Театр өнері әлеуметтік және жеке дезадаптация белгілері бар жасөспірімдерді психологиялық-педагогикалық сүйемелдеудің бір түрі ретінде
17 19
Кілт сөздер:
театр өнері, жасөспірімдер, стреске төзімділік, эмпатикалық қабілеттер, психодрама, театр үйірмесі.Аңдатпа
Бұл мақалада жасөспірімнің жеке басын дамыту тәсілі мен стреске төзімділікті арттыру және әлеуметтік дезадаптацияның алдын алу құралы ретінде театр үйірмесіне көзқарас ұсынылған. Театр өнері бойынша мектеп үйірмесін ұйымдастырудың басты мақсаты – орындаушылар мен көрермендер арасында байланыс орнату, сондай-ақ көрермендерге эмоцияларды сезіну, болып жатқан оқиғалардың терең мағынасы туралы ойлану және спектакльдің эстетикасынан ләззат алу мүмкіндігі. Театр өнері білім беру мақсаттарында және жасөспірімдерді театр үйірмесіне қатысуға тартуда маңызды рөл атқарады, бұл оларға әртүрлі күйзелістерді, жасқа байланысты қақтығыстарды және бейімделу мәселелерін шешуге көмектеседі. Зерттеу жұмыстары барысында қарастырылып отырған мәліметтерді анықтау мен нақтылауда теориялық талдау, жалпылау, зерттеу пәні бойынша қолда бар теориялық және әдіснамалық материалдарды синтездеу әдістері, Г. Айзенктің психикалық күйлердің өзін-өзі бағалауын анықтау әдістемесі, В.В. Бойконың эмпатикалық қабілеттер деңгейін анықтау әдістемесі өзіндік ерекшеліктерімен басшылыққа алынды. Зерттеулерге сәйкес бейімделудің физиологиялық емес, психологиялық деңгейі стрестің ең сезімтал көрсеткіші болып табылатыны анықталды.
Қазіргі заман талабына сай өркениетті қоғамға ілесе алатын кәсіби қаруланған тұлға дайындау педагогтардың басты міндеті. Зерттеу барысында жеткіншектердің стреске төзімділігін анықтап, жеке тұлғалық қасиеттерін дамытуға, психологиялық шамадан тыс күйзелістерге қарсы тұруға, психосоматикалық дертке шалдықпау төңірегінде ізденіс жұмыстары жүргізілуде. Білім игеру арқылы жас жеткіншек ақылын толықтырады, тәрбие беру арқылы мінезін қалыптастырады, ал ішкі рухани дүниесінің тазалығын өнер арқылы байытуға болады. Нәтижелер жанды қарым-қатынас пен театр үйірмесінде шығармашылық арқылы эмоцияларын білдіру мүмкіндігінің арқасында жасөспірімдер өздерінің эмпатикалық қабілеттерін дамытып, күйзеліске төзімділік деңгейін арттырып, табысты әлеуметтік бейімделуге әкелетінін көрсетті.
Әдебиеттер тізімі
Камысбаева А.К. Анализ понятий стресса и стрессоустойчивости в современном мире // Педагогика и психология. – 2018. – №1. – С. 19–23.
Blatner A. Foundations of Psychodrama: History, Theory, and Practice. – New York: Springer Publishing Company, 2000. – 384 р.
Введенский А.В. Психодрама и психотерапия: Теория и методика. – СПб.: Питер, 2013. – 224 с.
Третьяков А.Г. Оказание психологической помощи средствами психодрамы подросткам с трудностями во взаимоотношениях с родителями // Аллея науки. – 2021. – Т.1. №6. – С. 386–388.
Хорошилова Л.А. Психодрама: История, методика, применение. – СПб.: Питер, 2015. – 224 с.
Kellermann P.F. Focus on Psychodrama: The Therapeutic Aspects of Psychodrama. – London: Jessica Kingsley Publishers, 1994. – 176 р.
Шиповская Н.А. Условия и факторы формирования толерантности у подростков // Устойчивое развитие науки и образования. – 2020. – №11. – С. 175–177.
Редькина Л.В. Театральная деятельность – как метод всестороннего развития дошкольников // Совушка. – 2016. – №2. [Электронный ресурс]. URL: http://kssovushka.ru/e-sovushka.2016.n2-a/VP16030066.html (дата обращения: 17.07.2024)
Blatner A. Acting-In: Practical Applications of Psychodramatic Methods. – New York: Springer Publishing Company, 2007. – 400 р.
Михальченкова Н.А. Основные направления развития методов коррекции девиантного поведения детей и подростков средствами художественного образования и культурологии // Педагогика искусства. – 2020. – №2. – С. 110–117.
Анохина С.А. Динамика развития стрессоустойчивости подростков // Вестник Санкт-Петербургского университета МВД России. – 2007. – №2 (34). – С. 130–136.
Искакова П.К., Зубайрева З.А. Жеткіншек жастағы балалардың құндылық бағдарларын қалыптастырудың тиімді әдіс-тәсілдері // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2022. – №3(125). – Б. 176–187.
REFERENCES
Kamysbaeva A.K. Analiz poniatiy stressa i stressoustoichivosti v sovremennom mire [Analysis of the concepts of stress and stress tolerance in the modern world] // Pedagogika i psihologia. – 2018. – №1. – S. 19–23. [in Russian]
Blatner A. Foundations of Psychodrama: History, Theory, and Practice. – New York: Springer Publishing Company, 2000. – 384 r.
Vvedenskiy A.V. Psihodrama i psihoterapia: Teoria i metodika [Psychodrama and psychotherapy: Theory and methodology]. – SPb.: Piter, 2013. – 224 s. [in Russian]
Tretiakov A.G. Okazanie psihologicheskoi pomoshi sredstvami psihodramy podrostkam s trudnostiami vo vzaimootnosheniah s roditeliami [Providing psychological assistance by means of psychodrama to adolescents with difficulties in their relationship with their parents] // Alleia nauki. – 2021. – T.1. №6. – S. 386–388. [in Russian]
Horoshilova L.A. Psihodrama: Istoria, metodika, primenenie [Psychodrama: History, methodology, application]. – SPb.: Piter, 2015. – 224 s. [in Russian]
Kellermann P.F. Focus on Psychodrama: The Therapeutic Aspects of Psychodrama. – London: Jessica Kingsley Publishers, 1994. – 176 r.
Shipovskaia N.A. Uslovia i faktory formirovania tolerantnosti u podrostkov [Conditions and factors of tolerance formation in adolescents] // Ustoichivoe razvitie nauki i obrazovania. – 2020. – №11. – S. 175–177. [in Russian]
Redkina L.V. Teatralnaia deiatelnost – kak metod vsestoronnego razvitia doshkolnikov [Theatrical activity as a method of comprehensive development of preschoolers] // Sovushka. – 2016. – №2. [Electronic resource]. URL: http://kssovushka.ru/e-sovushka.2016.n2-a/VP16030066.html (date of access 17.07.2024) [in Russian]
Blatner A. Acting-In: Practical Applications of Psychodramatic Methods. – New York: Springer Publishing Company, 2007. – 400 r.
Mihalchenkova N.A. Osnovnye napravlenia razvitia metodov korrekcii deviantnogo povedenia detei i podrostkov sredstvami hudojestvennogo obrazovania i kulturologii [The main directions of development of methods of correction of deviant behavior of children and adolescents by means of art education and cultural studies] // Pedagogika iskusstva. – 2020. – №2. – S. 110–117. [in Russian]
Anohina S.A. Dinamika razvitia stressoustoichivosti podrostkov [Dynamics of stress tolerance development in adolescents] // Vestnik Sankt-Peterburgskogo universiteta MVD Rossii. – 2007. – №2 (34). – S. 130–136. [in Russian]
Iskakova P.K., Zubaireva Z.A. Jetkіnshek jastagy balalardyn qundylyq bagdarlaryn qalyptastyrudyn tiіmdі adіs-tasіlderі [Effective Methods and Techniques for the Formation of Value Orientations of Adolescent Children] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2022. – №3(125). – B. 176–187. [in Kazakh]
