ӨЗБЕК ЖӘДИДШІЛЕР ТЕАТРЫНЫҢ БАСТЫ ҚОЙЫЛЫМЫ ЧОЛПАННЫҢ «ЯРҚИНАЙ» ДРАМАСЫ ТУРАЛЫ ЗЕРТТЕУ
Кілт сөздер:
жәдитшілік, өзбек театры, Абдульхамид Сулейманоглу Чолпан, пьеса, кітап тұсаукесеріАңдатпа
ХІХ ғасырдың ортасында «Ояну дәуірі» деп аталған жәдитшілік қозғалысы Исмаил Гаспыралы шығарған «Терджүман» газетінен басталып, және бұл интеллектуалдық жаңалық аз уақыт ішінде тарады. Артта қалған қоғамды қайта құру барысында жан-жақты қолдау көрсетуге тырысатын жәдид зиялылары жазушы, ақын, тіл жанашыры, журналистер сияқты қоғамға тікелей әсер етіп, бағыт-бағдар бере алатын кәсіп иелері болатын. Абдулхамид Сүлейменоғлу Чолпан газет мақалаларымен халқын ағарту ісін қолға алған соң, өлеңдерінде қозғаған тақырыптармен ұлттық сананы оятуды мақсат етті. Дүниежүзілік әдебиетпен етене араласқан Чолпан әр елдің құнды дүниелері туралы кітаптарды аудару арқылы да өзін халыққа үлгілі зиялы ретінде танытты. Әсіресе театр қойылымдарында қарапайым, жатық тілде халыққа көбірек жеткізу үшін пайдаланған Чолпан басқа жәдид зиялылары сияқты әдебиет пен авторлықты өз халқының санасын көтеру құралы ретінде пайдаланған. Тарихи драмалық пьеса болып табылатын «Яркынай» пьесасын Люсьен Голдманның формациялық құрылымдық әдісімен зерттеген Өзтүркчу оқырмандар мен зерттеушілерге бағыт-бағдар беретін шолу жазды
Әдебиеттер тізімі
Abdusamatov, Hafiz, (2018) “Çolpan’ın Tiyatroya Ait Fikirleri” (Çev.: Hamza Öztürkçü), Temrin Dergi 88.
Aktaş, Şerif, (1998). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş (3. Baskı), Akçağ, Ankara.
Çolpan, Abdülhamid Süleyman, (2018). “Edebiyat Nedir?” (Çev.: Hamza Öztürkçü), Temrin Dergisi, 88.
Gaspıralı İsmail, Roman ve Hikâyeleri, (2017). Yavuz Akpınar, Bayram Orak, Nazım Muradov (Haz.), Ötüken, İstanbul.
Kasımov, Begali, (2009). Milli Uyanış, (Çev.: Fatma AÇIK), Atatürk Kültür Merkezi, Ankara.
Öz, Aynur, (2002). “Özbek Edebiyatında Tiyatro Türü Üzerine”, Türkler (Ed.: Hasan Celal GÜZEL vd.), Yeni Türkiye , Ankara.
Öztürkçü, Hamza, (2019), Çolpan’ın Yarkınay Adlı Piyesi (İnceleme- Metin- Aktarma- Sözlük), Akademi Titiz, İstanbul.
Tekin, Mehmet, (2018). Roman Sanatı 1 (Romanın Unsurları), Ötüken Neşriyat, İstanbul.
