елді мекендердегі үй-жайлардың шегінен тыс ашық кеңістікте, жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарының бөлінген белдеуінде, елді мекендерден тыс жердегі үй-жайлардың шегінен тыс ашық кеңістікте және жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарының бөлінген белдеуінен тыс жерде орналастыру тәртібі мен шарттары туралы қағидаларын бекіту туралы. Түркістан облыстық мәслихатының 2019 жылғы 1 қарашадағы №43/465-VI шешімі. [Электронды ресурс].URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V19U0005264/info (қаралған күні: 02.02.2023)
Сыздықова Р. Сөз құдіреті. – Алматы: Санат, 1997. – 224 б.
Уәли Н. Қазақ сөз мәдениетінің теориялық негіздері: филол. ғыл. док. ... дисс. – Алматы, 2007. – 328 б.
Ухова Л.В. Эффективность рекламного текста. – М.: Директ-Медиа, 2014. – 220 с.
REFERENES
Bulatova E.V. Stilistika tekstov reklamnogo diskursa [Stylistics of advertising discourse texts]. – Ekaterinburg, Izdatelstvo Uralskogo universiteta, 2012. – 265 s. [in Russian]
Qazaq tilinin tusindirme sozdigi [Explanatory Dictionary of the Kazakh language]. T.3. – Almaty: Gylym, 1974. – 735 b. [in Kazakh]
Bekbolatuly J. Jarnama negizderi [Basics of advertising]. – Almatı: Ekonomika, 2009. – 150 b. [in Kazakh]
Soltanbekova G.A. Qazaq jarnamalary: tildik sipaty jane olardyn yqpal etu qyzmeti [Kazakh ads: linguistic character and their influence function]: fïlol. gıl. kand. … avtoref.– Almatı, 2001. – 29 b. [in Kazakh]
Asanbaeva S.A. Jarnama salasynda memlekettik tildi qoldanudyn sociolingvistikalyq ozekti maseleleri: filol. gyl. kand. … avtoref. – Almatı, 1999. – 28 b.
Turkistan oblysynda syrtqy (korneki) Turkistan jarnamasynyn eldi mekenderdegi ui-jailardyn sheginen tys ashyq kenistikte, jalpyga ortaq paydalanylatyn avtomobil joldarynyn bolingen beldeuinde, eldi mekenderden tys jerdegi ui-jailardyn sheginen tys ashyq kenistikte jane jalpyga ortaq paydalanylatyn avtomobil joldarynyn bolingen beldeuinen tys jerde ornalastyru tartibi men sharttarı turaly qagidalaryn bekitu turaly. Turkistan oblystyq maslihatynyn 2019 jylgy 1 qarashaga №43/465-VI sheshimi [Decision of the Turkestan regional maslikhat]. [Electronic resource]. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V19U0005264/info (qaralgan kuni: 02.02.2023) [in Kazakh]
Syzdyqova R. Soz qudireti [The power of the word]. – Almaty: Sanat, 1997. – 224 b. [in Kazakh]
Uali N. Qazaq soz madenietinin teorialyq negizderi: filol. dyl. dok. ... dıss. [Theoretical foundations of Kazakh word culture: Diss. … doc. philol. science]. – Almaty, 2007. – 328 b. [in Kazakh]
Uhova L.V. Effektivnost reklamnogo teksta [Effectiveness of the advertising text]. – M., 2014. – 201 s. [in Russian]
