A. MARGULAN, KORKUT VE KOPUZ GELENEĞi ÜZERİNE (Hermenötik İnceleme)
Anahtar Kelimeler:
Korkut, kopuz, efsane, gelenekler, Oğuzlar, Kıpçaklar, Ölümden kaçışÖzet
Makalede, A. Margulan'ın Kazak folkloristiğinde uzun süredir incelenen Korkyt ve kobyz hakkındaki fikirleri derinlemesine analiz edilmektedir. Bilim adamının “Ejelgi jır, anızdar” [Eski Destanlar ve Efsaneler] adlı kitabının yedi bölümünün Korkut ile ilgili meselelere ayrıldığı bilinmektedir. Bunlar arasında bazen Korkut hakkında eski sözler ve efsaneler bazen Korkut efsanelerini anlatma geleneği, bazen de geçmişteki alimlerin Korkut hakkındaki görüşleri yer alıyor. Aynı zamanda, Korkut destanlarında korunan Kazak efsanelerinin yansımaları, onun ölümle mücadelesi ve halk müziğinde Korkut geleneğinden de söz edilmektedir. Bu makalenin yazarı A. Margulan'ın yukarıda bahsedilen fikirlerini hermeneutic bir temelde yeniden okumuş, modern bilimsel düşüncenin gereksinimlerine uyumu açısından analiz etmiştir. Tarihte kaç Korkut vardı? Soyu Oğuz mu Kıpçak mı yoksa Arap mıydı? Korkut zamanından beri bize gelen bir gelenek var mı? Efsaneler tarihî kaynak sayılabilir mi? Korkut Jankent'te mi yaşamıştır? Ölümle savaşmış mıdır? “Korkut” kelimesinin anlamı nedir? Korkut kopuz mu dombra mı çalmıştır? Yazar bu soruların her biriyle ilgili analizlerini makalede ortaya koymuştur. Ayrıca çalışmada bu sorularla ilgili A. Margulan'ın yazılarındaki verilere dayanan daha sonraki araştırmacıların düştüğü metodolojik hatalara temas edilmiştir. Buna dayanarak bilimsel bilginin bilim adamlarının şahsi itibarına değil, yalnızca mutlak gerçeğe dayanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Referanslar
Alimbekov R., Kazakbaev A. (2019). One historical truth in the legend of Korkyt. Opción. no. 90–2, pp. 161–171.
Аничков И. (1897) О некоторых местах Казалинского уезда, интересных в археологическом отношении. - ПТКЛА.
Босворт К. Э. (1971). Мусульманские династии. – Москва: Наука, – 324 с.
Вельяминов-Зернов В. Записки Восточного отд. рус.арх.общества. –Т.IX.
Грен Ар. (1861). Письма из форта Перовский, 1862. Нижи. журнал, №2, 5.
Диваев Ә. (1992). Тарту. – Алматы: Ана тілі. – 216 б
Жирмунский В. В. (1960). Сказание об Алпамыше и богатырская сказка. –Москва: Изд.вост.литературы. – 334 с.
Жұбанов А. (1975). Ғасырлар пернесі. –Алматы: Жазушы, – 398 б
Затаевич А.В. (1963). 1000 песен казахского народа. – Москва.
Каллаур В. (1901). Развалины Сырлытам в Перовском уезде. Прилож. к ПТКЛА от 19 марта 1901 г.
Кастанье И. (1911). Древности киргизской степи и Оренбургского края. Оренбург, 1910; Надгробные соружения киргизских степей. – Оренбург.
Қоңыратбаев Ә. (1987). Қазақ эпосы және түркология. – Алматы: Ғылым, – 387 б.
Kongyratbay T., Sultanova M., Bekmoldinov N., Ospanov B., Kongyratbay K. (2015). Study of the Heritage of Korkyt in the Turkic World // Asian Social Science. – Vol. 11. – No. 21. –(На англ. яз.)
Лыкошин Н. (1896). Очерк археологических изысканий в Туркестанском крае до учреждения Туркестанского кружка любителей археологии. Прилож. к ПТКЛА от 28.10.1896.
Макшеев А. (1868). Остатки старинного города на Сыр-Дарье // Сибирские ведомости, - №60.
Марғұлан Ә. (1985). Ежелгі жыр, аңыздар. Құраст. Р. Бердібаев. – Алматы: Жазушы, –368 б.
Поппер К. О проблемах научного знания и его методологии //https://referatbank.ru/referat/preview/15234/referat-popper-problemah-nauchnogo-znaniya-metodologii.html.
Спиридонов П. (1897). Поездка на развалины Джанкента //ПТКЛА.
References
Alimbekov R., Kazakbaev A. (2019). One historical truth in the legend of Korkyt. Opción. no. 90–2, pp. 161–171.
Anıchkov I. (1897) O nekotoryh mestah Kazalınskogo ýezda, ınteresnyh v arheologıcheskom otnoshenıı. - PTKLA.
Bosvort K. E. (1971). Mýsýlmanskıe dınastıı. – Moskva: Naýka, – 324 s.
Velıamınov-Zernov V. Zapıskı Vostochnogo otd. rýs.arh.obestva. –T.IX.
Gren Ar. (1861). Pısma ız forta Perovskıı, 1862. Nıjı. jýrnal, №2, 5.
Dıvaev Á. (1992). Tartý. – Almaty: Ana tіlі. – 216 b
Jırmýnskıı V. V. (1960). Skazanıe ob Alpamyshe ı bogatyrskaıa skazka. –Moskva: Izd.vost.lıteratýry. – 334 s.
Jubanov A. (1975). Ǵasyrlar pernesі. –Almaty: Jazýshy, – 398 b
Zataevıch A.V. (1963). 1000 pesen kazahskogo naroda. – Moskva.
Kallaýr V. (1901). Razvalıny Syrlytam v Perovskom ýezde. Prıloj. k PTKLA ot 19 marta 1901 g.
Kastane I. (1911). Drevnostı kırgızskoı stepı ı Orenbýrgskogo kraıa. Orenbýrg, 1910; Nadgrobnye sorýjenııa kırgızskıh stepeı. – Orenbýrg.
Qońyratbaev Á. (1987). Qazaq eposy jáne túrkologııa. – Almaty: Ǵylym, – 387 b.
Kongyratbay T., Sultanova M., Bekmoldinov N., Ospanov B., Kongyratbay K. (2015). Study of the Heritage of Korkyt in the Turkic World // Asian Social Science. – Vol. 11. – No. 21. –(Na angl. ıaz.)
Lykoshın N. (1896). Ocherk arheologıcheskıh ızyskanıı v Týrkestanskom krae do ýchrejdenııa Týrkestanskogo krýjka lıýbıteleı arheologıı. Prıloj. k PTKLA ot 28.10.1896.
Maksheev A. (1868). Ostatkı starınnogo goroda na Syr-Dare // Sıbırskıe vedomostı, - №60.
Marǵulan Á. (1985). Ejelgі jyr, ańyzdar. Qurast. R. Berdіbaev. – Almaty: Jazýshy, –368 b.
Popper K. O problemah naýchnogo znanııa ı ego metodologıı //https://referatbank.ru/referat/preview/15234/referat-popper-problemah-nauchnogo-znaniya-metodologii.html.
Spırıdonov P. (1897). Poezdka na razvalıny Djankenta //PTKLA.
