АРИЙЛЫҚ ТАЙПАЛАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ДІНИ НАНЫМ-СЕНІМДЕРІ
Кілт сөздер:
Мидия, Геродот, Кир патша, арий тайпалары, Ахура Мазда, зороастризм.Аңдатпа
Өз мақаласында автор Вавилон, Шумер-Аккад патшалығы, Бактрия сияқты ежелгі Иран территориясында болған мемлекеттердің әсерін, сондай-ақ олар қалдырған іздерді, мәдени қабаттарды, нанымдарды қарастырады. Мидия патшалығы құлағаннан кейін Иран жерінде қуатты империя құрған парсы және арий тайпалары тарих сахнасына шықты. Олардың сол кезеңдердегі діни сенімдері мен зороастризм дінінің дүниеге келуі, Ахура Мазда құдайының басқа ұсақ құдайлардан айырмашылығы және оның жоғары деңгейге көтерілуінің себептері көрсетілген. Сондай-ақ солтүстіктен оңтүстікке қарай жылжи отырып қазіргі Иран жеріне орныққан арий тайпаларының ұстанған наным-сенімдері осы территорияны мекендеген жергілікті халықтардың дініне де әсер етіп, соның нәтижесінде кейіннен зороастризм дінінің күшеюіне өзіндік ықпалы болғандығы сөз болады.
Әдебиеттер тізімі
Геродот. История / Пер. с греч. и комм. Г.А. Стратановского. Вступ. статья И.Е. Сурикова. – М.: ОЛМА-ПРЕСС. Инвест, 2004. – 640 с.
Титаренко И.Н. История культуры Древного Востока: Учебное пособие. – Татанрог: Изд-во ТТИ ЮФУ, 2010. – 222 с.
Омстед А.Т. Тарих-е Шахиншахи Хахоменишин (Ахеменидтер патшасының тарихы) / ағылшын тілінен парсы тіліне аударған Мохаммад Мохаддам. – Тегеран, Амир Кабир. – 1-басылым, 1961 ж. – 6-басылым, 2005 ж. – 727 б.
Hassan Karimian, Fatemeh Karimi & Simin Karimian. Impact of Religious Commandments on Residential Architecture of Zoroastrians, Case Study: Dasturān District in Yazd City. Iran Journal of the British Institute of Persian Studies. Impact of Religious Commandments on Residential Architecture of Zoroastrians, Case Study: Dasturān District in Yazd City, Iran, DOI: 10.1080/05786967.2020.1783187. 1-15 p.
Дандамаев М.А., Глуконин В.Г. Культура и экономика древнего Ирана. – М.: Главная редакция Восточной литературы изд-во «Наука», 1980. – 418.
Тураев Б.А. История древнего востока / под редакцией Струве В.В. и Снегирева И.Л. – Том 1. – Ленинград: Социально-экономическое, 1935. – 340 с.
Дьяконов И.М. История Мидии от древнейших времен до конца ІV века до н.э. – Москва-Ленинград: Издательства АН СССР, 1956. – 488 с.
Рак И.В. Мифы древнего и раннесредневекового Ирана. – СПб. – Москва: «Журнал «Нева» - «Летний Сад», 1998. – 560 с.
Зороастрийские тексты. Суждения Духа разума (Дадестан-и меног-и храд). Сотворение основы (Бундахишн) и другие тексты / Издание подготовлено О.М. Чунаковой. – М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 1997. – 352 с.
Әбжет Б.С. Түркі және иран халықтары ертегілеріндегі мифологиялық кейіпкерлер. – Түркістан: Қ.А.Ясауи атындағы ХҚТУ, «Тұран» баспаханасы, 2008. – 258 б.
Лұғатнаме-е Деһхода. – Тегеран: Данешгаһ-е Теһран, 1994. – 4-том. – 866 б.
