ӘЛ-ФАРАБИДІҢ БАҚЫТҚА ЖЕТЕЛЕЙТІН «ТӨРТ ІЗГІЛІК» ФИЛОСОФИЯСЫ
Кілт сөздер:
әл-Фараби, адам, қоғам, имам, төрт ізгілік, басшы, бақыт, білім, философ, әділ, грек ойшылдары, ғалым.Аңдатпа
Мақала ұлы ойшыл әл-Фарабидің қала тұрғындарын бақытқа жетелейтін «төрт ізгілік» философиясына арналған. Ғалым қала тұрғындарын бұл дүниеде рахат өмірге, о дүниеде асқақ бақытқа жеткізетін «төрт ізгіліктің» сырын айтады. Бұл қаланың тұрғындары қылмыс жасамайды, ізгілік қылғанды жақсы көреді, қоғам мүшелері әдепті, басшысы әділ. Осындай қоғамды құру үшін халық «төрт ізгілікті» – теориялық, ойшылдық, этикалық және практикалық өнерлерді игерулері қажет. Әл-Фараби бұл төрт ізгілікті жеке ашып, оларды халыққа дарыту әдістерін баяндайды. Кейін адамдардың бақытқа жетуі үшін әуелі «бақыттың» не екенін және оған жету жолын түсіндіреді.
Философ мұндай ізгі халықты бақытқа бастайтын басшының қандай болуы керектігін суреттейді. Ол – әділ, әдепті, білімді, шешен сөзді және философ.
Әдебиеттер тізімі
Әбу Насыр әл-Фараби. Таңдамалы трактаттары / Құраст.: Ә. Нысанбаев, Ғ. Құрманғалиева, Ж. Сандыбаев. – Алматы: Арыс, 2009. – 656 б.
Әл-Фараби. Әро-у әхлу әл-мәдинати әл-фазилә. – Бейрут-Любнан: Дар-уа-мактабатуль-хиляль, 1995. – 198 б.
Әл-Фараби. Азаматтық саясат. – Бейрут-Любнан: Дар-уа-мактабатуль-хиляль, 1996. – 127 б.
Әл-Фараби. Әлеуметтік-этикалық трактаттар. – А., 1975. – 414 б.
Әл-Фараби. Китаб тахсиль әс-саьада. – Бейрут-Любнан: Дар-уа-мактабатуль-хиляль, 1995. – 102 б.
Аль-Фараби. Избранные трактаты / Перевод с арабского. – Алматы: ИФ АН РК, 1994. – 460 с.
Асмус В.Ф. Комментарии к «Государству». – в кн.: Платон. Сочинения. – Т. 3 (1). М., 1971. – С. 579.
Huriye Tevfik Mucahid. Farabiden Abdullaha siyasi Düşunce. – Istanbul: Hikmet, 1995. – 262 s.
Мырзахметов М. Мұхтар Әуезов және Абайтану проблемалары. – Алматы: Ғылым, 1982. – 245 б.
Келімбетов Н. Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі. – Алматы: Мектеп, 1986. – 216 б.
Қоңыратбаев Ә. Қазақ эпосы және түркология. – Алматы: Ғылым, 1987. – 336 б.
Бурабаев М. Әл-Фараби / Қысқаша энциклопедия. – Алматы: Қазақ ССР, 1988. – 112 б.
