KLASİK EDEBİYATIN VE HALK EDEBİYATININ ETKİLEŞİMİ BAĞLAMINDA NAZİRELER
Anahtar Kelimeler:
Nazire, Klasik Edebiyat, Halk Edebiyatı, Nazire Mecmuaları, TaklitÖzet
Nazire; bir şairin başka bir şairin şiirini ölçü, kafiye, muhteva gibi unsurları kullanarak yeniden yazmasıdır. Sanatçı taklit ederek başladığı yazma sürecinde kendini geliştirerek daha iyisini ortaya koyma imkânını elde eder. Bundan dolayı nazirecilik şairlerin yetişmesinde, kendini geliştirmesinde ve ustalaşmasında önemli bir rol oynamıştır. Nazire geleneğinin ilk yansımaları klâsik edebiyatta görülmüş ve daha sonra halk edebiyatı şairleri tarafından da kullanılmıştır. Nazireler aynı dilde yazılmasının yanı sıra başka dillerde de yazılmıştır. Böylece nazireler kültürel etkileşimi de sağlamışlardır. Bu nedenle nazirecilik geleneği şairlerin yetişmelerinde, ustalaşmalarında ve kendilerini geliştirmelerinde önemli bir rol oynamıştır. Bu çalışmada; klasik edebiyat ve halk edebiyatı arasındaki ilişkinin en önemli unsurlarından olan nazire geleneğinin yansımalarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda klasik ve halk edebiyatındaki birbiriyle ilişkili bazı nazire örnekleri tespit edilmiştir. Nazire yazıcılığının ilk örnekleri klasik edebiyatta görülmüş sonrasında ise halk edebiyatı şairleri arasında da nazire yazmak bir gelenek hâline gelmiştir.
Referanslar
Karavellioğlu, M. A. Şeyh Gâlib'in Gubârî'ye Naziresi. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 2011. 25-11.
Yağbasan, M. Z. Halk Edebiyatı Divan Edebiyatı Etkileşimleri. İstanbul: Sosyal Bilimler Enstitüsü. 1992.
Yavuz, K. Türk Şiirinde Nazire. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 2013. 359-424.
Çandır, M. Türk Şiirinde Nazire Geleneği ve Kul Himmet’in Şiirlerinde Nazirecilik. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2013. 478-492.
Uysal, Y. Halk ve Divan Edebiyatı Müşterekliği Bağlamında . Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 2021. 195-206.
Erkal, A. Bir Divan Şâiri Olarak Erzurumlu Emrah. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi , 2017. 304-324.
Yakup Karasoy - Orhan Yavuz. 17. Yüzyıl Saz Şâiri Âşık Ömer Üzerine Bazı Mülâhazalar. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi , 2003. 177-215.
Cemal Kurnaz, Halk ve Divan Şiirinin Müşterekleri Üzerine Denemeler, Akçağ Yayınları, Ankara, 1990.
Akdemir, İ. Erzurumlu Emrah'ın Hayatı ve Eserleri. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2011.
Köprülü, F. 19. Asır Saz Şairleri Erzurumlu Emrah. İstanbul: Evkaf Matbaası. 1929.
Sakaoğlu, S. Ercişli Emrah. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. 1987.
Köprülü, M. F. Türk Saz Şairleri. Ankara: Güven Basımevi. 1962.
Kahve, M. Y. Divan-ı Hikmette Organ Adlarının Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme. Turkologia, 2022. 66-92.
Çelepi, M. S. Âşık Ömer Divânı’nın Tahlîli. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi. 2005.
İbraev, M. Aşık Ömer’in Taşkent’te Basılmış Divanı Üzerine Bir İnceleme. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü. 2007.
Pala, İ. Divan Edebiyatı. İstanbul: Kapı Yayınları. 2011.
Köksal, M. F. Sana Benzer Güzel Olmaz-Divan Şiirinde Nazire. İstanbul: Büyüyen Ay. 2018.
Karadayı, O. N. Şiirlerinden Hareketle Erzurumlu Emrah’ın Tarikat Çevreleri ile İrtibatı Ve İlahî Aşk Anlayışı. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi , 2014. 215-242.
Özmen, M. Ahmed-i Dâ'î. Ankara: TDK Yayınları. 2017.
Erkal, A. Erzurumlu Emrah Divanı. Ankara: Birleşik Yayınları. 2014.
Küçük, S. Bâkî Dîvânı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 1994.
Doğan, A. S. Erzurumlu Emrah'ın Hayatı ve Eserleri. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi. 1996.
Macit, M. Nedim Dîvânı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları . 2017.
Doğan, M. N. Leylâ ve Mecnun. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı. 2021.
Atik, H. Nakşî Ali Akkirmânî Divânı. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2003.
Erbay, N. Bayburtlu Zihnî Dîvânı. Erzurum: Bayburt Üniversitesi Yayınları. 2014.
Düzgün, D. Dertli Divanı Karşılaştırmalı Metin. Erzurum: Fenomen Yayıncılık. 2011.
Pala, İ. Divân Şiiri Antolojisi. İstanbul: L&M Yayınları. 2003.
Yakup Karasoy - Orhan Yavuz. Âşık Ömer Divanı. Konya: İnci Ofset. 2010.
Kılınç, A. Fûzulî Divânı. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları. 2021.
Mustafa İsen - Cemal Kurnaz. Şeyhî Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları. 1990.
Macit, M. Hatayî Divânı. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları. 2017.
Gölpınarlı, A. Fuzûli Divânı. İstanbul: İnkilap Kitabevi. 1961.
Gökalp, M. Şair Keşfi ve Âşık Huzûri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. 2001.
