Педагог-информатикті жасанды интеллектті пайдалануға даярлаудың есеп-бағдарлы әдісі
38 35
Кілт сөздер:
информатика мұғалімін даярлау, ашық есеп, жасанды интеллект, ChatGPT, Copilot.Аңдатпа
Мақалада педагог-информатикті жасанды интеллектіні (ЖИ) оқыту процесінде пайлалануға даярлау мәселесі қарастырылған. Авторлар, педагогикалық үдерісте және болашақ кәсіби оқыту педагогын даярлауда ЖИ пайдалану тәжірибесіне, сондай-ақ EUSPN 2023 және ICTH 2023 ғылыми форумдарына, білім берудегі ЖИ әлеуеті мен проблемаларына, қысқаша шолу және талдау жасау нәтижесінде ЖИ технологияларын білім беруде қолдану қажеттілігі мен педагогты даярлауда ЖИ технологиясын қолданудың оңтайлы және нақты моделінің жасақталынбауы арасында қарама-қайшылық бар деген қорытынды жасаған. Бұл қарама-қайшылық информатика мұғалімін жасанды интеллектіні (ЖИ) пайлалануға даярлау мәселесі, қазігі кезде өзекті мәселеге айналып отырғанын көрсетеді.
Жұмысты іске асыру әдістемесі негізінде, «информатика мұғалімін даярлауда, білім беру процесінің объективті заңдары мен ChatGPT және Copilot сияқты ЖИ технологияларын құзыретті түрде пайдалану фундаментальді рөл атқарады» деген идея құрайды.
Мақалада зерттеу мәселесі, мақсаты, объектісі, пәні мен міндеттері анықталған. Оқу процесінде жасанды интеллект технологиясын пайдалану шарттары анықталды:
- оқу процесінде, информатик-педагогтың міндеттері ретінде, ашық есептердің шешімін таңдау;
- педагог-информатикті, оқу процесінде, жасанды интеллект технологиясын пайдалануға даярлау құралы ретінде, ашық есептерді шешуге арналған ChatGPT және Copilot-ты пайдалану.
Қорытындыда информатика педагогын даярлау кезінде ашық есептерді шешуде ChatGPT және Copilot түріндегі ИИ технологияларын пайдалану, педагогтың жасампаздық процестің объективті заңдарын, құралдары мен әдістерін білуін қамтамасыз етеді және өз кәсіби қызметінің интеллектуалды полисубъектісін қалыптастырады, осылайша дайындау тиімділігін арттырады деген тұжырым жасалған.
Әдебиеттер тізімі
Постановление Правительства Республики Казахстан от 28 марта 2023 года №249 «Об утверждении Концепции развития дошкольного, среднего, технического и профессионального образования Республики Казахстан на 2023 – 2029 годы». [Электронный ресурс]. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P2300000249 (дата обращения 07.09.2024)
Вербицкий А.А. Активное обучение в высшей школе: контекстный подход. – М.: Высшая школа, 1991. – 207 с.
Комаров С. Созидательное образование и созидательная деятельность. [Электронный ресурс]. URL: https://www.cqf.su/documents/MAS-Komarov-SO-Doklad-1.pdf (дата обращения: 07.09.2024)
Гусейнова Г.Ф. Искусственный интеллект в педагогическом процессе: современный взгляд // Педагогический журнал. – 2022. – Т. 12. №4А. – С. 190–195.
Гаврилова О. Искусственный интеллект и его потенциал. [Электронный ресурс]. URL: https://dzen.ru/a/ZBPpBqrZFBokIcuj (дата обращения 07.09.2024)
Аксенова Е.И. Экспертный обзор развития технологий искусственного интеллекта в России и мире. Выбор приоритетных направлений развития искусственного интеллекта в России. – М.: ГБУ «НИИОЗММ ДЗМ», 2019. [Электронный ресурс] https://niioz.ru/doc/iskusstvennyj-intellect-obzor.pdf (дата обращения: 02.09.2024)
Исаева Г.Г. Подготовка будущего педагога профессионального обучения к использованию элементов искусственного интеллекта: на примере отрасли «Информатика, вычислительная техника и компьютерные технологии»: дис. ... канд. пед. наук. – Махачкала, 2013. – 194 с.
Научные форумы EUSPN 2023 и ICTH 2023. [Электронный ресурс] https://informburo.kz/stati/rol-iskusstvennogo-intellekta-v-obrazovatelnom-processe-obsudili-na-mezdunarodnoi-konferencii-v-almaty (дата обращения 05.09.2024)
Hornberger M., Bewersdorff A., Nerdel C. What do university students know about Artificial Intelligence? Development and validation of an AI literacy test // Computers and Education: Artificial Intelligence. – 2023. – Vol. 5. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2023.100165.
Livberber T., Ayvaz S. The impact of Artificial Intelligence in academia: Views of Turkish academics on ChatGPT // Heliyon. – 2023. – Vol. 9. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e19688
Amin Al Ka'bi. Proposed artificial intelligence algorithm and deep learning techniques for development of higher education // International Journal of Intelligent Networks. – 2023. – Vol. 4. – P. 68–73, https://doi.org/10.1016/j.ijin.2023.03.002.
Bali M.M.E.I., Kumalasani M.P., Yunilasari D. Artificial Intelligence in Higher Education: Perspicacity Relation between Educators and Students // Journal of Innovation in Educational and Cultural Research. – 2022. – Vol. 3, Issue 2. – P. 146–152, https://doi.org/10.46843/jiecr.v3i2.88
Thomas K.F., Chiu Qi Xia, Xinyan Zhou, Ching Sing Chai, Miaoting Cheng. Systematic literature review on opportunities, challenges, and future research recommendations of artificial intelligence in education // Computers and Education: Artificial Intelligence. – 2023. – Vol. 4. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2022.100118.
Stephen J.H. Yang, Hiroaki Ogata, Tatsunori Matsui, Nian-Shing Chen. Human-centered artificial intelligence in education: Seeing the invisible through the visible // Computers and Education: Artificial Intelligence. – 2021. – Vol. 2. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2021.100008.
Seo K., Tang J., Roll I. et al. The impact of artificial intelligence on learner–instructor interaction in online learning // International Journal of Educational Technology in Higher Education. – 2021. – №18. https://doi.org/10.1186/s41239-021-00292-9
Мамбеталиева А.К., Туралбаева А.Т. Болашақ бастауыш білім педагогтарының жасанды интеллект элементтерін қодануының маңызы // Bulletin of national academy of sciences of the Republic of Kazakhstan. – 2022. – Vol. 6. – P. 155–165.
https://doi.org/10.32014/2022.2518-1467.398
Карауылбаев С.К., Жумабаева А.М., Муратова Г.И., Қалымбет А.С. Орта мектептегі онлайн оқытуға арналған интернет платформасында ауызша диалогты жасанды интеллект нейрожелісі негізінде құру // Педагогика және психология. – 2020. – №4. Б. 99–105. https://doi.org/10.51889/2020-4.2077-6861.12
Голубцова Т. Как нейросети влияют на казахстанское образование. [Электронный ресурс]. URL: https://el.kz/ru/kak-neyroseti-vliyayut-na-kazahstanskoe-obrazovanie_75834/ (дата обращения 05.09.2024)
ChatGPT и Microsoft Copilot: в чем разница? [Электронный ресурс]. URL: https://support.microsoft.com/ru-ru/topic/chatgpt-microsoft-copilot-в-чем-разница-8fdec864-72b1-46e1-afcb-8c12280d712f (дата обращения: 06.09.2024)
REFERENCES
Postanovlenie Pravitel'stva Respubliki Kazahstan ot 28 marta 2023 goda №249 «Ob utverzhdenii Koncepcii razvitija doshkol'nogo, srednego, tehnicheskogo i professional'nogo obrazovanija Respubliki Kazahstan na 2023 – 2029 gody» [Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated March 28, 2023 No. 249 “On approval of the Concept of Development of preschool, secondary, technical and vocational education of the Republic of Kazakhstan for 2023-2029”.]. [Electronic resource]. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P2300000249 (date of access 07.09.2024) [in Russian]
Verbickiy A.A. Aktivnoe obuchenie v vysshei shkole: kontekstnyi podhod [Active learning in higher education: a contextual approach]. – M.: Vysshaia shkola, 1991. – 207 s. [in Russian]
Komarov S. Sozidatelnoe obrazovanie i sozidatelnaia deiatelnost [Creative education and creative activity]. [Electronic resource]. URL: https://www.cqf.su/documents/MAS-Komarov-SO-Doklad-1.pdf (date of access 07.09.2024) [in Russian]
Guseinova G.F. Iskusstvennyi intellekt v pedagogicheskom processe: sovremennyi vzgliad [Artificial intelligence in the pedagogical process: A modern look] // Pedagogicheskiy jurnal. – 2022. – T. 12. №4A. – S. 190–195. [in Russian]
Gavrilova O. Iskusstvennyi intellekt i ego potencial. [Electronic resource]. URL: https://dzen.ru/a/ZBPpBqrZFBokIcuj (date of access 07.09.2024)
Aksenova E.I. Ekspertnyi obzor razvitia tehnologiy iskusstvennogo intellekta v Rossii i mire. Vybor prioritetnyh napravleniy razvitia iskusstvennogo intellekta v Rossii. – M.: GBU «NIIOZMM DZM», 2019. [Electronic resource]. URL: https://niioz.ru/doc/iskusstvennyj-intellect-obzor.pdf (date of access 02.09.2024)
Isaeva G.G. Podgotovka budushego pedagoga professionalnogo obuchenia k ispolzovaniu elementov iskusstvennogo intellekta: na primere otrasli «Informatika, vychislitelnaia tehnika i kompiuternye tehnologii»: dis. ... kand. ped. nauk [Preparation of a future professional education teacher for the use of artificial intelligence elements: on the example of the branch “Computer Science, computer engineering and computer technologies”: dis.]. – Mahachkala, 2013. – 194 s. [in Russian]
Nauchnye forumy EUSPN 2023 i ICTH 2023. [Electronic resource] https://informburo.kz/stati/rol-iskusstvennogo-intellekta-v-obrazovatelnom-processe-obsudili-na-mezdunarodnoi-konferencii-v-almaty (date of access 05.09.2024) [in Russian]
Hornberger M., Bewersdorff A., Nerdel C. What do university students know about Artificial Intelligence? Development and validation of an AI literacy test // Computers and Education: Artificial Intelligence. – 2023. – Vol. 5. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2023.100165.
Livberber T., Ayvaz S. The impact of Artificial Intelligence in academia: Views of Turkish academics on ChatGPT // Heliyon. – 2023. – Vol. 9. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e19688
Amin Al Ka'bi. Proposed artificial intelligence algorithm and deep learning techniques for development of higher education // International Journal of Intelligent Networks. – 2023. – Vol. 4. – P. 68–73, https://doi.org/10.1016/j.ijin.2023.03.002.
Bali M.M.E.I., Kumalasani M.P., Yunilasari D. Artificial Intelligence in Higher Education: Perspicacity Relation between Educators and Students // Journal of Innovation in Educational and Cultural Research. – 2022. – Vol. 3, Issue 2. – P. 146–152, https://doi.org/10.46843/jiecr.v3i2.88
Thomas K.F., Chiu Qi Xia, Xinyan Zhou, Ching Sing Chai, Miaoting Cheng. Systematic literature review on opportunities, challenges, and future research recommendations of artificial intelligence in education // Computers and Education: Artificial Intelligence. – 2023. – Vol. 4. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2022.100118.
Stephen J.H. Yang, Hiroaki Ogata, Tatsunori Matsui, Nian-Shing Chen. Human-centered artificial intelligence in education: Seeing the invisible through the visible // Computers and Education: Artificial Intelligence. – 2021. – Vol. 2. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2021.100008.
Seo K., Tang J., Roll I. et al. The impact of artificial intelligence on learner–instructor interaction in online learning // International Journal of Educational Technology in Higher Education. – 2021. – №18. https://doi.org/10.1186/s41239-021-00292-9
Mambetalieva A.K., Turalbaeva A.T. Bolashaq bastauysh bіlіm pedagogtarynyn jasandy intellekt elementterіn qodanuynyn manyzy [The importance of using elements of artificial intelligence by future primary education teachers] // Bulletin of national academy of sciences of the Republic of Kazakhstan. – 2022. – Vol. 6. – P. 155–165. [in Kazakh]
https://doi.org/10.32014/2022.2518-1467.398
Karauylbaev S.K., Jumabaeva A.M., Muratova G.I., Qalymbet A.S. Orta mekteptegі onlain oqytuga arnalgan internet platformasynda auyzsha dialogty jasandy intellekt neirojelіsі negіzіnde quru [Building an oral dialogue on an internet platform for high school online learning based on an artificial intelligence neuronet] // Pedagogika jane psihologia. – 2020. – №4. B. 99–105. https://doi.org/10.51889/2020-4.2077-6861.12 [in Kazakh]
Golubcova T. Kak neiroseti vliiaiut na kazahstanskoe obrazovanie [How neural networks affect Kazakhstani education]. [Electronic resource]. URL: https://el.kz/ru/kak-neyroseti-vliyayut-na-kazahstanskoe-obrazovanie_75834/ (date of access 05.09.2024) [in Russian]
ChatGPT i Microsoft Copilot: v chem raznica? [19. ChatGPT and Microsoft Copilot: what is the difference?]. [Electronic resource]. URL: https://support.microsoft.com/ru-ru/topic/chatgpt-microsoft-copilot-v-chem-raznica-8fdec864-72b1-46e1-afcb-8c12280d712f (date of access 06.09.2024) [in Russian]
