МАҚАЛ-МӘТЕЛДЕР ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕ ҮШТІЛДІЛІКТІ ДАМЫТУ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕ
Кілт сөздер:
мақал-мәтел, халық шығармашылығы, тіл саясаты, үштілділік, дағдыларды дамыту, коммуникативтік құзыреттілік, білім беру процесі, орта мектеп.Аңдатпа
Мақала орта мектептерде үштілділікті дамыту мақсатында ағылшын тілін оқыту процесінде мақал-мәтелдерді қолдануға арналған. Зерттеудің өзектілігі студенттерді бейнелі және экспрессивті шетелдік сөйлеуге баулудың маңызды көздерінің бірі фразеологиялық бірліктердің қоры болып табылатындығымен анықталады. Тілдің фразеологиялық қоры ұлттық және мәдени дәстүрлерді, дүниетанымның құндылықтары мен ерекшеліктерін, сондай-ақ қазіргі әлемдегі мәдениетаралық қарым-қатынастың рөлі тез өсіп келе жатқанын айқын көрсететін ең қызықты және өнімді объектілердің бірі болып көрінеді. Авторлардың пікірінше, шет тілі сабақтарында мақал-мәтелдерді қолдану дидактикалық және білім беру мәселелерін шешуге көмектеседі: қарым-қатынас дағдыларын, есте сақтауды дамыту; көркем ойлауды дамыту; өз қауымының және шетелдің тарихымен, мәдениетімен танысу; тұлғаның адамгершілік және рухани қасиеттерін тәрбиелеу. Мақал-мәтелдер – бұл бір жағынан бейімделуді қажет етпейтін, екінші жағынан ең жоғары көркемдік талаптарға жауап беретін бай түпнұсқа материал. Осылайша, мақал-мәтелдер – бұл ең құнарлы материал. Ең бастысы қолжетімді құрал, оның шет тілін оқытудағы рөлін асыра бағалау қиын. Мақал-мәтелдер есте сақтау әр түрлі үндестіктерге, рифмдерге және ырғақтарға ықпал етеді. Мақалада сонымен қатар оқушылардың шет тіліндегі коммуникативтік құзыреттілігін арттыруға арналған мақал-мәтелдер бар жаттығулар ұсынылған. Зерттеу нәтижелері мектепте және басқа да білім беру ұйымдарында ағылшын тілін оқыту кезінде, сондай-ақ ағылшын тілін оқытуға арналған оқу құралдарын, оқулықтарды құрастыру кезінде оқу процесінде пайдаланылуы мүмкін.
Әдебиеттер тізімі
Коменский Я.А. Великая дидактика. – М.: Государственное учебно-педагогическое издание, 1939. – 309 с.
Барабанский Ю.К. Оптимизация учебно-воспитательного процесса. – М.: Высшее образование, 1982. – 347 с.
Cooper T.C. Processing of idioms by L2 learners of English // TESOL Quarterly. – 1999. – №33, (2). P. 233–2627.
Prodromou L. The idiomatic paradox and English as a lingua franca: Developing an idiomatic common core // Modern English Teacher7 – 2003. No.12. P. 22–29.
Liontas J.I. Context and idiom understanding in second languages // EUROSLA Yearbook. – 2002. No.2. – P. 155–185.
Амбражейчик А. 2000 русских слов и 2000 английских идиом, фразеологизмов и устойчивых словосочетаний. – Мн.: Попурри, 2003. – 304 с.
Телия В.Н. Русская фразеология. – М.: Высшая школа, 2014. – 322 с.
Шанский Н.М. Фразеология современного русского языка. – СПб.: Специальная литература, 1996. – 192 с.
Виноградов В.В. Об основных типах фразеологических единиц в русском языке. – М.: Просвещение, 1977. – 542 с.
Скалкин В.Л. Коммуникативные упражнения на английском языке: учебное пособие. – Москва: Просвещение, 1983. – 128 с.
Ахманова О.С. Словарь лингвистических терминов. – М.: Сов. энцикл., 1969. – 571 с.
Зимняя И.А. Психология обучения иностранным языкам. – М.: Академия, 1997. – 159 с.
Ушинский К.Д. Собрание сочинений. Т.2. – М.: Издательство АПН РСФСР, 1948. – 696 с. 14. Tomalin B., Stepleski S. Cultural Awareness. – Oxford. Oxford University Press, 1996.
Франк В. Орысша-қазақша-ағылшынша пәндік-тақырыптық сөздік. – Алматы: Болашақ балапандары, 2000. – 288 б.
Валгина Н.С. Современный русский язык. – СПб.: Наука, 2003. – 416 с.
Cambridge International Dictionary of Idioms. URL: http://dictionary.cambridge.org/ru/
Book of English Idioms, with Explanations. [Электронный ресурс]. URL: http://examples.yourdictionary.com/idiom.html
Dictionary of English Colloquial Idioms [Electronic resource]. URL: https://www.usingenglish.com/reference/idioms/
Vaulina E. and etc. Spotlight. Student’s Book / English in Focus/ - M.: Просвещение, 2010. – 166 c.
REFERENCES
Komenskii Ia.A. Velikaia didaktika [Great Didactics]. – M.: Gosudarstvennoe uchebno-pedagogicheskoe izdanie, 1939. – 309 s. [in Russian]
Barabanskii Iu.K. Optimizaciia uchebno-vospitatelnogo processa [Optimization of the educational process]. – M.: Vysshee obrazovanie, 1982. – 347 s. [in Russian]
Cooper T.C. Processing of idioms by L2 learners of English // TESOL Quarterly. – 1999. – №33, (2). – P. 233–2627.
Prodromou L. The idiomatic paradox and English as a lingua franca: Developing an idiomatic common core // Modern English Teacher7 – 2003. No.12. P. 22–29.
Liontas J.I. Context and idiom understanding in second languages // EUROSLA Yearbook. – 2002. No.2. – P. 155–185.
Ambrazhejchik A. 2000 russkih slov i 2000 angliiskih idiom, frazeologizmov i ustoichivyh slovosochetanii [2000 Russian words and 2000 English idioms, phraseological units and stable phrases]. – Mn.: Popurri, 2003. – 304 s. [in Russian]
Teliia V.N. Russkaia frazeologiia [Russian phraseology]. – M.: Vysshaia shkola, 2014. – 322 s. [in Russian]
Shanskii N.M. Frazeologiia sovremennogo russkogo iazyka [Phraseology of the modern Russian language]. – SPb.: Specialnaia literatura, 1996. – 192 s. [in Russian]
Vinogradov V.V. Ob osnovnyh tipah frazeologicheskih edinic v russkom iazyke [On the main types of phraseological units in the Russian language]. – M.: Prosveshhenie, 1977. – 542 s. [in Russian]
Skalkin V.L. Kommunikativnye uprazhneniia na angliiskom iazyke: uchebnoe posobie [Communicative exercises in English: a textbook]. – Moskva: Prosveshenie, 1983. – 128 s. [in Russian]
Ahmanova O.S. Slovar lingvisticheskih terminov [Dictionary of linguistic terms]. – M.: Sov. encikl., 1969. – 571 s. [in Russian]
Zimniaia I.A. Psihologiia obucheniia inostrannym iazykam [Dictionary of linguistic terms]. – M.: Akademiia, 1997. – 159 s. [in Russian]
Ushinskii K.D. Sobranie sochinenii [Collected Works]. T.2. – M.: Izdatelstvo APN RSFSR, 1948. – 696 s. [in Russian]
Tomalin B., Stepleski S. Cultural Awareness. – Oxford. Oxford University Press, 1996.
Frank V. Oryssha-qazaqsha-agylshynsha pandіk-taqyryptyq sozdіk [Russian-Kazakh-English subject-subject dictionary]. – Almaty: Bolashaq balapandary, 2000. – 288 b. [in Kazakh]
Valgina N.S. Sovremennyi russkii iazyk [Modern Russian]. – SPb.: Nauka, 2003. – 416 s. [in Russian]
Cambridge International Dictionary of Idioms. URL: http://dictionary.cambridge.org/ru/
Book of English Idioms, with Explanations. [Jelektronnyj resurs]. URL: http://examples.yourdictionary.com/idiom.html
Dictionary of English Colloquial Idioms [Electronic resource]. URL: https://www.usingenglish.com/reference/idioms/
Vaulina E. and etc. Spotlight. Student’s Book / English in Focus/ - M.: Prosveshhenie, 2010. – 166 c.
