Вусъат О. Бенердің «Варлык» журналында жарияланған әңгімелеріндегі кейіпкерлердің ӛзін-ӛзі тануы
Кілт сөздер:
қысқа әңгіме, Чехов стилі, әлеуметтік мәселелер, кейіпкерлердің ерекшеліктері, ӛзін-ӛзі тануАңдатпа
1933 жылдан бастап тұрақты түрде шығып келе жатқан «Варлык» журналында 1952–1957 жылдары қысқа әңгімелерін жариялаған жазушылардың бірі – Вусъат О. Бенер. Бенердің журнал бетінде алты әңгімесі жарияланған. Бұл әңгімелер сол кезеңнің басқа да реалист жазушылары секілді әлеуметтік мәселелерді қозғайды. Түрік әдебиетінде әңгіме жанрының заманауи үлгісінің жарқын мысалы бола алатын бұл әңгімелерден Чеховтың жазу стилінің барлық ерекшеліктерін кӛруге болады. Мұнымен қоса оның кейіпкерлерінің негізгі қасиеті ӛзін-ӛзі тани қоймағандығымен ерекшеленеді. Ӛздерін маргиналды деп санайтын бұл адамдардың ӛзін-ӛзі тануы басқа сыртқы дүниелер арқылы сипатталуымен шектеледі. Бағалануы басқа адамдардың мақұлдауына тәуелді болғандықтан, бұндағы психологиялық жағдай қазіргі адамдардың ӛзін-ӛзі бұқаралық ақпарат құралдарынан және виртуалды әлемнен іздеуімен сәйкес келуі де мүмкін. Тек белгілі бір эпизодтарда кемшіліксіз ӛмірді бар секілді кӛрсетуге тырысуы арқылы Бенердің кейіпкерлерінің басқалар тарапынан кемел немесе кемшіліксіз ретінде бағалануы қазірге дейін жалғасып келе жатқан олқылықтың кӛрінісі болып табылады.
Әдебиеттер тізімі
Koçer, G. ve Özcan, M. Varlık Dergisi‟ndeki Edebi YarıĢmalar 1933-1991. Turkish Studies Language and Literature. Sayı: 14, 2019, s. 643-675.
Karabulut, Ö. Vüs‟at O. Bener Ġle SöyleĢi. (3) (PDF) Vüs'at O. Bener ile SöyleĢi | Philoarte Library - Academia.edu (E. T. 05/01/2021)
Tutumlu, R. Vüs‟at O. Bener‟in Yapıtlarına Anlatıbilimsel Bir YaklaĢım. Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 2007.
Özcan K., Ġmge Öyküler, Yıl 1, sayı 4, ağustos- eylül, 2005
Yilmaz, S. Vüs‟at O. Bener‟in “Dost” Öyküsü-Ġnceleme. (3) (PDF) Vüs'at O Bener'in "Dost" Öyküsü- Ġnceleme | Sibel Yılmaz - Academia.edu. (E. T. 05/01/2021)
Nemirovsky, I. Çehov ve Maupassant. Varlık, Sayı: 422, 1955, s. 13-14.
Solak, Ö. Vüs‟at O. Bener‟in Dost-YaĢamasız Adlı Kitabındaki Öykülerin Kurgusal Coğrafyası, Turkish Studies, Volume 6/4, 2011.
Kuzgun, Y. Ankara Üniversitesi E.B.F. Psikolojik DanıĢma ve Psikoloji Teorileri. YayımlanmamıĢ Ders Notları, Ankara, 1983.
Bayat, B. Bireylerin Benlik Algısı (Benlik Tasarımları) Sistemi ve Bu Sistemin DavranıĢları Üzerindeki Rolü, Kamu-ĠĢ, Cilt V11, Sayı: 2, 2003, s. 4.
Svendsen, Lars Fr. H. Sıkıntı‟nın Felsefesi. 2. bs., Bağlam Yayınları, Ġstanbul, 2017.
Antakyali, B. Vüs‟at O. Bener‟in “Dost” ve “Dam” Öykülerinde Sıkıntı ve Huzursuzluk. Journal of Turkish Language and Literature, Cilt 4, 2018, s. 36-46.
Bener, V. O. “Leblebici”, Varlık, Sayı: 421, 1955, s. 15.
Bener, V. O. “Monolog”, Varlık, Sayı: 446, 1957, s. 16.
Bener, V. O. “Sal”, Varlık, Sayı: 400, 1953, s. 14-16.
Bener, V. O. “Kömür”, Varlık, Sayı: 378, 1952a, s. 17-18.
Bener, V. O. “Havva” Varlık, Sayı: 382, 1952b, s. 16.
Bener, V. O. “Acamı” Varlık, Sayı: 386, 1952c, s. 20-21.
