Қазақстандағы университет оқытушыларының инновациялық қызметін дамыту жолындағы негізгі кедергілер
Кілт сөздер:
инновация, университет оқытушылары, инновациялық қызмет, инновация жолындағы кедергілер, білім беру.Аңдатпа
ЖОО оқытушыларының инновациялық «кедергілері» мәселесін зерттеудің өзектілігі жоғары білім саласындағы оқытушы тұлғасына қойылатын заманауи талаптарға байланысты. Бұл мақала университет оқытушыларының инновациялық қызметінің «кедергілерінің» мәнін анықтауға арналған. Қазіргі уақытта жоғары білім берудегі инновациялардың негізгі мақсаты тұлғаның, адамның шығармашылық қабілеттерінің үйлесімді дамуы, сондай-ақ елдің зияткерлік және инновациялық әлеуетін арттыру болып табылады. Білім берудегі инновациялар тұлғаның жаңашыл білімді, дағдылар мен құндылықтарды игеру үрдісінің бөлігі болып табылады. Сондықтан университет оқытушысының инновациялық қызметін зерттеу мен қалыптастыруға байланысты мәселелер ерекше маңызға ие.
Осы мақалада зерттеу нәтижелерін алу үшін келесі әдістер қолданылады: теориялық (зерттеу мәселесі бойынша отандық және шетелдік авторлардың ғылыми жұмыстарын талдау және синтездеу); эмпирикалық (сауалнама, педагогикалық бақылау). Қазақстан университеттері оқытушыларының қатысуымен анонимді сауалнама жүргізілді. Сауалнаманың негізгі мақсаты университет оқытушыларының инновацияларды меңгеруде туындайтын кедергілерді анықтау еді. Жүргізілген сауалнама ЖОО оқытушыларының инновациялық қызметін іске асыруында бірқатар кедергілер бар екенін көрсетті.
Сонымен қатар зерттеу нәтижелері барлық оқытушылар инновациялық қызметпен айналыспайтынын және оның себептері болуы мүмкін екендігін көрсетті. Оларға инновациядан қорқыныш, ескі әдістер жаңа әдістерге қарағанда тиімдірек және т.б. жатады. Мақала авторлары жоғары оқу орнындағы оқытушылардың тиімді және табысты жұмысты кедергілерді еңсерудің жолы деп қорытынды жасайды. Университет оқытушыларының өздігінен білім алу және өзін-өзі дамыту, жаңашылдыққа ұмтылу, мақсатқа жету, туындайтын қиындықтардың себептерін жоя білу ерекше маңызға ие.
Әдебиеттер тізімі
BIBLIOGRAPHY
Champika Liyanagea, Renuka Thakorea, Dilanthi Amartungab, Amina Mustaphaa, Richard Haigh The Barriers to Research and Innovation in Disaster Resilience in Higher Education Institutions in Asia 7-th International Conference on Building Resilience; Using scientific knowledge to inform policy // Procedia Engineering and practice in disaster risk reduction, ICBR2017, 27–29 November 2017. Bangkok, Thailand, 2018. P. 1225–1232 [Electronic resource]. URL: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S187770581830184X (date of access 12.02.2023)
Steven Sutantro. Why Innovation Absolutely Matters in Education // Northwest Missouri State University. 2018. https://online.nwmissouri.edu/programs/education/msed/leadership/innovation-matters-in-education/ (date of access 15.02.2023) 3. McGuinness M. The Crucial Difference Between Creativity and Innovation. [Electronic resource]. URL: https://lateralaction.com/articles/creativity-innovation/#:~:text=He's%20put%20me%20in%20mind,work%20of%20making%20things%20happen (date of access 19.02.2023)
Esdal L. Four Dimensions of Innovation in Education // Education Week. – 2017. [Electronic resource]. URL: https://www.edweek.org/education/opinion-four-dimensions-of-innovation-in-education/2017/03 (date of access 19.02.2023)
Кожамжарова Б.С. Сущность образования и разновидности инновационных педагогических технологий. [Electronic resource]. URL: https://www.rusnauka.com/7_NITSB_2012/Pedagogica/2_103865.doc.htm (date of access 19.02.2023)
Ожигов С.И. Толковый словарь. [Electronic resource]. URL: https://slovarozhegova.ru/word.php?wordid=1117 (date of access: 12.02.2023).
Шакуров Р.Х. Барьер как категория и его роль в деятельности. [Electronic resource]. URL: https://hr-portal.ru/article/barer-kak-kategoriya-i-ego-rol-v-deyatelnosti (date of access 5.03.2023)
Фильченкова И.Ф. Вовлечение преподавателей в инновационную деятельность как процесс преодоления инновационных барьеров // Современные наукоемкие технологии. – 2016. – №4 (часть 1). – C. 186–190.
Сластенин В.А., Исаев И.Ф., Шиянов Е.Н. Педагогикa: учебное пособие. – М.: Академия, 2013. – 576 с.
Сластенин В.A., Исаев И.Ф., Шиянов E.Н. Педагогика: учебное пособие для студ. высш. пед. учеб. зав. – M.: Академия, 2002. – 576 с.
Соловова Н.В., Калмыкова О.Ю., Лаврентьева О.В. Анализ «барьеров» в педагогической деятельности преподавателя вуза // Вестник Самарского государственного технического университета. Серия: Психолого-педагогические науки. – 2010. – Том 7. – №3. – C. 164–170.
Деркач A.A., Селезнева Е.В. Акмеологическая культура личности: содержание, закономерности, механизмы развития: монография. – М.: Изд-во Моск. псих.-соц. инст-та; Воронеж: Изд-во НПО «МОДЭК», 2006. – 496 с.
Зимняя И.А. Педагогическая психология. – Ростов на Дону, 1997. – 473 с.
Маркова А.К. Психология труда учителя. – М.: Просвещение, 1993. – 192 с.
Божович Л.И. Барьеры в педагогической деятельности. [Electronic resource]. URL: https://studme.org/362998/pedagogika/barery_pedagogicheskom_obschenii (date of access 19.03.2023)
Anna Lašákováa, Ľubica Bajzíkováa, Indra Dedzeb Barriers and drivers of innovation in higher education: Case study-based evidence across ten European universities // International Journal of Educational Development. – 2017. – Vol. 55. – P. 69–79.
Huizingh E. Moving the innovation horizon in Asia // Technovation. – 2017. – Vol. 60–61. – P. 43–44.
OECD, “Agricultural innovation systems: A framework for analyzing the role of the government”, Working Party on Agricultural Policies and Markets, OECD Publishing, 2013. [Electronic resource]. URL: https://read.oecd-ilibrary.org/agriculture-and-food/agricultural-innovation-systems_9789264200593-en#page1 (date of access 19.03.2023)
REFERENCES
Champika Liyanagea, Renuka Thakorea, Dilanthi Amartungab, Amina Mustaphaa, Richard Haigh The Barriers to Research and Innovation in Disaster Resilience in Higher Education Institutions in Asia 7-th International Conference on Building Resilience; Using scientific knowledge to inform policy // Procedia Engineering and practice in disaster risk reduction, ICBR2017, 27–29 November 2017. Bangkok, Thailand, 2018. P. 1225–1232 [Electronic resource]. URL: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S187770581830184X (date of access 12.02.2023)
Steven Sutantro. Why Innovation Absolutely Matters in Education // Northwest Missouri State University. 2018. https://online.nwmissouri.edu/programs/education/msed/leadership/innovation-matters-in-education/ (date of access 15.02.2023)
McGuinness M. The Crucial Difference Between Creativity and Innovation. [Electronic resource]. URL: https://lateralaction.com/articles/creativity-innovation/#:~:text=He's%20put%20me%20in% 20mind,work%20of%20making%20things%20happen (date of access 19.02.2023)
Esdal L. Four Dimensions of Innovation in Education // Education Week. – 2017. [Electronic resource]. URL: https://www.edweek.org/education/opinion-four-dimensions-of-innovation-in-education/2017/03 (date of access 19.02.2023)
Kojamjarova B.S. Sushnost obrazovania i raznovidnosti innovacionnyh pedagogicheskih tehnologiy [The essence of education and the varieties of innovative pedagogical technologies]. [Electronic resource]. URL: https://www.rusnauka.com/7_NITSB_2012/Pedagogica/2_103865.doc.htm (date of access 19.02.2023) [in Russian]
Ojigov S.I. Tolkovyi slovar [Explanatory dictionary]. [Electronic resource]. URL: https://slovarozhegova.ru/word.php?wordid=1117 (date of access: 12.02.2023). [in Russian]
Shakurov R.H. Barier kak kategoria i ego rol v deiatelnosti [Barrier as a category and its role in activity]. [Electronic resource]. URL: https://hr-portal.ru/article/barer-kak-kategoriya-i-ego-rol-v-deyatelnosti (date of access 5.03.2023) [in Russian]
Filchenkova I.F. Vovlechenie prepodavatelei v innovacionnuiu deiatelnost kak process preodolenia innovacionnyh barierov [Involvement of teachers in innovative activities as a process of overcoming innovation barriers] // Sovremennye naukoemkie tehnologii. – 2016. – №4 (chast 1). – S. 186–190. [in Russian]
Slastenin V.A., Isaev I.F., Shianov E.N. Pedagogika: uchebnoe posobie [Pedagogy: a textbook]. – M.: Akademia, 2013. – 576 s. [in Russian]
Slastenin V.A., Isaev I.F., Shianov E.N. Pedagogika: uchebnoe posobie dlja stud. vyssh. ped. ucheb. zav. [Pedagogy: a textbook]. – M.: Akademia, 2002. – 576 s. [in Russian]
Solovova N.V., Kalmykova O.Iu., Lavrentieva O.V. Analiz «barierov» v pedagogicheskoi deiatelnosti prepodavatelia vuza [Analysis of “barriers’ in the pedagogical activity of a university teacher] // Vestnik Samarskogo gosudarstvennogo tehnicheskogo universiteta. Seria: Psihologo-pedagogicheskie nauki. – 2010. – Tom 7. – №3. – C. 164–170. [in Russian]
Derkach A.A., Selezneva E.V. Akmeologicheskaia kultura lichnosti: soderjanie, zakonomernosti, mehanizmy razvitia [Acmeological culture of personality: content, patterns, mechanisms of development]: monografia. – M.: Izd-vo Mosk. psih.-soc. inst-ta; Voronej: Izd-vo NPO «MODEK», 2006. – 496 s. [in Russian]
Zimniaia I.A. Pedagogicheskaia psihologia [Educational psychology]. – Rostov na Donu, 1997. – 473 s. [in Russian]
Markova A.K. Psihologia truda uchitelia [Psychology of teacher's work]. – M.: Prosveshenie, 1993. – 192 s. [in Russian]
Bojovich L.I. Bariery v pedagogicheskoi deiatelnosti [Barriers to teaching]. [Electronic resource]. URL: https://studme.org/362998/pedagogika/barery_pedagogicheskom_obschenii (date of access 19.03.2023) [in Russian]
Anna Lašákováa, Ľubica Bajzíkováa, Indra Dedzeb Barriers and drivers of innovation in higher education: Case study-based evidence across ten European universities // International Journal of Educational Development. – 2017. – Vol. 55. – P. 69–79.
Huizingh E. Moving the innovation horizon in Asia // Technovation. – 2017. – Vol. 60–61. – P. 43–44.
OECD, “Agricultural innovation systems: A framework for analyzing the role of the government”, Working Party on Agricultural Policies and Markets, OECD Publishing, 2013. [Electronic resource]. URL: https://read.oecd-ilibrary.org/agriculture-and-food/agricultural-innovation-systems_9789264200593-en#page1 (date of access 19.03.2023)
