ABAY ESERLERİNDEKİ İDEAL İNSAN KAVRAMI VE MEKEMTAS MIRZAHMETULI'NIN EDEBİYAT BİLİMİNE YENİ KATKISI
Anahtar Kelimeler:
M.Auezov, Abay, Ahlak felsefesi, M.Mırzahmetulı, ideal insan.Özet
Abay eserlerinin kapsamlı ve geniş bir biçimde incelenmesi M. Avezov'un araştırmalarıyla başlar. İnsan, hayat ve zamana dair derlemeler yapan şairin düşünce odağı hümanistiktir. Bu düşünce yapısını ustalıkla tespit eden M.Avezovtır. Şairin eserlerindeki insancıl yaklaşımı bulan ve topluma tanıtan M. Mırzahmetulı’dır. İnsanı diğer varlıklardan ayıran özelliği aklı ise yaşamının önemi de çevresini tanımak ve hayatı keşfetmektir. Yaşamı tanıma sürecinde varlığın da önemi büyüktür. Araştırmacı M. Mırzahmetulı’nın uzun yıllar boyunca yaptığı araştırmaları neticesinde tanımladığı ideal insan kavramı şair Abay’ın şiirlerindeki hümanistik kavramıyla benzerlik taşımaktadır. Şairin görüşüne göre ideal insan sonsuz gayretin, parlak zihnin ve kalbin sahibi ise M.Mırzahmetulı’nın tanımıyla ideal insan varlığı daha derin bir şekilde kavranmıştır. İnsanın doğası beden, ruh ve akıldan ibaret olup, hümanistik yapısı duygusal ve zihni bakımdan sonradan oluşan kişilikleriyle olgunlaşır. Bu makalede M.Mırzahmetulı’nın tanımladığı Abay’ın hümanist ilminin önemi ve yapısı sunulmuştur.
Referanslar
Мырзахметов М. Мұхтар Әуезов және абайтану проблемалары. –Алматы: Ғылым, 1982. –296 б.
Әуезов М. Жиырма томдық шығармалар жинағы. ХХ том. Монография, мақалалар. –Алматы: Жазушы, 1985. –496 б.
Әл-Фараби. Философиялық трактаттар. –Алматы: Ғылым, 1973. – 446 б.
Абай (Ибраһим Құнанбаев). Екі томдық шығармалар жинағы. ІІ том. –Алматы: Жазушы, 1986. –200 б.
Әлемдік философиялық мұра. Жиырма томдық. 5-том. Ортағасырлық діни философия. –Алматы: Жазушы, 2005. –560 б.
Толстой Л. Исповедь. 39-97-с. – Толстой Л. Не могу молчать. –Москва: Советская Россия, 1985. –528 стр.
Құдайбердиев Ш. Шығармалары. –Алматы: Жазушы, 1988. –560-б.
Абай (Ибраһим Құнанбаев). Екі томдық шығармалар жинағы. І том. –Алматы: Жазушы, 1986. –304 б.
Лосев А.Ф. История античной эстетики. Софисты. Сократ. Платон. Т. 2. –Москва: Искусство, 1969. –715 с.
Әл-Фараби. Әлеуметтік-этикалық трактаттар. –Алматы: Ғылым, 1975. –455 б.
References
Myrzahmetov M. Muhtar Áýezov jáne abaıtaný problemalary. –Almaty: Ǵylym, 1982. –296 b.
Áýezov M. Jıyrma tomdyq shyǵarmalar jınaǵy. HH tom. Monografııa, maqalalar. –Almaty: Jazýshy, 1985. –496 b.
Ál-Farabı. Fılosofııalyq traktattar. –Almaty: Ǵylym, 1973. – 446 b.
Abaı (Ibraһım Qunanbaev). Ekі tomdyq shyǵarmalar jınaǵy. II tom. –Almaty: Jazýshy, 1986. –200 b.
Álemdіk fılosofııalyq mura. Jıyrma tomdyq. 5-tom. Ortaǵasyrlyq dіnı fılosofııa. –Almaty: Jazýshy, 2005. –560 b.
Tolstoı L. Ispoved. 39-97-s. – Tolstoı L. Ne mogý molchat. –Moskva: Sovetskaıa Rossııa, 1985. –528 str.
Qudaıberdıev Sh. Shyǵarmalary. –Almaty: Jazýshy, 1988. –560-b.
Abaı (Ibraһım Qunanbaev). Ekі tomdyq shyǵarmalar jınaǵy. I tom. –Almaty: Jazýshy, 1986. –304 b.
Losev A.F. Istorııa antıchnoı estetıkı. Sofısty. Sokrat. Platon. T. 2. –Moskva: Iskýsstvo, 1969. –715 s.
Ál-Farabı. Áleýmettіk-etıkalyq traktattar. –Almaty: Ǵylym, 1975. –455 b.
