ОРТА МЕКТЕПТЕ STREAM ТЕХНОЛОГИЯСЫМЕН ОҚЫТУДА SCRATCH ОРТАСЫНДАҒЫ MBLOCK БАҒДАРЛАМАСЫН ҚОЛДАНУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Кілт сөздер:
STEM, STREAM, Scratch негізі, mBlock бағдарламалау, Arduino, информатика, білім беру.Аңдатпа
Әлемнің алдыңғы қатардағы елдерінде STEM, STEAM және STREAM арқылы оқыту орта мектептің оқу үрдісіне енгізілген. STEM – ғылым, технология, инженерия, математиканың білім берудегі рөлін күшейту болса, STREAM ғылым, технология, инженерия, математиканың білім берудегі рөліне қосымша оқу мен өнерді қосып, жүйеленген ойлау дағдыларын қалыптастыру болып табылады. STREAM дамытуда Scratch+Arduino негізінде құрастырылған mBlock бағдарламалау ортасын қолдануға болады.
Қазақстан Республикасының орта мектептерінде STEM технологиясы арқылы информатика пәнін оқытуда көбінесе робототехника қолданады. Информатика пәнін оқу нәтижесінде оқушыларда оқу мен өнерді, математика мен инженерияны қолданып, цифрлы өнім құрастыру білім, білік, дағдысы қалыптаспаған. Сондықтан, орта мектепте STEM технологиясын қолданып информатика пәнін оқытуда STREAM технологиясын дамыту қажеттілігі бар. Осыған орай, зерттеу жұмысына «Орта мектепте STREAM оқыту әдісінің ерекшелігін анықтау» мақсаты қойылды. Бұл мақсатқа жету үшін алдымен республикалық деңгейде орта мектепте STREAM оқыту әдісінің оқыту жағдайлары анықталып, тәжірибесі талданды. Екіншіден Scratch+Arduino аппараттық-бағдарламалау негізінде құрастырылған mBlock ортасына инженерия және математика ғылымдарын ұштастырып, оқушылардың жүйелі ойлау қабілетін қалыптастыратын жоба құруды үйрететін оқу бағдарламасы әзірленді. Құрастырылған оқу бағдарламасы бойынша IT сыныптың факультативтік сабағын жүргізу арқылы STREAM оқыту әдісінің тиімділігі анықталды.
Информатикадан факультативтік сабақтарда өткен Scratch+Arduino аппараттық- бағдарламалау негізін оқыту mBlock кодымен анықталып, практикалық түрде жүзеге асыру жолдары енгізілді. 8-сыныптарға арналған факультативтік сабақтың оқыту бағдарламасы барлығы 36 сағатты қамтиды. Ұсынылған оқыту курстық бағдарламасына қосымша цифрлық білім беру ресурстары құрастырылып, оқу-әдістемелік құрал оқу үрдісінде пайдаланып, ұсынылған оқыту әдістерінің тиімділігі эксперимент нәтижесінде анықталды. Болашақта «Scratch+Arduino негізіндегі mBlock бағдарламалау» атты оқыту курстық бағдарламасы мен цифрлық білім беру ресурстарын еліміздің кез келген мектептеріндегі STEM кабинеттерінде немесе информатика пәні бойынша факультатив сабақтарында пайдалана алады.
Әдебиеттер тізімі
Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласын және цифрлық саланы дамыту тұжырымдамасын бекіту туралы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 30 желтоқсандағы №961 қаулысы, [Электронды ресурс]. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P2100000961 (қаралған күні: 30.05.2022)
Human development insights. [Электронды ресурс]. URL: https://hdr.undp.org/en/content/latest-human-development-index-ranking (қаралған күні: 4.05.2022)
Школьники Казахстана заняли последнее место рейтинга компьютерной грамотности (ICILS-2018). [Электронды ресурс]. URL: https://profit.kz/news/58932/Shkolniki-Kazahstana-zanyali-poslednee-mesto-rejtinga-komputernoj-gramotnosti, (қаралған күні: 14.05.2022).
Жалпы білім беретін мектепте STEM бағыттары бойынша білім алушылардың ғылыми-зерттеушілік жұмысын ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсынымдар. – Астана: Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы, 2018. – 257 б.
«Білімді ұлт» сапалы білім беру» ұлттық жобасын бекіту туралы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 12 қазандағы №726 қаулысы. [Электронды ресурс]. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P2100000726 (қаралған күні: 30.05.2022)
U.S. Bureau of Labor Statistics. [Электронды ресурс]. URL: https://www.bls.gov (қаралған күні: 20.04.2022)
Ramos-Teodoro et al. Workshops for promoting Robotics among future engineers // IFAC-PapersOnLine. – 2022. – Т. 55. – №17. – P. 212-217. 10.1016/j.ifacol.2022.09.281.
Aamir Fidai, Mary Margaret Capraro, Robert M. Capraro. “Scratch”-ing computational thinking with Arduino: A meta-analysis, Thinking Skills and Creativity. – 2020. – Vol. 38. [Электронды ресурс]. URL: https://doi.org/10.1016/j.tsc.2020.100726. (қаралған күні: 20.04.2022)
Paucar-Curasma R. et al. Technological project in the development of computational thinking and problem-solving. – 2022 17th Latin American Conference on Learning Technologies (LACLO). – IEEE, 2022. – P. 1–6. [Электронды ресурс]. URL: DOI 10.1109/LACLO56648.2022.10013445 (қаралған күні: 14.02.2022)
Berkimbayev K.M., Niyazova G.Zh. Structural-content Model for Forming the Digital Competence of Teachers // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2021. – №4(122). – P. 73–84. https://doi.org/10.47526/2021-4/2664-0686.07
Education in WA, STEM. [Электронды ресурс]. URL: https://www.education.wa.edu.au/stem (қаралған күні: 30.05.2022)
Голиков Д. «Scratch 3 для юных программистов». – СПб.: «БХБ-Петербург», 2020. –168 c.
Arduino Hardware | Arduino [Электронды ресурс]. URL: https://search.arduino.cc (қаралған күні: 11.02.2023)
Блог-код, mBlock дегеніміз не? [Электронды ресурс]. URL: https://blogkod.com (қаралған күні:18.02.2023)
Ибашова А.Б., Сулейменова Л.А. Ақпараттық білім беру ортасында анимациялық бейнелерді қолданудың тиімділігі // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2022. – №2(124). –Б. 279–289. https://doi.org/10.47526/2022-2/2664-0686.23
Заттар интернеті (IoT). [Электронды ресурс]. URL: https://www.astel.kz/kk/services/internet-veshchey-iot/internet-veshchey (қаралған күні: 02.03.2023)
REFERENCES
Aqparattyq-kommunikaciialyq tehnologiialar salasyn jane cifrlyq salany damytu tujyrymdamasyn bekіtu turaly. Qazaqstan Respublikasy Ukіmetіnіn 2021 jylgy 30 jeltoqsandagy №961 qaulysy [On approval of the concept of development of information and communication technologies and the digital sphere. Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan]. [Electronic resource]. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P2100000961 (qaralgan kunі: 30.05.2022) [in Kazakh]
Human development insights. [Electronic resource]. URL: https://hdr.undp.org/en/content/latest-human-development-index-ranking (qaralgan kunі: 4.05.2022)
Shkolniki Kazahstana zaniali poslednee mesto reitinga kompiuternoi gramotnosti (ICILS-2018) [Schoolchildren of Kazakhstan took the last place in the computer literacy rating (ICILS-2018)]. [Electronic resource]. URL: https://profit.kz/news/58932/Shkolniki-Kazahstana-zanyali-poslednee-mesto-rejtinga-komputernoj-gramotnosti, (qaralgan kunі: 14.05.2022).
Jalpy bіlіm beretіn mektepte STEM bagyttary boiynsha bіlіm alushylardyn gylymi-zertteushіlіk jumysyn uiymdastyru boiynsha adіstemelіk usynymdar [Methodological recommendations for the organization of research work of students in STEM areas in a comprehensive school]. – Astana: Y. Altynsarin atyndagy Ulttyq bіlіm akademiiasy, 2018. – 257 b. [in Kazakh]
«Bіlіmdі ult» sapaly bіlіm beru» ulttyq jobasyn bekіtu turaly. Qazaqstan Respublikasy Ukіmetіnіn 2021 jylgy 12 qazandagy №726 qaulysy. [Electronic resource]. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P2100000726 (qaralgan kunі: 30.05.2022) [in Kazakh]
U.S. Bureau of Labor Statistics. [Electronic resource]. URL: https://www.bls.gov (qaralgan kunі: 20.04.2022)
Ramos-Teodoro et al. Workshops for promoting Robotics among future engineers // IFAC-PapersOnLine. – 2022. – T. 55. – №. 17. – P. 212-217. 10.1016/j.ifacol.2022.09.281.
Aamir Fidai, Mary Margaret Capraro, Robert M. Capraro. “Scratch”-ing computational thinking with Arduino: A meta-analysis, Thinking Skills and Creativity. – 2020. – Vol. 38. [Electronic resource]. URL: https://doi.org/10.1016/j.tsc.2020.100726. (qaralgan kunі: 20.04.2022)
Paucar-Curasma R. et al. Technological project in the development of computational thinking and problem-solving. – 2022 17th Latin American Conference on Learning Technologies (LACLO). – IEEE, 2022. – P. 1–6. [Electronic resource]. URL: DOI 10.1109/LACLO56648.2022.10013445 (qaralgan kunі: 14.02.2022)
Berkimbayev K.M., Niyazova G.Zh. Structural-content Model for Forming the Digital Competence of Teachers // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2021. – №4(122). – P. 73–84. https://doi.org/10.47526/2021-4/2664-0686.07
Education in WA, STEM. [Electronic resource]. URL: https://www.education.wa.edu.au/stem (qaralgan kunі: 30.05.2022)
Golikov D. «Scratch 3 dlia iunyh programmistov». – SPb.: «BHB-Peterburg», 2020. –168 c.
Arduino Hardware | Arduino [Electronic resource]. URL: https://search.arduino.cc (qaralgan kunі: 11.02.2023)
Blog-kod, mBlock degenіmіz ne? [Electronic resource]. URL: https://blogkod.com (qaralgan kunі:18.02.2023) [in Kazakh]
Ibashova A.B., Suleimenova L.A. Aqparattyq bіlіm beru ortasynda animaciialyq beinelerdі qoldanudyn tiіmdіlіgі // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2022. – №2(124). – B. 279–289. https://doi.org/10.47526/2022-2/2664-0686.23 [in Kazakh]
Zattar internetі (IoT). [Electronic resource]. URL: https://www.astel.kz/kk/services/internet-veshchey-iot/internet-veshchey (qaralgan kunі: 02.03.2023) [in Kazakh]
