БІЛІМ БЕРУДІ ЦИФРЛАНДЫРУ ЖАҒДАЙЫНДА STEM-ОҚЫТУДЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ДИДАКТИКАЛЫҚ НҰСҚАУЛАРЫ
Кілт сөздер:
STEM-оқыту, болашақ мұғалімдер, дидактикалық нұсқаулар, педагогикалық шарттар, білім беруді цифрландыру.Аңдатпа
Мектеп практикасына цифрлық STEM-оқытуды енгізу жолдары цифрлық білім орталарын құру арқылы педагогикалық мәселелерді шешудің тиімділігін арттыра отырып, оны толықтырумен және дамытумен айналысатын цифрлық педагогика элементтерінің бірі болып табылады. Бұл мәселе бүгінгі таңда тың мәселе қатарында. Өйткені, STEM-білім беруге қатысты ұғымдардың мән-мағынасы әлі де болса бірмәнді ашылмаған, қолдану әдістері толыққанды зерттелмеген және мұғалімдердің басым көпшілігінің STEM-құзыреттіліктері қалыптаспаған. Қазіргі практикада кездесетін STEМ-оқытудың екі жағдайы бар: жаратылыстану ғылымдары интеграцияланған мектеп пәні ретінде; жаратылыстану ғылымдары жеке мектеп пәндері ретінде. Біздің елімізде екінші жағдай сақталып, STEM-оқытуды пәнаралық мазмұн мен пәнаралық оқу тапсырмаларын пайдалану жолымен енгізу қарастырылуда. Бұл жағдайда STEM сабақтары мен STEM жобаларды ұйымдастырудың мәні зор. Сол себепті мақалада бірқатар еңбектерде ұсынылған STEM-оқытуды қолданудың дидактикалық нұсқаулары қарастырылып, STEM-оқыту бойынша дидактикалық жобалардың құрылымдық үлгілері ұсынымдық сипатта келтірілген. Зерттеу нәтижесінде білім беруді цифрландыру жағдайында STEM-оқытуды қолданудың дидактикалық элементтері көрсетіліп, оларға сәйкес дидактикалық нұсқаулар және оларды жүзеге асырудың білім ортасын қалыптастырудың педагогикалық шарттары айқындалды. Сонымен қатар, STEM-оқытуды енгізуде аталған дидактикалық нұсқауларды негізге алу және болашақ мұғалімдерді арнайы даярлау оларға қажетті білім мен дағдыларды қамтамасыз етіп қана қоймайды, сонымен қатар осы салада білім алушыларды одан әрі оқыту үшін қажетті арнайы дағдыларды дамытады деген қорытынды жасалды.
Әдебиеттер тізімі
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Rodger W. Bybee. The case for STEM education. Challenges and opportunities. – Arlington, Virginia: NSTA Press, 2013. – 116 p. 2. Breiner J.M., Harkness S.S., Johnson C.C., Koehler C.M. What is STEM? A discussion about conceptions of STEM in education and partnerships // School Science and Mathematics. – 2012. – №112(1). – Р. 3–11. https:// doi.org/ 10. 1111/j. 1949-8594. 2011. 00109.x 3. Miller-Idriss C., Hanauer E. Transnational higher education: offshore campuses in the Middle East // Comparative Education. – 2011. – №47(2). – Р. 181–207. https:// doi.org/10.1080/03050 068.2011.553935
Martin-Paez Tobias, Aguilera D., Pelares-Palacios FJ, Vilchez-Gonzalez JM. What we are talking about when we talk about STEM education? A review of literature // Science Education. – 2019. – Volume 103, Issue 4. – Р. 715–739. https://doi.org/10/1002/sce.21522
Ten 21st-century Skills Every Student Needs. [Электронды ресурс]. URL: https://www.weforum.org/agenda/2016/03/21st-century-skills-future-jobs-students/ (қаралған күні 15.12.2023)
Science on Stage. [Электронды ресурс]. URL: https://www.science-on-stage.eu/ (қаралған күні 20.12.2023) 7. Мыңбаева М.Ө., Майгельдиева Ш.М., Исаева Г.Б. Қазақстанда STEAM білім беру әдістемесін дамытуда «Білім керуені» ұйымының тәжірибесі // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2023. –№4(130). – Б. 361–376. https://doi.org/10.47526/2023-4/2664-0686.29
Сологуб Н.С., Аршанский Е.Я. STEAM-компетентность как интегративное качество современного педагога // Веснік Віцебскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя П.М. Машэрава. – 2022. – №1(114). – C 54–65. 9. Абдрахманова Х.К., Кудайбергенова Қ.Б. Мектеп мұғалімдерінің STEM-білім беру әдісімен жаратылыстану пәндерін оқытуға дайындығы // ҚР Ұлттық ғылым академиясы Хабаршысы. – 2023. – №5(405). – Б. 7–19. https://doi.org/10.32014/2023.2518-1467.572
Рождественская Л. Методические рекомендации по внедрению SТЕАМ-технологий в образовательную практику. [Электронды ресурс]. URL: nsportal.ru (қаралған күні 20.12.2023)
Методические рекомендации по внедрению STEM образования. – Астана: Национальная академия образования им. И. Алтынсарина, 2017. –162 с.
«2023–2024 оқу жылында Қазақстан Республикасының орта білім беру ұйымдарындағы оқу-тәрбие процесінің ерекшеліктері туралы» әдістемелік нұсқау хат. – Астана: Ы. Алтынсарин атындағы ҰБА, 2023. – 104 б. 13. Ramankulov Sh., Choruh A., Polatuly S. STEAM technology as a tool for developing creativity of students: on the example of a school physics course // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2022. –№4(126). – Б. 200–211. https://doi.org/10.47526/2022-4/2664-0686.17
Гремалски А. Методическое руководство по внедрению методов компьютерного обучения. – Кишинэу, 2021. – 51 с. [Электронный ресурс]. URL: chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/migration/md/GHID-RU_pedagogic.pdf (дата обращения 17.11.2023)
REFERENCES
Rodger W. Bybee. The case for STEM education. Challenges and opportunities. – Arlington, Virginia: NSTA Press, 2013. – 116 p.
Breiner J.M., Harkness S.S., Johnson C.C., Koehler C.M. What is STEM? A discussion about conceptions of STEM in education and partnerships // School Science and Mathematics. – 2012. – №112(1). – R. 3–11. https:// doi.org/ 10. 1111/j. 1949-8594. 2011. 00109.x
Miller-Idriss C., Hanauer E. Transnational higher education: offshore campuses in the Middle East // Comparative Education. – 2011. – №47(2). – R. 181–207. https:// doi.org/10.1080/03050 068.2011.553935
Martin-Paez Tobias, Aguilera D., Pelares-Palacios FJ, Vilchez-Gonzalez JM. What we are talking about when we talk about STEM education? A review of literature // Science Education. – 2019. – Volume 103, Issue 4. – R. 715–739. https://doi.org/10/1002/sce.21522
Ten 21st-century Skills Every Student Needs. [Electronic resource]. URL: https://www.weforum.org/agenda/2016/03/21st-century-skills-future-jobs-students/ (date of access 15.12.2023)
Science on Stage. [Electronic resource]. URL: https://www.science-on-stage.eu/ (date of access 20.12.2023)
Mynbaeva M.O., Maigeldieva Sh.M., Isaeva G.B. Qazaqstanda STEAM bіlіm beru adіstemesіn damytuda «Bіlіm keruenі» uiymynyn tajіribesі [In developing the methodology for providing STEAM education in Kazakhstan, the experience of the 'Bilim Kereyeni' organization is crucial] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2023. –№4(130). – B. 361–376. https://doi.org/10.47526/2023-4/2664-0686.29 [in Kazakh]
Sologub N.S., Arshanskiy E.Ia. STEAM-kompetentnost kak integrativnoe kachestvo sovremennogo pedagoga [STEAM competency as an integrative quality of a modern educator] // Vesnіk Vіcebskaga dziarzhainaga unіversіteta іmia P.M. Mashierava. – 2022. – №1(114). – C. 54–65. [in Russian]
Abdrahmanova H.K., Kudaibergenova Q.B. Mektep mugalіmderіnіn STEM-bіlіm beru adіsіmen jaratylystanu panderіn oqytuga daiyndygy [The readiness of school teachers to implement subjects created through STEM education methodology] // QR Ulttyq gylym akademiasy Habarshysy. – 2023. – №5(405). – B. 7–19. https://doi.org/10.32014/2023.2518-1467.572 [in Kazakh]
Rojdestvenskaia L. Metodicheskie rekomendacii po vnedreniu STEAM-tehnologiy v obrazovatelnuiu praktiku [Methodological recommendations for the implementation of STEAM technologies in educational practice]. [Electronic resource]. URL: nsportal.ru (date of access 20.12.2023) [in Russian]
Metodicheskie rekomendacii po vnedreniu STEM obrazovania [Methodological recommendations for implementing STEM education]. – Astana: Nacionalnaia akademia obrazovania im. I. Altynsarina, 2017. – 162 s. [in Russian]
«2023–2024 oqu jylynda Qazaqstan Respublikasynyn orta bіlіm beru uiymdaryndagy qқu-tarbie procesіnіn erekshelіkterі turaly» adіstemelіk nusqau hat [Guidelines on the specifics of the educational process in the middle-level education institutions of the Republic of Kazakhstan for the academic year 2023–2024]. – Astana: Y. Altynsarin atyndagy UBA, 2023. – 104 b. [in Kazakh]
Ramankulov Sh., Choruh A., Polatuly S. STEAM technology as a tool for developing creativity of students: on the example of a school physics course // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2022. – №4(126). – B. 200–211. https://doi.org/10.47526/2022-4/2664-0686.17
Gremalski A. Metodicheskoe rukovodstvo po vnedreniu metodov kompiuternogo obuchenia [Methodological guide for implementing computer-based teaching methods]. – Kishinieu, 2021. – 51 s. [Electronic resource]. URL: chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/migration/md/GHID-RU_pedagogic.pdf (date of access 17.11.2023) [in Russian]
