Синхронды аударма жағдайында сөйлеуді қабылдау және өндіру мәселелері
17 26
Кілт сөздер:
түпнұсқа мәтін, грамматикалық алмастырулар, шешендік өнер, тіларалық қарым-қатынас, дыбыстарды қабылдау.Аңдатпа
Зерттеу синхронды аудармадағы сөйлеуді өндіру мен қабылдаудағы өзекті
мәселелер мен қиындықтарды анықтау үшін жүргізілді. Осы мақсатта «G-Global – 21st
Century World» II Халықаралық онлайн конгресінің пленарлық отырысының жазбаларының
материалдары, сондай-ақ Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті және Абылай хан
атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінің «Синхронды
аударма мамандығының 38 жұмыс істейтін студенттерінің ілеспе аударма идеясы зерттелді.
Мақалада ілеспе аударма, қабылдау, сөйлеу өндірісі ұғымдары айқындалып,
аударманың оң және теріс жақтары, синхронды аудармашыларда кездесетін мәселелер
айқындалып, ілеспе аударманың негізгі стратегиялары сипатталған. Жиналыс үзінділерін
талдай отырып, аударма процесінде білікті синхронистер грамматикалық және лексикалық
алмастыруларды, интеграция мен олқылықтарды сауатты қолданатыны анық. Студенттердің
сауалнамасының деректері синхронды аудармашы жұмысының қанағаттанарлықсыз
болуының себептері бар екенін көрсетеді: жүктеме (72%), үлкен жауапкершілік (13%),
тұрақты емес жұмыс кестесі (8%), жұмыс орнының әлсіз жабдықтары (7%). Зерттеу ілеспе
аударманың негізгі ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік берді; синхронды аудармашы
жұмысының оң және теріс жақтары; мамандыққа қанағаттану деңгейін зерттеу, сонымен
қатар жұмыстағы қиындықтарды анықтау; және сөйлеуді қабылдау мен өндірудің негізгі
мәселелері. Зерттеу көрсеткендей, ілеспе аударма аудармашыдан арнайы психологиялық
және тілдік дайындықты, аударылатын материалға үлкен көңіл бөлуді және меңгеруді талап
ететін проблемалары бар аударманың күрделі түрлерінің бірі болып табылады. Дегенмен,
аударманың бұл түрі сөйлеушінің сөзін үнемі қабылдауға мүмкіндік береді, мұнда процестің
барлық қатысушылары арасындағы тілдік кедергілер жойылады, ал аударманың өзін бір
уақытта бірнеше тілде жүргізуге болады.
Әдебиеттер тізімі
AL-Wasy B., Moneus A. Novice Interpreters: Competencies and Training Needs // Theory and Practice
in Language Studies. – 2023. – Vol. 13 (№6). – P. 1379–1393.
https://tpls.academypublication.com/index.php/tpls/article/view/6097/4898
Almahasees Z. Psychological stress experienced by Arab simultaneous interpreters. Estrés psicològic
dels intèrprets simultanis d'àrabEstrés psicológico de los in-térpretes simultáneos de árabe // Language
Value. – 2023. – Vol. 16 (№2). – P. 27–59.
Al-Mufti Z.M., Al-Rubai’ A.M. Translation Difficulties Encountered by Translation Students at
University Level // Academic Journal of Nawroz University (JNU). – 2024. – Vol 13 (№.1). – P. 140–
Álvarez de la Fuente E., Fernandez Fuerte R. Characterizing natural interpreters’ attitudes towards
interpreting: The effect of experimental contexts // Lingua. – 2024. – Vol. 298. – P. 50–78.
Amos R.M., Seeber K.G., Pickering M.J. Prediction during simultaneous interpreting: Evidence from
the visual-world paradigm // Cognition. – 2022. – Vol. 220. – P. 60–75.
Ahmed G. Interpretación del lenguaje político en el binomio español/árabe: estu-dio traductológico //
Alsun Beni-Suef International Journal abjltl. – 2024. – Vol. 4 (№1). – P. 115–177.
Bendazzoli S. The impact of directionality and speech event type on target speech
compression/expansion in simultaneous interpreting // Research in Corpus Linguistics. – 2023. – Vol.
(№2). – P. 72–85.
Chen X., Fan K., Luo W., Zhang L., Zhao L., Liu X., Huang Z. Divergence-Guided Simultaneous
Speech Translation. Proceedings of the AAAI Conference on Artificial Intelligence. – 2024. – Vol. 38
(№16). – P. 13–28.
Cheung A.K. Listeners’ perception of the quality of simultaneous interpreting and perceived
dependence on simultaneous interpreting. Interpreting. – 2022. – Vol. 24 (№1). – P. 38–60.
Dayter D. Strategies in a corpus of simultaneous interpreting. Effects of directionality, phraseological
richness, and position in speech event // Meta. – 2020. – Vol. 65 (№3). – P. 59–87.
Gambrell S. Interpreter training: Devising a model for aptitude testing for simultaneous interpreters //
Stellenbosch Papers in Linguistics Plus. – 2021. – Vol. 61. – P. 72–149.
Han S., Riazi M. Investigating the Effects of Speech Rate and Accent on Simultaneous Interpretation: A
Mixed-Methods Approach // Across Languages and Cultures. – 2017. – Vol. 18 (№2). – P. 80–159.
Han S. (Para) linguistic Correlates of Perceived Fluency in English-to-Chinese Simultaneous
Interpretation // International Journal of Comparative Literature & Translation Studies. – 2015. – Vol. 3
(№4). – P. 82–101.
He Y., Hu Y. Functional Connectivity Signatures Underlying Simultaneous Language Translation in
Interpreters and Non-Interpreters of Mandarin and English: An fNIRS Study // Brain Sciences, – 2022.
– Vol. 273 (№12). – P. 34–45.
Hwang C.L., Weng F.Ch., Hung W.H., Wu F., Jan Ch. Simultaneous interpretation and rotation tracking
design for sharp corner, obstacle avoidance, and time-varying terrain by hierarchical adaptive fixed-time
saturated control // Mechanical Systems and Signal Processing. –2021. – Vol. 161.
https://doi.org/10.1016/j.ymssp.2021.107969
Ibrahim I.T. The Application of Transformational Strategy in Simultaneous Interpreting // Journal of
English Language for Linguistics and Literary Studies. – 2023. – P. 50–61. – Vol.1 (№1).
Imankulov A., Kaneko M., Hirasawa T., Komachi M. Towards Multimodal Simultaneous Neural
Machine Translation // Proceedings of the 5th Conference on Machine Translation. – 2020. – P. 58–72.
