САЛ-СЕРІЛІК ДӘСТҮР ЖӘНЕ ЗӘКӘРИЯНЫҢ ТАҒДЫРЫ
Кілт сөздер:
сал, сері, өнерпаз, қайқы, мәдениет, ноян, ақын, композитор.Аңдатпа
Қазақ халқының өзіне ғана тән ұлттық өнерлерінің бірі – салдық, серілік дәстүр. XIX ғасыр белесінде айрықша көзге шалынар хас өнердің қайнары қайдан? «Сал-сері» деген атқа ие болып, көшпенді жұрттың өнер көшіне өзгеше рең берген, түрлі өнер иелерінің сахара мәдениетіне қосқан үлестері қандай еді? Кешегі өткен абыз ғалымдарымыздың келелі ойларын кеңеске алып, осынау ойлары бөлек сал-серілердің тылсым әлемін терең зерделеу мақсат. Қазақстанның батыс аймағында серілік құрып өткен өнерпаздар аз болмаған. Соның бірі Зәкәрия Сағындықұлының серілік қасиеттері зерделенді.
Мақалада сонымен қатар қазақ халқының әмбебап өнерпаздарының атауы – «сал» мен «сері» салтының ерекше көріністері және өзегі үзілмей бүгінге ұласуының себептері қарастырылған.
Әдебиеттер тізімі
Назарбаев Н.Ә. «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласы. 2017 жылғы 12 сәуір // www. akorda.kz
Холл C. Мәдени бірегейлік пен диаспора / Д. Ривкин, М. Райан редакциясымен. –Алматы: «Ұлттық аударма бюросы» қоғамдық қоры, 2019. – 568 б.
Агамбен Д. Қастерлі адам / Д. Ривкин, М. Райан редакциясымен. Әдебиет теориясы. Антология: III т. – Астана, 2019. – 440 б.
Турсунов Е., Нурмуханбетов А. Сал-сері. Степные маги Любви и Войны. – Алматы, 2013.
Құмарұлы Я. Бабадағы өрлік – ерлік пен серілік // Қазақ өркениеті. 2012. – №1.
Марғұлан Ә. Қазақтың сал-серілік дәстүрі. – Алматы: Алатау, 2007. – 432 б.
Спан Ә. Қабекеңнің қазынасы. – Алматы: Үшқиян, 2003. – 200 б.
Қашқари Махмут. Түрік сөздігі. 1-том. – Алматы: Арда+7, 2017. – 592 б.
Сыдиықов Қ. Таңдамалы. – Алматы: Арыс, 2007. – 3-том. – 519 б.
Тер-Минасова С. Тіл және мәдениетаралық коммуникация. – Астана, 2018. – 317 б.
Жүсіп Баласағұн. Құтты білік. – Алматы: Таймас, 2007. – 536 б.
Назарбаев Н. «Ұлы даланың жеті қыры». 21 қараша 2018 // http://www.akorda.kz/.
Геродот. Историки античности: 1-том. Древняя Греция. – М.: Правда, 1989. – 624 с.
Кекілбаев Ә. Маңғыстау: энциклопедия. – Алматы: Атамұра, 1997. – 384 б.
Бақтыгерейұлы С. Түлеген Ойыл өңірі. – 2001. – 260 б.
Уәлиханов Ш. Алтышаһарға сапар. – Алматы: Атамұра, 2006. – 304 б.
Джонсон Д. Философияның қысқаша тарихы. Сократтан Дерридаға дейін. – Астана, 2018. – 216 б.
Әл-Фараби. Әлеуметтік-этикалық трактаттар. – Алматы: Ғылым, 1975. – 419 б.
Тұрсынбаева А.Ө., Малдыбек А.Ж. Дәстүрлі дүниетанымдағы мәдени-тарихи сабақтастықтың рөлі // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2019. – №4(114). – Б. 63–73.
Кенни Э. Батыс философиясының жаңа тарихы, 2-том, Орта ғасырлар философиясы. –Алматы: «Ұлттық аударма бюросы» қоғамдық қоры, 2018. – 400 б.
Барнард А. Антропология тарихы мен теориясы. – Астана, 2018. – 240 б.
Қазақстан ұлттық энциклопедиясы. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2001. – Т.8. – 406 б.
