Құндылық туралы тәлім-тәрбиенің маңызы және оның мінез-құлықты дамытуға әсері
32 28
Кілт сөздер:
құндылық, құндылықтар туралы тәлім-тәрбие, жауапкершілік, мінез-құлық, психологиялық ерекшеліктер.Аңдатпа
Зерттеу жұмысының мақсаты – құндылық жайлы тәлім-тәрбиенің маңыздылығын және оның мінез-құлықтың дамуына әсерін қарастыру. Құндылықтарға тәрбиелеу – бұл этикалық және адами құндылықтарды үйрету арқылы оқушылардың мінез-құлқын дамыту мен әлеуметтік санасына қолдау көрсететін білім беру тәсілі болып табылады. Білім берудің бұл түрі оқушыларды жақсы адам болуға шақырады, сонымен қатар оларға эмпатия, төзімділік, құрмет, жауапкершілік, адалдық және әділдік сияқты құндылықтарды ұстануларына көмектеседі.
Құндылықтарға тәрбиелеу оқушының мінез-құлқының дамуына ықпал етеді және олардың жеке тұлғалық жағымды қасиеттерін дамытуға көмектеседі. Бұл қасиеттер оқушылардың әлеуметтік өмірінде және мансабында жетістікке жетулері үшін бірден-бір негіз болып табылады. Құндылық туралы білім берудің арқасында оқушылар адами құндылықтарды біледі және осы құндылықтарды өз өмірінде көрсету арқылы қоғамға оң үлес қосады.
Құндылықтар туралы тәлім-тәрбиеге тек мектепте ғана емес, сонымен қатар отбасында, қоғамда да қолдау көрсетілуі керек. Егер отбасы мен қоғам құндылықтарды тәрбиелеуге мән берсе, бұл оқушыларға құндылықтарды көбірек қабылдауға және қолдануға көмектеседі. Педагогтар оқушыларға құндылықтардың маңыздылығын түсіндіруде және құндылықтарды олардың өміріне қалай енгізу керектігін қолдауда белсенді рөл атқаруы керек.
Бұл зерттеу жұмысы құндылық туралы білім алған жастардың қоғамға деген санасы мен сезімталдығын арттырып, олардың өмірлік маңызы бар ізденістерін қанағаттандырып, өзіне деген сенімділіктерін арттыра түседі, көпшілік ішінде белсенді болуға ықпал етеді және сондай-ақ өздеріне және қоғамға деген көзқарастары оңды түрде өзгереді. «Құндылық туралы тәлім-тәрбиенің маңызы және оның мінезді дамытуға әсері» жайлы зерттеу жұмысының деректер көзін қатысушы және бақылаушы ретінде жүргізілген сұхбаттар құрайды.. Қорытындыларды бағалау кезінде сипаттамалық интерпретацияға басымдық берілді, осылайша талдауды оқырманға ыңғайлы ету көзделді. Сапалық деректерді талдау үшін мазмұнды талдау әдісі қолданылды.
Әдебиеттер тізімі
Ekşi H. Temel İnsanî Değerlerin Kazandırılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programları // Değerler Eğitimi Dergisi. – 2003. – №1(1). – S. 79–96.
Keskin Y. Türkiye'de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması: Doktora Tezi. – İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2008. – 571 s.
Akbaş O. Değer Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış // Değerler Eğitimi Dergisi. – 2008. – №6 (16). – S. 9–27.
Turner T.N. Essentials of Elementary Social Studies. – Boston: Allyn and Bacon, 1999. – 294 s.
Özensel E. Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer // Değerler Eğitimi Dergisi. – 2003. – C. 1, No: 3. – S. 217–240.
Çağlayan A. Ahlaki Pusula Ahlak ve Değerler Eğitimi. – İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2005. – 159 s.
Fichter J. Sosyoloji Nedir? / Çev. N. Çelebi. – Ankara: Attila Kitabevi, 1996. – 247 s.
Özensel E. Türk Gençliğinin Değerleri: Doktora Tezi. – Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004. – 186 s.
Akbaş O. Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II.kademede gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi: Doktora Tezi. – Ankara: Gazi Üniversitesi, 2004. –310 s.
Қасенова С. Болашақ бастауыш сынып мұғадімдерін тұлғалық-бағдарлы технологиялар негізінде рухани-адамгершілікке тәрбиелеу: PhD ... дис. – Алматы, 2014. – 269 б.
Арғынбаев Х.А. Қазақ халқындағы семья және неке. – Алматы: Ғылым, 1995. – 124 b.
Burke N., Crum S., Genzler M., Shaub D., Sheets J. Building character education in our schools to enhance the learning environment: Saint Xavier University & Skylight Professional Development Field-Based Masters Program. – Algonquin-Illinois, 2001. – 68 p.
Yazıcı S., Yazıcı A. Felsefi, psikolojik ve eğitim boyutlariyla karakter. – Konya: Çizgi Kitabevi, 2011. – 78 s.
Köknel Ö. Kaygıdan Mutluluğa Kişilik. 17. Basım. – İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 2005. – 431 s. [in Turkish]
Adler A. İnsanları tanıma sanatı / K.Ġipal (Çev.). – İstanbul: Say Yay, 1998. – 248 s.
Kerschenstainer G. Karakter Kavramı ve Terbiyesi / H. Fikret Kanad (Çev.). – Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1977. – 180 s.
Grusec J.E., Goodnow J.J. Impact of Parental Discipline Methods on the Child’s İnternalization of Values: A Reconceptualization of Current Points of View // Developmental Psychology. – 1994. – №30. –S. 4–19.
Gürses İ. Dindarlık ve Kişilik. – Bursa: Emin Yayınları, 2010. – 291 s.
İşcan C.H. İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği: Yayınlanmamış Doktora Tezi. – Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 2007. – 377 s.
Young M.E. A Classroom Application of Grusec and Goodnow’s Discipline Model of Internalization of Values // Education. – 1995. – №115(3). – P. 131–172.
Savage T.V. Teaching Self-Control Through Management and Discipline. – Boston: Allyn and Bacon, 1999. – 272 s.
REFERENCES
Ekshi H. Temel Insani Degerlerin Kazandyrylmasynda Bir Yaklashym: Karakter Egitimi Programlary [Programları An Approach to Acquiring Basic Human Values: Character Education Programs] // Değerler Eğitimi Dergisi. – 2003. – №1(1). – S. 79–96. [in Turkish]
Keskin Y. Turkiye'de sosyal bilgiler ogretim programlarynda degerler egitimi: Tarihsel gelishim, 1998 ve 2004 programlarynyn etkililiginin arashtyrylmasy: Doktora Tezi [Values education in social studies curricula in Turkey: historical development, Investigation of the Effectiveness of 1998 and 2004 Curriculums: Doctoral Thesis]. – Istanbul: Marmara Universitesi Egitim Bilimleri Enstitusu, 2008. – 571 s. [in Turkish]
Akbaş O. Deger Egitimi Akymlaryna Genel Bir Bakysh [An overview of values education movements] // Değerler Eğitimi Dergisi. – 2008. – №6 (16). – S. 9–27. [in Turkish]
Turner T.N. Essentials of Elementary Social Studies. – Boston: Allyn and Bacon, 1999. – 294 s.
Ozensel E. Sosyolojik Bir Olgu Olarak Deger [Values as a Sociological Phenomenon] // Değerler Eğitimi Dergisi. – 2003. – C. 1, No: 3. – S. 217–240. [in Turkish]
Çaglayan A. Ahlaki Pusula Ahlak ve Degerler Egitimi [Moral Compass Morality and Values Education]. – İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2005. – 159 s. [in Turkish]
Fichter J. Sosyoloji Nedir? [What is sociology?] / Chev. N. Chelebi. – Ankara: Attila Kitabevi, 1996. – 247 s. [in Turkish]
Ozensel E. Turk Genchliginin Degerleri: Doktora Tezi [Values of Turkish Youth: Doctoral Thesis]. – Sakarya: Sakarya Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu, 2004. – 186 s. [in Turkish]
Akbash O. Turk milli egitim sisteminin duyushsal amachlarynyn ilkogretim II.kademede gerchekleshme derejesinin degerlendirilmesi: Doktora Tezi [Affective Objectives of the Turkish National Education System in Primary Education II. Evaluation of the Degree of Realization in the Stage: Doctoral Thesis]. – Ankara: Gazi Universitesi, 2004. –310 s. [in Turkish]
Kasenova S. Bolashaq bastauysh synyp mugalimderin tulgalyq-bagdarly tehnologialar negizinde ruhani-adamgershilikke tarbieleu: PhD ... dis. [Educating future primary school teachers on spirituality and morality based on personality-oriented technologies: dis.]. – Almaty, 2014. – 269 b. [in Kazakh]
Argynbaev H.A. Qazaq halqındagy semia jane neke [Family and marriage in the Kazakh people]. – Almaty: Gylym, 1995. – 124 b. [in Kazakh]
Burke N., Crum S., Genzler M., Shaub D., Sheets J. Building character education in our schools to enhance the learning environment: Saint Xavier University & Skylight Professional Development Field-Based Masters Program. – Algonquin-Illinois, 2001. – 68 p.
Yazyjy S., Yazyjy A. Felsefi, psikolojik ve egitim boyutlariyla karakter [Character with its philosophical, psychological and educational dimensions]. – Konya: Chizgi Kitabevi, 2011. – 78 s. [in Turkish]
Koknel O. Kaygydan Mutluluga Kishilik [Personality from anxiety to happiness]. 17. Basım. – Istanbul: Altyn Kitaplar Yaiynevi, 2005. – 431 s. [in Turkish]
Adler A. Insanlary tanyma sanaty [The art of knowing people] / K. Ġipal (Chev.). – Istanbul: Say Yay, 1998. – 248 s. [in Turkish]
Kerschenstainer G. Karakter Kavramy ve Terbiyesi [Concept of character and manners] / H. Fikret Kanad (Chev.). – Ankara: Milli Egitim Basymevi, 1977. – 180 s. [in Turkish]
Grusec J.E., Goodnow J.J. Impact of Parental Discipline Methods on the Child’s İnternalization of Values: A Reconceptualization of Current Points of View // Developmental Psychology. – 1994. – №30. –S. 4–19.
Gurses I. Dindarlyk ve Kishilik [Religiosity and Personality]. – Bursa: Emin Yaiynlary, 2010. – 291 s. [in Turkish]
Ishjan C.H. Ilkogretim duzeyinde degerler egitimi programynyn etkililigi [Effectiveness of Values Education Program at Primary Education Level]: Yayınlanmamış Doktora Tezi. – Ankara: Hajettepe Universitesi, 2007. – 377 s. [in Turkish]
Young M.E. A Classroom Application of Grusec and Goodnow’s Discipline Model of Internalization of Values // Education. – 1995. – №115(3). – P. 131–172.
Savage T.V. Teaching Self-Control Through Management and Discipline. – Boston: Allyn and Bacon, 1999. – 272 s.
