Балалар әдебиетіндегі өлім мен қайғы-қасіретті баяндау тәсілі: «Елес пошташы» мысалында
Кілт сөздер:
Елес пошташы, балалар әдебиеті, балалар әлемі, өлім, аза тұту, түпсана.Аңдатпа
Бұл мақалада талданатын «Елес пошташы» – бұл суретті балалар кітабы.
Бұл кітаптағы аза тұту кезіндегі баланың шытырман оқиғасы, ол өзінің қиялында анасының
көмегін қолдана отырып, өлімді қабылдайды, сонымен қатар түпсанасына ашылатын ең
маңызды есік болып табылатын ұйқыға да сілтеме жасалады. Әңгіме айтылып жатқанда,
фотосуреттер де дауыстап айтылады. Балалар әлеміндегі басқа дерексіз ұғымдар сияқты,
кеңінен айтылатын және жалпы ұғым болып табылатын өлім тақырыбы да түсініксіз. Жақын
адамынан айырылу және қайғы-қасірет ересектердің өзінде де психикалық жарақат
тудырады, ал балаға ата-анасынан айырылуды түсіну және қабылдау тіпті қиын болатын
секілді. Алайда, өз әлемінен, ойын терезесінен өлімге қарайтын бала бұл фактіні оңай
қабылдайды. Себебі ол шексіз әлемде өмір сүреді, армандар мен шындықтармен араласып,
оны армандарымен безендіреді. «Елес пошташыда» баланың осы аза тұту процесінен шығуы
фотосуреттер арқылы түсіндіріледі және айқынырақ болады. Нұргүл Атеш жазған бұл
оқиғаның тақырыбы – махаббат, ол адамдар барлық қиындықтарды махаббат күшімен жеңе
алады, туындаған қиындықтарды жеңіп, теріс құбылыстарды елестету арқылы сұлулыққа
айналдыра алады деген ойды жеткізуге арналған
Әдебиеттер тізімі
Aral, N., Gürsoy, F. Kitabın Çocuğun Gelişimindeki Yeri ve Önemi. 1.Ulusal Çocuk Kitapları
Sempozyumu. 2000.
Şirin, M. Çocuk Edebiyatı Kültürü. Kök Yayıncılık. 2007.
Aslan, C. Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitaplarının Çocuğun Gelişim Sürecindeki Yeri. II.Ulusal
Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiri Kitabı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Fakültesi. 2007.
Temple, C., Martinez, M. ve Yokota, J. Childrens Books in Childrens Hands: An Introduction
to Their Literature (3rd Edition). Allyn and Bacon. 2006.
Güleryüz, H. Yaratıcı Çocuk Edebiyatı. Pegem-A Yayıncılık. 2006.
Alpay, M. ve Anhegger, R. Çocuk edebiyatı ve çocuk kitapları. Cem Yayınevi. 1975.
Yavuzer, H. Çocuk psikolojisi, 18.Basım. Remzi Kitabevi. 1999.
Tür, G. v.-P. Okulöncesinde çocuk, edebiyat ve kitap. Ya-Pa Yayınları. 1999.
Demirel, Ş. Çocuk, çocuğun gelişim özellikleri, ihtiyaçları ve ilgi alanları. Pegem Akademi
Yayıncılık. 2010.
Tuğrul, B.ve Feyman, N. Okul öncesi çocukları için hazırlanmış resimli öykü kitaplarında
kullanılan temalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi 2.Ulusal Çocukve Gençlik
Edebiyatı Sempozyumu (s. 387-392). Ankara Üniversitesi Yayınları. 2006.
Özer, A. Çocuk kitaplarındaki resimlerin “çocuğa göreliği”. Ankara Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Fakültesi 2. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (s. 425-432). Ankara
Üniversitesi yayınları. 2006.
Özer Ayhan. “Çocuk Kitaplarındaki Resimlerin ‘Çocuğa Göre’liği”. II. Ulusal Çocuk ve
Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, AÜ Edebiyat Fakültesi Yayınları, 2007.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayın. 2006.
Karasar, N. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel. 2006.
Tavşancıl, E. ve Aslan, A.E. Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller İçin İçerik Analizi ve
Uygulama Örnekleri (1. Baskı). 2001.
Corr, C.A. What do we know about grieving children and adolescents? K.J. Doka (Ed.),
Routledge. 2009.
Webb, N.B. The child and death. In N. Webb (Ed.), Helping bereaved children: A handbook for
practitioners (pp. 3-21). Guilford. 2011.
Çıraklı, M.Z. Anlatıbilim: kuramsal okumalar. Hece Yayınları. 2015.
Can, D.T. Çocuk Edebiyatında Dilin İdeolojisi: Anlatı Bilimsel Yaklaşım. Dil Araştırmaları
Sayı: 12, 191-213 s. 2013.
Stephens, J. Çocuk kurgusunda dil ve ideoloji. Longman, 28-29. 1992.
Can, G. Renk Sihirbazları, Cumhuriyet Kitap, Sayı: 935. 2006.
Gültekin, E. MEB Yayınları Çocuk Kitaplarının Resimlerine Genel Bakış, 2007. II. Ulusal
Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, AÜ Edebiyat Fakültesi Yayınları, 2007.
Tür G. ve Turla A. Okul Öncesinde Çocuk, Edebiyat ve Kitap. YA-PA Yayın Pazarlama. 2005.
