СТУДЕНТТЕРДІҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МӘДЕНИЕТІН ДАМЫТУДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ШАРТТАРЫ
Кілт сөздер:
денсаулық сақтау, денсаулық сақтау мәдениеті, салауатты өмір салты, білім беру үдерісі, педагогикалық шарттар.Аңдатпа
Осы уақытқа дейін білім беруде денсаулық сақтау мәселелері кеңінен зерттеліп келеді. Бұл мақалада педагогикалық мамандық студенттерін жан-жақты зерттей отырып, болашақ педагогтардың денсаулық сақтау мәдениетін дамытудың педагогикалық шарттары ұсынылады. Зерттеудің мақсаты – студенттердің денсаулық сақтау мәдениеті мотивациясының динамикасын ашу және денсаулық сақтау мәдениетін одан әрі дамытуды қамтамасыз ету. Авторлар студенттердің денсаулық жағдайын бағалау үшін эксперимент жүргізе отырып, денсаулық сақтау мәдениеті деңгейлерін анықтап, студенттердің денсаулық сақтау мәдениетінің жоғары деңгейі осы мәдениеттің мотивациялық-құндылық көрсеткішіне бағытталған деп тұжырымдайды және соған сәйкес педагогикалық шарттарын айқындайды. Мақалада айқындалған педагогикалық шарттарға ғылыми тұрғыдан сипаттама беріледі. Зерттеу барысында барлық денсаулық сақтау көрсеткіштерінің өзгерістері байқалып нақтыланған. Эксперимент барысында студенттердің денсаулық сақтау белсенділігіне көзқарасының өзгеруі, құндылықтарға негізделген бағыттылығы, денсаулық сақтауға мотивациясы, салауатты өмір салтын қалыптастыруы бақылауға алынып отырды. Педагогикалық мәдениет – педагогикалық іс-әрекет жүйесіндегі мұғалімнің жалпы мәдениетінің маңызды бөлімі. Осыған орай, болашақ педагогтардың денсаулықты сақтау мәдениеті – педагогикалық мәдениеттің бір бөлігі ретінде қарастырылады. Студенттердің өзін-өзі тану, өз денсаулығына көңіл бөлу, өзін-өзі бағалау мен өзіндік рефлексиясын қамтамасыз ету қажеттілігі көрсетілді. Болашақ педагогтар өзінің өмір салтын, іс-әрекеттерін мақсатты түрде таңдаушы әрі өзгертуші және денсаулық сақтау мәдениетіне деген көзқарастарын өзгерте алатын, қайта қарай алатын оқу үдерісінің субъектілері ретінде қарастырылады. Тәжірибелік жолмен алынған мәліметтерді талдай отырып, мақала авторлары болашақта денсаулық сақтау мәдениетін дамыту студенттердің кәсіби құзыреттілігінің құрамдас бөлігіне айналуы мүмкін екендігін пайымдайды. Сондықтан мақалада студенттер арасында салауатты өмір салтын қалыптастыру мәселесі де қарастырылып, денсаулыққа әсер ететін факторлардың әсері талданады.
Әдебиеттер тізімі
Glanz K., Lewis F.V., Rimer B.K. Health behaviour and health education: theory, research and practice. – San-Francicko: Jossey Bass, 1990. – 40 p.
Ivanova O.A., Neustroeva M.S. Valeology as a mandatory academic discipline. In Language in the field of professional communication. – Ekaterinburg: Publishing House UMC- UPI, 2017. – P. 213–217.
Bahman Kord T. Mohammady Far. Mental Health and Life Satisfaction of Irani and Indian Students // Journal of the Indian Academy of Applied Psychology. – 2009. – Vol. 35, No.1. – P. 137–141.
Маринина М.Г. Формирование основ культуры здоровья младших школьников: дисс. … канд. пед. наук. – Волгоград, 2005. – 198 с.
Palienko O., Іvanenko O. Health and preventive orientation of physical education of student youth // Fizicna Reabilitacia ta Rekreacijno-Ozdorovci Tehnologii. – 2022. – No.7 (1). – P. 11–15. [Electronic resource]. URL: https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0 (date of access 12.02.2023)
Варламова С.Н. Здоровый образ жизни – шаг вперед, два назад // Социс: Социологические исследования. – 2010. – №4. – С. 75–88.
Gedik Z. Self-compassion and health-promoting lifestyle behaviors in college students // Psychology, Health and Medicine. – 2019. №24 (1). – P. 108–114. [Electronic resource]. URL: https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85052115984&doi=10.1080%2f13548506.2018.1503692&partnerID=40& (date of access 12.02.2023)
Kazin E.M., Krasnoshlykova O.G., Ptakhina Yu.A. Criteria and indicators for assessing the professional self-determination of pupils of boarding schools with various adaptive capabilities // Valeology. – 2017. – №1. – P. 18–24.
Lubysheva L.I. Sociology of physical culture and sports. – Moscow: Publishing centre Academy, 2001.
Апсамет А., Кудайбергенова С.К. Педагогтердің өз денсаулығына қатынасын зерттеу // Вестник Кaзaхского Нaционaльного педaгогического университетa им. Aбaя. – 2022. – Том 71, №2. https://doi.org/10.51889/2022-2.1728-7847.16%20
Паначев В.Д. Исследование факторов здорового образа жизни студентов // Социс: Социологические исследования. – 2004. – №11. – С. 98–100.
Белова И.И. Парадоксы здорового образа жизни учащейся молодежи // Социс: Социологические исследования. – 2008. – №4. – С. 84–87.
REFERENCES
Glanz K., Lewis F.V., Rimer B.K. Health behaviour and health education: theory, research and practice. – San-Francicko: Jossey Bass, 1990. – 40 p.
Ivanova O.A., Neustroeva M.S. Valeology as a mandatory academic discipline. In Language in the field of professional communication. – Ekaterinburg: Publishing House UMC- UPI, 2017. – P. 213–217.
Bahman Kord T. Mohammady Far. Mental Health and Life Satisfaction of Irani and Indian Students // Journal of the Indian Academy of Applied Psychology. – 2009. – Vol. 35, No.1. – P. 137–141.
Marinina M.G. Formirovanie osnov kultury zdorovia mladshih shkolnikov [Formation of the foundations of the health culture of younger schoolchildren]: diss. … kand. ped. nauk. – Volgograd, 2005. – 198 s. [in Russian]
Palienko O., Іvanenko O. Health and preventive orientation of physical education of student youth // Fizicna Reabilitacia ta Rekreacijno-Ozdorovci Tehnologii. – 2022. – No.7 (1). – P. 11–15. [Electronic resource]. URL: https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0 (date of access 12.02.2023)
Varlamova S.N. Zdorovyi obraz jizni – shag vpered, dva nazad [Healthy lifestyle – one step forward, two steps back] // Socis: Sociologicheskie issledovania. – 2010. – №4. – S. 75–88. [in Russian]
Gedik Z. Self-compassion and health-promoting lifestyle behaviors in college students // Psychology, Health and Medicine. – 2019. №24 (1). – P. 108–114. [Electronic resource]. URL: https://www.scopus.com/inward/record.uri?eid=2-s2.0-85052115984&doi=10.1080%2f13548506.2018.1503692&partnerID=40& (date of access 12.02.2023)
Kazin E.M., Krasnoshlykova O.G., Ptakhina Yu.A. Criteria and indicators for assessing the professional self-determination of pupils of boarding schools with various adaptive capabilities // Valeology. – 2017. – №1. – P. 18–24.
Lubysheva L.I. Sociology of physical culture and sports. – Moscow: Publishing centre Academy, 2001.
Apsamet A., Kudaibergenova S.K. Pedagogterdіn oz densaulygyna qatynasyn zertteu [Studying the attitude of teachers to their health] // Vestnik Kazahskogo Nacionalnogo pedagogicheskogo universiteta im. Abaia. – 2022. – Tom 71, №2. https://doi.org/10.51889/2022-2.1728-7847.16%20 [in Kazakh]
Panachev V.D. Issledovanie faktorov zdorovogo obraza jizni studentov [Research of factors of healthy lifestyle of students] // Socis: Sociologicheskie issledovania. – 2004. – №11. – S. 98–100. [in Russian]
Belova I.I. Paradoksy zdorovogo obraza jizni uchasheisia molodeji [Paradoxes of healthy lifestyle of students] // Socis: Sociologicheskie issledovania. – 2008. – №4. – S. 84–87. [in Russian]
