Қазақ этнопсихологиялық ерекшеліктері мен этнопедагогикалық дәстүрлері негізінде болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін кәсіби даярлау үдерісі
16 16
Кілт сөздер:
бастауыш сынып, бастауыш сынып мұғалімдері, қазақ этнопсихологиялық ерекшеліктері, этнопедагогикалық дәстүрлер, оқыту тәжірибесі.Аңдатпа
Әрбір мемлекет пен ұлт өз болашақ ұрпағын тәрбиелеуде ұлттық рухани құндылықтар, дәстүрлер және ұлттық тәрбиенің негізгі қағидаттарын басшылыққа алуы тиіс. Ұлттық білім мен тәрбиенің негізі бастауыш мектепте қаланады. Сондықтан бастауыш сынып мұғалімдері – мектеп табалдырығын жаңа аттаған оқушыларға өмірлік маңызды факторлар мен қоғамдағы тәртіп ережелерін үйрететін кәсіби мамандар. Қазіргі қоғамда бұл мамандық иелерінен терең педагогикалық және психологиялық білім мен кәсіби шеберлікті талап ету өте маңызды, себебі бастауыш білім берудегі негізгі міндеттерді шешу – өзекті мәселе. Зерттеудің өзектілігі – қазіргі бастауыш мектеп талаптарына сай болашақ мұғалімдерді даярлаудың теориялық және практикалық үдерісін сипаттауда. Педагогикалық ғылымдар саласында бастауыш сынып мұғалімдеріне қажетті негізгі құзыреттер мен оқыту нәтижелерін дамыту үдерісі ұлттық білім беру жүйесінде шешуші маңызға ие. Осы тұрғыда, мақалада қазақтың этнопсихологиялық ерекшеліктері мен этнопедагогикалық дәстүрлеріне негізделген болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін кәсіби даярлау үдерісін тиімді ұйымдастырудың әдістемесін ұсынылады.
Мақаланың теориялық және практикалық маңызы зор. Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін қазақтың этнопсихологиялық ерекшеліктері мен этнопедагогикалық дәстүрлеріне негіздеп даярлау тәжірибесін педагогика және тәрбие жұмысы теориясы мен әдістемесі пәндерінде қолдануға болады. Зерттеу барысында тәжірибелік-эксперименттік жұмыстардың мазмұндық талдауы негізінде болашақ мұғалімдерді кәсіби даярлау бойынша ұсыныстар жасалды. Зерттеу нәтижелерін этнопсихологиялық және этнопедагогикалық бағыттағы болашақ мұғалімдерді даярлау үлгісі ретінде бастауыш білім беру бағдарламалары мен оқыту әдістемесінде қолдануға болады.
Әдебиеттер тізімі
Можаева О.И., Шилибекова А.С., Зиеденова Д.Б. Негізгі және жалпы орта мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық: Оқу-әдістемелік құрал. – Астана: «Назарбаев Зияткерлік мектептері», 2016. – 54 б.
Еркінбаев Ұ.О., Исаева Ж.И., Жорабай Т.С. Ұлттық құндылықтардың орта білім мазмұнында берілу аспектілері (қазақ тілі мен әдебиеті пәні негізінде) // Ясауи университетінің хабаршысы. –2021. – №1(119). – Б. 162–171.
Uzakbaeva S.A., Zholdasbekova S. The main problems of system's modernization of vocational training of pedagogical shots in the Republic of Kazakhstan // Procedia - Social and Behavioral Sciences. – 2015. – 185. – P. 421–427.
Normurodova N. Model of professional competence of future primary school teachers // European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences. – 2019. – Vol. 7, №12. – P. 886-889.
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. В 2 т. Т. I. – М.: Педагогика, 1989. – 488 с.
Eliseeva I.G., Ersarina A.K. Providing psychological-pedagogical support to children who need special education in schools of general education: Methodical manual. – Almaty: TP NGPO, 2019. – 92 p.
Osova O., Vakaliuk T., Panchenko V., Didkivska S., Kontsedailo V. Formation of future foreign language teachers' linguistic and methodological competency using digital technologies // Advances in Social Science, Education and Humanities Research. Proceedings of the International Conference on New Trends in Languages, Literature and Social Communications (ICNTLLSC 2021). – 2021. – Vol. 557. – P. 282–290.
Ayapbergenova G.S., Aplashova A.Zh., Bissembayeva N.A., Assenova N.S., Alimova S.Zh. Assessment of the development level of future primary school teachers' special competences at the university // Journal of Siberian Federal University. Humanities & Social Sciences. – 2021. – №14(9). – P. 1266–1276.
Магауова А.С. Этнопедагогика в системе профессиональной подготовки специалистов. – Алматы: Қазақ университеті, 2020. – 145 с.
Ogienko O., Kobiuk Yu. Organizational and substantive foundations for the training of future primary school teachers at the universities of Australia // The Scientific Heritage. – 2020. – №45. – P. 26–30.
Temirgalinova A. Communicative-ethnopedagogical competence as the main professionally important characteristic of future teachers in the educational process at a polyethnic higher educational institution // Journal of Educational Sciences. – 2022. – Т. 71. – №2. – С. 72–80.
Зимняя И.А. Компетентность и компетентность в контексте компетентностного подхода к обучению // Языковые занятия в школе. – 2012. – №5. – С. 122–129.
Tasova A.B., Umbetova A.K., Shynpeis G.P. Ethno-cultural competence as the basis of professional readiness of a future teacher // Мир науки, культуры, образования. – 2022. – № 3 (94). – P. 70–72.
Поштарева Т.В. Формирование этнокультурной компетентности // Педагогика. – 2005. – №3. – С. 35–42.
Alawamleh M., Al-Twait L.M., Al-Saht G.R. The effect of online learning on communication between instructors and students during Covid-19 pandemic // Asian Education and Development Studies. – 2020. – Т. 11. – №2. – С. 380–400.
REFERENCES
Mojaeva O.I., Shilibekova A.S., Ziedenova D.B. Negіzgі jane jalpy orta mektep mugalіmderіne arnalgan kriterialdy bagalau boiynsha nusqaulyq: Oqu-adіstemelіk qural [Guidelines for criterion-based assessment for basic and general secondary school teachers: teaching aids]. – Astana: «Nazarbaev Ziatkerlіk mektepterі», 2016. – 54 b. [in Kazakh]
Erkіnbaev U.O., Isaeva J.I., Jorabai T.S. Ulttyq qundylyqtardyn orta bіlіm mazmunynda berіlu aspektіlerі (qazaq tіlі men qdebietі panі negіzіnde) [Aspects of the transfer of national values in the content of Secondary Education (based on the subject of the Kazakh language and literature)] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. –2021. – №1(119). – B. 162–171. [in Kazakh]
Uzakbaeva S.A., Zholdasbekova S. The main problems of system's modernization of vocational training of pedagogical shots in the Republic of Kazakhstan // Procedia - Social and Behavioral Sciences. – 2015. – 185. – P. 421–427.
Normurodova N. Model of professional competence of future primary school teachers // European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences. – 2019. – Vol. 7, №12. – P. 886-889.
Rubinshtein S.L. Osnovy obshei psihologii [Fundamentals of General Psychology]. V 2 t. T. I. – M.: Pedagogika, 1989. – 488 s. [in Russian]
Eliseeva I.G., Ersarina A.K. Providing psychological-pedagogical support to children who need special education in schools of general education: Methodical manual. – Almaty: TP NGPO, 2019. – 92 p.
Osova O., Vakaliuk T., Panchenko V., Didkivska S., Kontsedailo V. Formation of future foreign language teachers' linguistic and methodological competency using digital technologies // Advances in Social Science, Education and Humanities Research. Proceedings of the International Conference on New Trends in Languages, Literature and Social Communications (ICNTLLSC 2021). – 2021. – Vol. 557. – P. 282–290.
Ayapbergenova G.S., Aplashova A.Zh., Bissembayeva N.A., Assenova N.S., Alimova S.Zh. Assessment of the development level of future primary school teachers' special competences at the university // Journal of Siberian Federal University. Humanities & Social Sciences. – 2021. – №14(9). – P. 1266–1276.
Magauova A.S. Etnopedagogika v sisteme professionalnoi podgotovki specialistov [Ethnopedagogy in the professional training system]. – Almaty: Qazaq universitetі, 2020. – 145 s. [in Russian]
Ogienko O., Kobiuk Yu. Organizational and substantive foundations for the training of future primary school teachers at the universities of Australia // The Scientific Heritage. – 2020. – №45. – P. 26–30.
Temirgalinova A. Communicative-ethnopedagogical competence as the main professionally important characteristic of future teachers in the educational process at a polyethnic higher educational institution // Journal of Educational Sciences. – 2022. – T. 71. – №2. – S. 72–80.
Zimniaia I.A. Kompetentnost i kompetentnost v kontekste kompetentnostnogo podhoda k obucheniu [Competence and competence in the context of a competency-based approach to learning] // Iazykovye zaniatia v shkole. – 2012. – №5. – S. 122–129. [in Russian]
Tasova A.B., Umbetova A.K., Shynpeis G.P. Ethno-cultural competence as the basis of professional readiness of a future teacher // Mir nauki, kultury, obrazovania. – 2022. – № 3 (94). – P. 70–72.
Poshtareva T.V. Formirovanie etnokulturnoi kompetentnosti [Formation of ethno-cultural competence] // Pedagogika. – 2005. – №3. – S. 35–42. [in Russian]
Alawamleh M., Al-Twait L.M., Al-Saht G.R. The effect of online learning on communication between instructors and students during Covid-19 pandemic // Asian Education and Development Studies. – 2020. – T. 11. – №2. – S. 380–400.
