АРАЛАС ШЫНДЫҚ ОРТАСЫНДА ИНТЕРБЕЛСЕНДІ БАЯНДАУДЫ ҚАЗАҚ ЫМ-ИШАРА ТІЛІН ОҚЫТУДА ҚОЛДАНУ ӘЛЕУЕТІ
Кілт сөздер:
қазақ ым тілі, аралас шындық технологиясы, интербелсенді баяндау, 3D кескін, есту қабілеті нашар оқушылар, MR технологиясы.Аңдатпа
Ғылыми мақалада есту қабілеті нашар оқушыларды оқытудағы қазіргі тенденция – аралас шындық (Mixed Reality, MR) ортасында интербелсенді (интерактивті) баяндауды қолдану әлеуеті қарастырылған. Соңғы жылдары виртуалды ортада ақпаратты визуалды қабылдаудың бірегей мүмкіндіктерін қамтамасыз ететін MR технологиялары білім беру саласында маңызды орын ала бастады.
Зерттеу есту қабілеті нашар оқушылар үшін қарым-қатынастың маңызды элементі болып табылатын қазақ ым тілін оқытудағы қиындықтарды шешу үшін MR-ды пайдалану перспективаларын көрсетеді. Мақалада аталған топтың қажеттіліктері Қазақстан жағдайында жиі назардан тыс қалатын заманауи технологияларды пайдалана отырып, қазақ ым тілін оқытудың құнды тәжірибесі берілген.
Мақала авторлары 10–14 жас аралығындағы есту қабілеті нашар оқушыларға арналған арнайы сыныптардан 24 оқушы арасында жүргізілген тәжірибелік эксперименттің нәтижелерін ұсынады. Бұл эксперимент сөздік қорды кеңейту және оқу материалын түсінуді жақсарту үшін MR технологиясын қолдану мүмкіндігін бағалады. Сондай-ақ мақалада алдын ала бақылаулар, анықталған шектеулер талқыланып, есту қабілеті бұзылған оқушылар үшін оқу процесінде қосымша құрал ретінде аралас шындықты пайдалануды жақсартудың ықтимал жолдары ұсынылады. Сонымен қатар әртүрлі елдерде есту қабілеті нашар оқушыларды оқытуда аралас шындық технологияларын қолдануды көрсететін мысалдар мен зерттеулер де мақалада көрсетілген. Бұл зерттеу педагогикалық тәжірибені байытуға, арнайы және инклюзивті білім беруді дамытуға ықпал етеді.
Бұл мақала ерекше білім беру қажеттіліктері бар оқушыларды оқытудағы технологиялық шешімдер туралы білім мен ақпаратты таратуға мүмкіндік береді. Сондай-ақ осы салада жұмыс істейтін мұғалімдерге және зерттеушілерге пайдалы болуы мүмкін құнды ресурстар мен құралдарды ұсынады.
Әдебиеттер тізімі
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Liu S., Toreini P., Maedche A. Designing Gaze-Aware Attention Feedback for Learning in Mixed Reality // Proceedings of Mensch und Computer 2022. – 2022. – Р. 503–508. DOI:10.1145/3543758.3547565 2. Arici F. et al. Research trends in the use of augmented reality in science education: Content and bibliometric mapping analysis // Computers & Education. – 2019. – Т. 142. – С. 103647. DOI:10.1016/j.compedu.2019.103647 3. Diegmann P. et al. Benefits of augmented reality in educational environments-a systematic literature review // 12th International Conference on Wirtschaftsinformatik, March 4-6, 2015. – Osnabrück, Germany. – P. 1542–1556. 4. Маняйкина Н.В., Надточева Е.С. Цифровое повествование: от теории к практике // Педагогическое образование в России. – 2015. – №10. – С. 60–64.
Педагогический словарь: учеб. пособие для студ. вузов / под ред. В.И. Загвязинского, А.Ф. Закировой. – М.: Академия, 2008. – 352 с. 6. Bacca Acosta J.L. et al. Augmented reality trends in education: a systematic review of research and applications // Journal of Educational Technology and Society. – 2014. – Vol. 17. – №4. – P. 133–149.
Жукенова Г., Кожахметова Д. Психолого-педагогические и организационные условия совместного обучения детей с особыми образовательными потребностями (на примере Аккольской средней школы №4) // Педагогика и психология. – 2021. – Т. 47. – №2. – С. 223–230.
Жумагелдиева А.Д., Абаева Ғ.А. Инклюзивті білім беру ортасында педагогтердің кәсіби даярлығын зерттеу // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2023. – №1(127). – Б. 379–391. https://doi.org/10.47526/2023-1/2664-0686.31
Mukushev M. et al. FluentSigners-50: A signer independent benchmark dataset for sign language processing // Plos one. – 2022. – Т. 17. – №9. – С. e0273649.
Mukushev M. et al. Towards Large Vocabulary Kazakh-Russian Sign Language Dataset: KRSL-OnlineSchool // Proceedings of the LREC2022 10th Workshop on the Representation and Processing of Sign Languages: Multilingual Sign Language Resources. – 2022. – С. 154–158. 11. Shao Q. et al. Teaching american sign language in mixed reality // Proceedings of the ACM on Interactive, Mobile, Wearable and Ubiquitous Technologies. – 2020. – Т. 4. – №4. – С. 1–27. 12. Yang F.C., Mousas C., Adamo N. Holographic sign language avatar interpreter: A user interaction study in a mixed reality classroom // Computer Animation and Virtual Worlds. – 2022. – Т. 33. – №3–4. – С. e2082. 13. World Federation of the Deaf. WFD position paper on the language rights of deaf children. – 2016. [Electronic resource]. URL: chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://wfdeaf.org/wp-content/uploads/2017/01/WFD-Position-Paper-on-Language-Rights-of-Deaf-Children-7-Sept-2016.pdf (date of access 19.09.2023) 14. Adamo-Villani N., Anasingaraju S. Holographic signing avatars for deaf education // E-Learning, E-Education, and Online Training: Third International Conference, eLEOT 2016, Dublin, Ireland, August 31–September 2, 2016. Revised Selected Papers. – Springer International Publishing, 2017. – С. 54–61. 15. Miller A. et al. The use of smart glasses for lecture comprehension by deaf and hard of hearing students // Proceedings of the 2017 CHI Conference Extended Abstracts on Human Factors in Computing Systems. – 2017. – С. 1909–1915.
Инструктивно-методическое письмо «Об особенностях учебно-воспитательного процесса в организациях среднего образования Республики Казахстан в 2023–2024 учебном году». [Electronic resource]. URL: https://uba.edu.kz/ru/metodology/2 (date of access 19.09.2023)
Brown G., Yule G. Teaching the spoken language. – Cambridge university press, 1983. – Т. 2. – 24 р.
REFERENCES
Liu S., Toreini P., Maedche A. Designing Gaze-Aware Attention Feedback for Learning in Mixed Reality // Proceedings of Mensch und Computer 2022. – 2022. – Р. 503–508. DOI:10.1145/3543758.3547565 2. Arici F. et al. Research trends in the use of augmented reality in science education: Content and bibliometric mapping analysis // Computers & Education. – 2019. – Т. 142. – С. 103647. DOI:10.1016/j.compedu.2019.103647 3. Diegmann P. et al. Benefits of augmented reality in educational environments-a systematic literature review // 12th International Conference on Wirtschaftsinformatik, March 4-6, 2015. – Osnabrück, Germany. – P. 1542–1556. 4. Maniaikina N.V., Nadtocheva E.S. Cifrovoe povestvovanie: ot teorii k praktike // Pedagogicheskoe obrazovanie v Rossii. – 2015. – №10. – S. 60–64. [in Russian] 5. Pedagogicheskiy slovar: ucheb. posobie dlia stud. vuzov / pod red. V.I. Zagviazinskogo, A.F. Zakirovoi. – M.: Akademia, 2008. – 352 s. [in Russian] 6. Bacca Acosta J.L. et al. Augmented reality trends in education: a systematic review of research and applications // Journal of Educational Technology and Society. – 2014. – Vol. 17. – №4. – P. 133–149. 7. Jukenova G.B., Kojahmetova D.M. Psihologo-pedagogicheskie i organizacionnye uslovia sovmestnogo obuchenia detei s osobymi obrazovatelnymi potrebnostiami (na primere Akkolskoi srednei shkoly No4 [Psychological, pedagogical and organizational conditions for co-education of children with special educational needs (on the example of the Akkol secondary School No.4)] // Pedagogika jane psihologia. –2021. –No2 (47). – S. 223–230. [in Russian]
Jumageldieva A.D., Abaeva G.A. Inkliuzivtі bіlіm beru ortasynda pedagogterdіn kasіbi daiarlygyn zertteu [Research of Professional Readiness of Teachers in an Inclusive Educational Environment] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2023. – No1 (127). – B. 379–391. https://doi.org/10.47526/2023-1/2664-0686.31 [in Kazakh] 9. Mukushev M. et al. FluentSigners-50: A signer independent benchmark dataset for sign language processing // Plos one. – 2022. – Т. 17. – №9. – С. e0273649. 10. Mukushev M. et al. Towards Large Vocabulary Kazakh-Russian Sign Language Dataset: KRSL-OnlineSchool // Proceedings of the LREC2022 10th Workshop on the Representation and Processing of Sign Languages: Multilingual Sign Language Resources. – 2022. – С. 154–158. 11. Shao Q. et al. Teaching american sign language in mixed reality // Proceedings of the ACM on Interactive, Mobile, Wearable and Ubiquitous Technologies. – 2020. – Т. 4. – №4. – С. 1–27. 12. Yang F.C., Mousas C., Adamo N. Holographic sign language avatar interpreter: A user interaction study in a mixed reality classroom // Computer Animation and Virtual Worlds. – 2022. – Т. 33. – №3–4. – С. e2082. 13. World Federation of the Deaf. WFD position paper on the language rights of deaf children. – 2016. [Electronic resource]. URL: chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://wfdeaf.org/wp-content/uploads/2017/01/WFD-Position-Paper-on-Language-Rights-of-Deaf-Children-7-Sept-2016.pdf (date of access 19.09.2023) 14. Adamo-Villani N., Anasingaraju S. Holographic signing avatars for deaf education // E-Learning, E-Education, and Online Training: Third International Conference, eLEOT 2016, Dublin, Ireland, August 31–September 2, 2016. Revised Selected Papers. – Springer International Publishing, 2017. – С. 54–61. 15. Miller A. et al. The use of smart glasses for lecture comprehension by deaf and hard of hearing students // Proceedings of the 2017 CHI Conference Extended Abstracts on Human Factors in Computing Systems. – 2017. – С. 1909–1915. 16. Instruktivno-metodicheskoe pismo «Ob osobennostiah uchebno-vospitatelnogo processa v organizaciah srednego obrazovania Respubliki Kazahstan v 2023–2024 uchebnom godu». [Electronic resource]. URL: https://uba.edu.kz/ru/metodology/2 (date of access 19.09.2023) [in Russian]
Brown G., Yule G. Teaching the spoken language. – Cambridge university press, 1983. – Т. 2. – 24 р.
