Theory of Text and Discourse in Linguistic Research
Anahtar Kelimeler:
text and discourse, linguistic research, anthropocentrism, speech acts, addressee – text – recipient, scientific text.Özet
The article is devoted to the history of the study of the theory of text and discourse in linguistic works, the definition of the relationship between concepts, the comparison of the concepts of text and discourse. In the course of the study, the opinions of scientists forming and developing the theory of text and discourse are compared (F. de Saussure, O. Moskalskaya, I. Galperin, O. Akhmanova, A. Bondarko, T. van Dijk, G. Melnikov, A. Baitursynuly, K. Zhubanov, R. Syzdyk, N. Uali, Zh. Mankeeva, Zh. Zhakupov, A. Salkynbay) and general conclusions are given. The linguistic features of the text, the characteristic features of the discourse are determined by the linguistic data. In addition, the analysis of the differences and similarities of the discourse with the text is carried out. The research of the subject, semantic and structural integrity, grammatical patterns in text formation is carried out. Based on the conducted research, the author gives similarities and differences between the concepts of text and discourse. In addition, the scientific text of the scientist M. Balakayev was considered, and stylistic, cognitive, discursive and pragmatic analysis was carried out. Through the text of the scientist, the relationship and specificity between the text and discourse were revealed. The results of the analysis demonstrated that the text is the result of thought, the process property of discourse. This article is relevant for researchers of the theory of text and discourse.
Referanslar
Ф. де Соссюр. Курс общей лингвистики. Извлечения [Электронды ресурс]. URL: http://genhis.philol.msu.ru/f-de-sossyur-kurs-obshhej-lingvistiki-izvlecheniya/ (қаралған күні 26.12.2022)
Кенжеқанова Қ. Саяси дискурстың прагмалингвистикалық және когнитивтік компоненттері (қазақ тіліндегі мерзімді басылымдар матриалдары бойынша): Филос. (PhD) докт. ... дисс. – Алматы, 2015. – 187 б.
Гальперин И. Текст как объект лингвистического исследования. – М.: Наука, 1981. – 136 с.
Ахманова О.С. Словарь лингвистических терминов. – М.: Советская энциклопедия, 1966. – 606 с.
Бондарко А. Лингвистика текста в системе функциональной грамматики. [Электронды ресурс]. URL: http://www.philology.ru/linguistics1/bondarko-01.htm. (қаралған күні 26.12.2022)
Т. ван Дейк. Язык. Познание. Коммуникация. – Благовещенск: БГК им. И.А. Бодуэна де Куртенэ, 2000. – 308 с.
Байтұрсынұлы А. Әдебиет танытқыш. – Алматы: Атамұра, 2003. – 206 б.
Салқынбай А. Абай сөзінің лингвопоэтикасы. – Алматы: Қазақ университеті, 2015. – 242 б.
Жұбанов Қ. Қазақ тіл білімінің өзекті мәселелері. І том. – Алматы: Өнер, 2013. – 259 б.
Сыздық Р. Сөз құдыреті. – Алматы: Ел-шежіре, 2014. – 295 б.
Уәли Н. Қазақ сөз мәдениетінің теориялық негіздері: филол. ғыл. докт. ... автореф. – Алматы, 2007. – 60 б.
Манкеева Ж. Қазақ тіл білімінің өзекті мәселелері. – Алматы: Абзал-ай, 2014. – 639 б.
Жакупов Ж. Синтаксис строфы. – Омск: БОУДПО «ИРООО», 2008. – 123 с.
Михайлова Е.В. Интертекстуальность в научном дискурсе: автореф. ... канд. филол. наук. – Волгоград, 1999. – 23 с.
Смирнова Н.И. Академический язык как разновидность научного дискурса: автореф. ... канд. филол. наук. – Ульяновск, 1999. – 23 с.
Таланина А.А. Жанр лекции в учебно-научном дискурсе: автореф. ... канд. филол. наук. – Архангельск, 2021. – 21 с.
Динаева Б.Б., Сапина С.М. Академиялық сауаттылықтың теориялық және практикалық негіздері. – Нұр-Сұлтан: КАЗГЮУ Университеті, 2020. – 200 б.
Оспанов Е. Академиялық жазылым. – Алматы: Экономика, 2018. – 120 б.
Қожахметова А., Манкеева Ж. Өлеңсөздің дискурстық синергиясы // Ясауи университетінің хабаршысы. Филология сериясы. – 2023. – №1. – Б. 156–166.
Балақаев М. Тіл мәдениеті және қазақ тілін оқыту. – Алматы: Мектеп, 1989. – 96 б.
Мишанкина Н. Лингвокогнитивное моделирование научного дискурса: дисс. ... докт. филол. наук. – Томск, 2010. – 409 с.
Әлкебаева Д. Сөз мәдениеті. – Алматы: Қазақ университеті, 2011. – 196 б.
REFERENCES
Ferdinand de Sossur. Kurs obshei lingvistiki [Course in General Linguistics]. Izvlecheniia [Electronic resource]. URL: http://genhis.philol.msu.ru/f-de-sossyur-kurs-obshhej-lingvistiki-izvlecheniya/ (qaralgan kuni 26.12.2022). [in Russian]
Kenjeqanova Q. Sayasi diskurstyn pragmalingvistikalyq jane kognitivtіk komponentterі (qazaq tіlіndegі merzіmdі basylymdar matrialdary boiynsha) [Pragmalinguistic and cognitive components of political discourse (according to the matrices of periodicals in the Kazakh language)]: Filos. (PhD) dokt. … diss. – Almaty, 2015. – 187 b. [in Kazakh]
Galperin I. Tekst kak obiekt lingvisticheskogo issledovaniya [Text as an object of linguistic research]. – M.: Nauka, 1981. – 136 s. [in Russian]
Ahmanova O.S. Slovar lingvisticheskih terminov [Dictionary of Linguistic Terms]. – M.: Sovetskaya entsiklopedia, 1966. – 606 s. [in Russian]
Bondarko A. Lingvistika teksta v sisteme funkcionalnoi grammatiki [Linguistics of the text in the system of functional grammar.] [Electronic resource]. URL: http://www.philology.ru/linguistics1/bondarko-01.htm. (qaralgan kuni 26.12.2022. [in Russian]
T. van Deik. Iazyk. Poznanie. Kommunikaciia [Language. Cognition. Communication]. – Blagoveshchensk: BGK im. I.A. Baudouin de Courtenay, 2000. – 308 s. [in Russian]
Baitursynuly A. Adebiet tanytqysh [Literature guide]. – Almaty: Atamura, 2003. – 206 b. [in Kazakh]
Salqynbai A. Abay sozіnіn lingvopoetikasy [Linguopoetics of Abay’s word]. – Almaty: Kazakh universiteti, 2015. – 242 b. [in Kazakh]
Jubanov Q. Qazaq tіl bіlіmіnіn ozektі maselelerі [Actual problems of Kazakh linguistics]. І tom. – Almaty: Oner, 2013. – 259 b. [in Kazakh]
Syzdyq R. Soz qudyretі [The power of the word]. – Almaty: El-shejire, 2014. – 295 b. [in Kazakh]
Uali N. Qazaq soz madenietіnіn teoriyalyq negіzderі [Theoretical foundations of Kazakh speech culture]: Filol. gyl. dokt. … avtoref. – Almaty, 2007. – 60 b. [in Kazakh]
Mankeeva J. Qazaq tіl bіlіmіnіn ozektі maselelerі [Actual problems of Kazakh linguistics]. – Almaty: Abzal-ai, 2014. – 639 b. [in Kazakh]
Jakupov J. Sintaksis strofy [Strophe syntax]. – Omsk: BOUDPO «IROOO», 2008. – 123 s. [in Russian]
Mihailova E.V. Intertekstualnost v nauchnom diskurse [Intertextuality in scientific discourse]: avtoref. … kand. filol. nauk. – Volgograd, 1999. – 23 s. [in Russian]
Smirnova N.I. Akademicheskiy iazyk kak raznovidnost nauchnogo diskursa [Academic language as a kind of scientific discourse]: avtoref. … kand. filol. nauk. – Ulianovsk, 1999. – 23 s. [in Russian]
Talanina A.A. Janr lekcii v uchebno-gauchnom diskurse [Genre of lectures in educational and scientific discourse]: avtoref. … kand. filol. nauk. – Arhangelsk, 2021. – 21 s. [in Russian]
Dinaeva B.B., Sapina S.M. Akademiialyq sauattylyqtyn teoriyalyq jane praktikalyq negіzderі [Theoretical and practical foundations of academic literacy]. – Nur-Sultan: KAZGUU Universiteti, 2020. – 200 b. [in Kazakh]
Ospanov E. Akademiyalyq jazylym [Academic writing]. – Almaty: Ekonomika, 2018. – 120 b. [in Kazakh]
Qojakhmetova A, Mankeeva J. Olensozdin diskurstyq sinergiasy [Discourse synergy of the poem] // Yassaui universitetinin habarshysy. Filologia seriasy. – 2023. – №1. – B. 156–166 б. [in Kazakh]
Balaqaev M. Tіl madenietі jane qazaq tіlіn oqytu [Language culture and teaching the Kazakh language]. – Almaty: Mektep, 1989. – 96 b. [in Kazakh]
Mishankina N. Lingvokognitivnoe modelirovanie nauchnogo diskursa [Linguocognitive modeling of scientific discourse]: diss. … dokt. filol. nauk. – Томск, 2010. – 409 с. [in Russian]
Alkebaeva D. Soz madenieti [Word culture]. – Almaty: Qazaq universiteti, 2011. – 196 b. [in Kazakh]
