Ш. Айтматов шығармашылығындағы руханият пен мәңгілік мәселелері
Кілт сөздер:
қырғыз әдебиеті, руханилық, әлемнің қасіреті, шығармашылық, дәуір, рухани негіз, ұлттық образ.Аңдатпа
Мақала қазіргі заманның ұлы жазушысы Ш. Айтматовтың шығармашылығының руханият феноменіне арналған. Қырғыз жазушысын адамгершілік, руханият мәселесі толғандыратыны, оны өзінің барлық көркем шығармаларында, көптеген публицистикалық материалдарда көтеретіні атап өтілді. Ұлы жазушының жолдарын оқи отырып, біз Адам, Ғалам, «жан экологиясы», жақсылық пен жамандық, ар-намыс пен арамдық, бейбітшілік пен соғыс, өмір мен өлім, махаббат пен бақыт туралы ойланамыз. Оның шығармаларының кейіпкерлері Жамила, Дуйшен, Толғанай, Танабай... – «боранның» демінде тіршілік ететін нағыз өмірге құштар адамдар. Мақалада Ш. Айтматовтың «Ғасырдан да ұзақ күн...» шығармасының мысалында қатардағы қарапайым адамның рухани жан дүниесінің мәңгілік өшпейтін қырлары қарастырылған. Шыңғыстың пікірінше адам жадын сақтай білу қабілеті ерекше маңызға ие. Ш. Айтматов «боранды» метафорасының көмегімен бізге қиыншылықтар мен қиындықтарға толы «бозборан» өмірді кешіп жатқан жанкешті адамдардың тағдыры туралы айтып береді. Айтматовтың руханият феномені адамзат үшін құнды, өйткені жазушының пікірінше, жер бетіндегі бүкіл адамзаттың өмірі адам жанының экологиясына байланысты.
Әдебиеттер тізімі
Айтматов Ч. Выступление на VII съезде писателей СССР [Текст] / Ч. Айтматов // Айтматов Ч. Собрание сочинений: в 3-х т. – Т.3. Рассказы. Очерки. Публицистика. – М.: Мол. гвардия, 1984. – С. 252–263.
Бакашова Ж.К. «Художественное мастерство Чингиза Айтматова»: автореферат докторской диссертации. – Алматы, 1998. – С . 13–14.
Айтматов Ч. Первый учитель: Роман, повести [Текст] / Ч.Т. Айтматов. – М.: Эксмо, 2005. – 542 с.
Айтматов Ч. Материнское поле: Повесть [Текст] / Ч.Т. Айтматов // Айтматов Ч. Повести и рассказы. – Ф.: Кыргызстан, 1985. – С. 6–90.
Айтматов Ч.Т. И дольше века длится день… Роман [Текст] / Ч.Т. Айтматов. – Спб.: Азбука-классика, 2008. – 474 с. 6. Айтматов Ч.Т. Человек планеты [Текст] / Ч.Т. Айтматов // Лит. обозрение. – 1984. – №8. – С. 35-40. 7. Бакиева Г.А. Проблема памяти в творчестве Ч. Айтматова [Текст] // Г. Бакиева // Ч. Айтматов жана азыркы руханий маданият = Ч. Айтматов и современная духовная культура. – Б., 1993. – С. 111–117. 8. Айтматов Ч. Плаха: Роман [Текст] / Ч.Т. Айтматов. – Спб.: Азбука-классика, 2007. – 524 с. 9. Айтматов Ч.Т. Человек уподобился богу, но остался варваром [Текст] / Ч.Т Айтматов // Слово Кыргызстана. – 2006. – 15 июня. – С. 12. 10. Айтматов Ч.Т. Плач перелетной птицы [Текст] / Ч.Т. Айтматов // Айтматов Ч. Собр. соч.: в 3-х т. – Т.3. – М.: Мол. гвардия, 1984. – С. 91–104. 11. Борбугулов М. Теория литературы. – Бишкек, 1997. – 551 с.
