AYDINLANMA ÇAĞINDAKİ LENKERAN EDEBİ ORTAMINDA HİCİV TÜRÜ
0 0
Anahtar Kelimeler:
Lenkeran edebî ortamı, 19 – 20. yüzyıl, satire, pamflet, aydınlanma, eleştiri, toplumsal düşünce.Özet
Lenkeran edebî ortamında satire, 19 – 20. yüzyıllarda edebî ve toplumsal yaşamda merkezi bir rol oynamıştır. Bölge yazarları, keskin üslup ve hicivî teknikler kullanarak halkın yaşadığı sosyal adaletsizlikleri, bürokratik aksaklıkları ve iktidar yapılarına ilişkin ikiyüzlülükleri gözler önüne sermiştir. Eserlerinde özellikle iki yüzlü ve ihanet içindeki mollalar ile kazıların yanı sıra halkın zor yaşam koşulları eleştirel bir bakışla yansıtılmıştır. Pek çok bölge şairinin içten ve sert dili, hem yazarın ruhsal sancılarını hem de toplumsal sorunların derinliğini ortaya koymuş, halkın karşılaştığı sıkıntıları edebî bir dille ifade etmiştir.
Lenkoran’da satire türünün oluşumu ve gelişimi, aydınlanmacı düşüncelerin yayılması, cehalete karşı mücadele ve sosyal adaletsizliğin eleştirilmesiyle yakından ilişkilidir. Bölgenin zengin halk edebiyatı geleneği, dini ve kültürel merkez olarak rolü ve yerel entelektüel tabakanın oluşumu, satirik edebiyatın gelişmesine elverişli bir ortam sağlamıştır. Bu bağlamda, Lenkoran edebî ortamında satire sadece edebî ve estetik bir işlev görmekle kalmamış, aynı zamanda toplumsal düşünceyi şekillendirme ve eleştirel farkındalık yaratma açısından da önemli bir araç olmuştur.
Lenkeran satirik edebiyatı edebî ustalığı ile toplumsal işlevi birleştirerek, bölgenin kültürel ve entelektüel yaşamında vazgeçilmez bir yer edinmiş ve halkı bilinçlendirme ile eğitme süreçlerinde etkili bir rol üstlenmiştir.
Referanslar
СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ
Абддахманова Ф. Лирика. Психология. – Баку: «Наргиз» Н.П.М., 2014. – 152 с.
Акимова Э. Новое мышление и литературная критика. – Баку: МБМ, 2012. – 280 с.
Ахмедова C. Меджмэуш-шуэра: литературный кружок и литературная среда Баку второй половины XIX века – начала XX века (на основе рукописных источников): монография. – Баку: Элм ве Техсил, 2025. – 315 с.
Бабазаде Б. Лирический жанр в литературе. – Баку: Издательство «Бакинский университет», 2008. – 193 с.
Байларова А. Стилистические фигуры в литературном языке. – Баку: Нурлан, 2008. – 210 с.
Вугар А. Литературоведение. – Баку: Учительское издательство, 2007. – 167 с.
Вугар А. Национально-литературная среда в Азербайджане и его исторической географии (XIX – начало XX века). – Баку: Элм ве тясил, 2025. – 300 с.
Гаджиев А. Основы литературоведения. – Баку: Изд-во АДПУ, 2005. – 367 с.
Гасанова Р., Ахмедов Т. Хрестоматия азербайджанской литературы XIX века / пер. Р. Гасанова. – Баку: Издательство Бакинского государственного университета, 1992. – 336 с.
Гасир М.И. «210» / пер. Т. Ахундова. – Баку: Восток-Запад, 2015. – 506 с.
Гусейнзаде А. Азербайджанская историография во второй половине XIX века. – Баку: Издательство Азерб. АН., 1967. – 455 с.
Мастер Мухаммадгасан Наджар // В кн.: Сирень (Сборник элегий). – Баку, 1993. – С. 66–68.
Талышлы М. Избранные произведения / пер. Э. Ахадова, И. Джафарова. Т.1. – Баку: Адилоглу, 2007. – 392 с.
Талышли М. Те, кто живут в моей памяти. – Баку: Адылоглу, 2010. – 464 с.
Талышлы М. Я сказал, что сдержал слово. – Баку: Азербайджанское государственное издательство, 1996. – 355 с.
REFERENCES
Abddahmanova F. Lirika. Psihologia [Lyrics. Psychology]. – Baku: «Nargiz» N.P.M., 2014. – 152 s. [in Russian]
Akimova E. Novoe myshlenie i literaturnaia kritika [New thinking and literary criticism]. – Baku: MBM, 2012. – 280 s. [in Russian]
Ahmedova C. Medzhmjeush-shuiera: literaturnyi kruzhok i literaturnaia sreda Baku vtoroi poloviny XIX veka – nachala XX veka (na osnove rukopisnyh istochnikov): monografia [Majmaush-shuera: literary circle and literary environment of Baku in the second half of the 19th century – the beginning of the 20th century (based on handwritten sources): monograph]. – Baku: Jelm ve Tehsil, 2025. – 315 s. [in Russian]
Babazade B. Liricheski zhanr v literature [The lyrical genre in literature]. – Baku: Izdatelstvo «Bakinski universitet», 2008. – 193 s. [in Russian]
Bailarova A. Stilisticheskie figury v literaturnom iazyke [Stylistic figures in literary language]. – Baku: Nurlan, 2008. – 210 s. [in Russian]
Vugar A. Literaturovedenie [Literary criticism]. – Baku: Uchitelskoe izdatelstvo, 2007. – 167 s. [in Russian] 7. Vugar A. Nacionalno-literaturnaia sreda v Azerbaidzhane i ego istoricheskoi geografii (XIX – nachalo XX veka) [The national literary environment in Azerbaijan and its historical geography (19th – early 20th century)]. – Baku: Elm ve tiasil, 2025. – 300 s. [in Russian]
Gadzhiev A. Osnovy literaturovedenia [Fundamentals of literary studies]. – Baku: Izd-vo ADPU, 2005. – 367 s. [in Russian]
Gasanova R., Ahmedov T. Hrestomatia azerbaidzhanskoi literatury XIX veka [Anthology of Azerbaijani literature of the 19th century] / per. R. Gasanova. – Baku: Izdatelstvo Bakinskogo gosudarstvennogo universiteta, 1992. – 336 s. [in Russian]
Gasir M.I. «210» [«210»] / per. T. Ahundova. – Baku: Vostok-Zapad, 2015. – 506 s. [in Russian]
Guseinzade A. Azerbaidzhanskaia istoriografia vo vtoroi polovine XIX veka [Azerbaijani historiography in the second half of the 19th century]. – Baku: Izdatelstvo Azerb. AN., 1967. – 455 s. [in Russian]
Master Muhammadgasan Nadzhar // V kn.: Siren (Sbornik elegi) [Master Muhammadgasan Najjar // In: Lilac (Collection of Elegies)]. – Baku, 1993. – S. 66–68. [in Russian]
Talyshly M. Izbrannye proizvedenia [Selected works] / per. E. Ahadova, I. Dzhafarova. T.1. – Baku: Adiloglu, 2007. – 392 s. [in Russian]
Talyshli M. Te, kto zhivut v moei pamiati [Those who live in my memory]. – Baku: Adyloglu, 2010. – 464 s. [in Russian]
Talyshly M. Ia skazal, chto sderzhal slovo [I said I kept my word.]. – Baku: Azerbaidzhanskoe gosudarstvennoe izdatelstvo, 1996. – 355 s. [in Russian]
