« Mn - Cu ҚОРЫТПАЛАР ЖҮЙЕСІНІҢ ГЕТЕРОГЕНДІК ҚҰРЫЛЫМЫНЫҢ ФИЗИКА - МЕХАНИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТТЕУ»
Кілт сөздер:
қыздыру, балқыту, марганец, мыс, қорытпа, концентрация, комбинация, легірленген.Аңдатпа
Адамзатты өндірістегі еңбектен босатып, технологиялық процестерді,
механизмдерді машиналарды басқаруды автоматтандыратын, машина өндірісінің жаңа түрі –
автоматтандыру заманы келді. Автоматтандыру кез-келген өндірістің тиімділігін арттырып
қана қоймай үздік нәтижеге жетуге жол ашады.
Бұл мақалада Cu Mn қорытпалар жүйесінің гетерогендік құрылымының физика -
механикалық қасиеттері қарастырылған.
Технологиялық үдерістерді автоматтандырылғанына, механикаландырылғанына немесе
өңдеудің топтық әдісін қолданылатынына қарамастан, автоматтандырылған тораптарды
баптау әрекеттері еңбекті көп қажетсінетін жұмыс болып қала береді және қол еңбегін
пайдалану арқылы орындалады. Электр техникалық материалдар түрлерін, олардың
қасиеттерін қарастыра отырып, олардың тиімді жақтарын ашып, өндіріс орындарында
қолданамыз. Техникада түсті металдардың маңызы зор. Себебі олардың физикалық –
механикалық қасиеттеріне қарай оларға сұраныс бар.
Ғылыми зерттеулерді жүргізу кезде база ретінде Қожа Ахмет Ясауи атындағы
Халықаралық қазақ-түрік университетінің физика кафедрасында жүргізілді. Ғылыми әдіс
ретінде қорытпаларды қыздыру, балқыту, өңдеу, бағалау, талдау әдісі қолданылды.
Тәжірибелік зерттеулер 45-85 пайыз марганеці бар мыс қорытпаларына әртүрлі
элементтермен легірленген 50 және 60 пайыздық қорытпаларына және олардың 10ға дейінгі
концентрациядағы комбинацияға жүргізілді. Жоғары дәлдікті алу үшін қайта-қайта өлшеулер
жасалды. Металл материалдардағы экстремалды сыртқы әсерлер (күшті пластикалық
деформация, жоғары қысым, температура, радиация, агрессивті орта) кезіндегі құрылымдық
және фазалық өзгерістер зерттелді. Металл материалдардағы экстремалды сыртқы әсерлер
(күшті пластикалық деформация, жоғары қысым, температура, радиация, агрессивті орта)
кезіндегі құрылымдық және фазалық өзгерістер зерттелді.
Әдебиеттер тізімі
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Структура,физико-механические свойства и применение литейныхкремний - марганцовистых бронз. Лисовский В.А., Лисовская О.Б., Предин К.С., 2012, Вятский государственный университет.
Курдюмов Г.В. Бездиффузионные мартенситные превращения в сплавах / Г.В. Курдюмов //ЖТФ.-1979.-Т.18.-№8.-С. 999-1025.
Ройтбурд А.Л. Современное состояние теории мартенситных превращений. В кн.: Несовершенства кристаллического строения и мартенситные превращения. М., 2002.-С.7-32.
Ройтбурд А.Л. Теория формирования гетерофазной структуры при фазовых превращениях в твердом состоянии / А.Л. Ройтбурд// Успехи физ. Наук.- 2007.-Т.113.-Вып.1.-С. 105-128.
Ройтбурд А.Л. Особенности развития фазовых превращений в кристаллах. В кн.: Проблемы современной кристаллографии. М., 1975.- С. 345369.
Курдюмов Г.В. Превращения в железе и стали / Курдюмов Г.В., Утевский Л.М., Энтин P.M.- М.: Наука, 1997.-238 с.
Christian J.W. Theory of transformation in metals and alloys.- Pergamon Press.-2005.-973 p.
Nishijama Z. Martensitic transformation.- Acad, press. 2010.-467 p.
Варлимонт X. Мартенситные превращения в сплавах на основе меди, серебра и золота/ X. Варлимонт, Л. Дилей М.:Наука, 2000.-208 с.
Лысак Л.И. Физические основы термической обработки стали / Л.И. Лысак, Б.И.Николин.- Киев: Техника, 2005.-304 с.
Ройтбурд А.Л. Мартенситные превращения / А.Л. Ройтбурд, Э.И. Эстрин.// Итоги науки и техники. Металловедение и термическая обработка.-ВИНИТИ, 1998.-С.5-102.
Коваль Ю.Н. Управление характеристиками мартенситных превращений в металлах и сплавах / Ю.Н. Коваль // Структура реальных металлов. -Наукова думка, 2011.- С. 132-159.
Хачатурян А.Г. Некоторые вопросы теории фазовых превращений в твердом теле / А.Г. Хачатурян // ФТТ.-2004.-№8.-С.2709-2717.
REFERENCES
Struktura, fiziko-mekhanicheskiye svoystva i primeneniye liteynykh kremniy - margantsovistykh bronz. Lisovskiy V.A., Lisovskaya O.B., Predin K.S., 2012, Vyatskiy gosudarstvennyy universitet.
Kurdyumov G.V. Bezdiffuzionnyye martensitnyye prevrashcheniya v splavakh / G.V. Kurdyumov //ZHTF.-1979.-T.18.-№8.-S. 999-1025.
Roytburd A.L. Sovremennoye sostoyaniye teoreticheskikh preobrazovaniy. V kn.: Nesovershenstva kristallicheskogo stroitel'stva i martensitnyye preobrazovaniya. M., 2002.-S.7-32.
Roytburd A.L. Teoriya formirovaniya geterofaznoy struktury pri fazovykh prevrashcheniyakh v tverdom sostoyanii / A.L. Roytburd// Uspekhi fiz. Nauk.- 2007.-T.113.-Vyp.1.-S. 105-128.
Roytburd A.L. Osobennosti razvitiya perekhodnykh prevrashcheniy v kristallakh. V kn.: Problemy sovremennoy kristallografii. M., 1975.- S. 345369.
Kurdyumov G.V. Prevrashcheniya v stali i stali Kurdyumov G.V., Utevskiy L.M., Entin P.M.- M.: Nauka, 1997.-238 s.
Kristian Dzh.V. Teoriya prevrashcheniya v metallakh i splavakh.- Pergamon Press.-2005.-973 s.
Nishiyama Z. Martensitnoye prevrashcheniye.- Izd-vo akad. 2010.-467 s.
Varlimont X. Martensitnyye prevrashcheniya v splavakh na osnove medi, serebra i zolota/ X. Varlimont, L. Diley M.:Nauka, 2000.-208 s.
Lysak L.I. Fizicheskiye stali osnovy termicheskoy obrabotki / L.I. Lysak, B.I.Nikolin.- Kiyev: Tekhnika, 2005.-304 s.
Roytburd A.L. Martensitnyye Prevrashcheniya / A.L. Roytburd, E.I. Estrin.// Itogi nauki i tekhniki. Metallovedeniye i termicheskaya obrabotka.-VINITI, 1998.-S.5-102.
Koval' YU.N. Upravleniye ozhidayemymi martensitnymi prevrashcheniyami v metallakh i splavakh / YU.N. Koval' // Struktura obnaruzhennykh metallov. -Naukova dumka, 2011.- S. 132-159.
Khachaturyan A.G. Nekotoryye voprosy teorii prevrashcheniy v tverdom tele / A.G. Khachaturyan // FTT.-2004.-№8.-S.2709-2717.
