AN ASSESSMENT ON THE USE OF ORGAN NAMES İN DİVAN-I HİKMET

Authors

Keywords:

Divan-ı Hikmet, Onomastic, names of organs, Metaphor, Soul and Collocation, Sufism

Abstract

People have always preferred to be understandable and remain so by using terms that are also the common denominator of their interlocutors in order to express the acceptances or rejections they have formed in their minds. Thus, they have managed to express themselves as purely as they have established sympathy. This achievement has lasted longer than a human lifetime, and the teachings created in this way have been inherited by societies. It is an inevitable fact that people upload and name examples with reflections from their bodies, which are their most important tools when sharing their thoughts. It can be said that human beings first started to establish a social life by making sense of their body and naming it. Because the first gift offered to man in the adventure of existence was his body. Due to the fact that it is a part and shaper of everyday life, the names of organs are of undeniable importance at the stage of shaping the body element in the minds. In the 12th century, Ahmed Yesevi's Divan-ı Hikmet, which deciphered the principles of Islam and Sufism in a simple language, creating a significant impact among the Turks in the geography of Turkestan, has a very important material in terms of language and vocabulary as well as in terms of content. In our study, the names of the organs in the wisdom contained in the “Divan-ı Hikmet” were determined and it was tried to make inferences on the tradition of meaning and naming life.

Author Biography

Merve YORULMAZ KAHVE, Manisa Celal Bayar University

PhD

References

Aksan, D. Türkçenin sözvarlığı. –Ankara: Engin Yayınevi. 1999.

Doerfer, G. “Temel sözcükler ve Altay ŧilleri sorunu”. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 28-29 (1980-1981), 1–16.

Hüseyinova, A. Organ adlarıyla kurulmuş deyimlerin karşılaştırılması (Azerbaycan-Özbek ve Türkiye Türkçesi). Yüksek lisans tezi, –İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2014.

Aydemir, A. “Divanü Lûgati’t-Türk’te insan vücuduna ait sözcükler”. International Journal of Language Academy, 2014. 2/4, 412–444.

Büyükyıldırım, A. “Âşık Paşa’nın Garîbnâme’sinde insan bedeniyle ilgili benzetmeler”. Turkish Studies, 2009. 4/2, 167–187.

Çakmak, C. “Dîvânu Lugâti’t- Türk’te vücut ve organ adları”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2015. 8/41, 135–143.

Durmaz Kuybu, E. “Bir dizin denemesi: Lehcetü’l Lügat’te geçen organ ve hastalık adları”. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 2019. 1/1, 67–79.

Görmüş, Y. “Garibnâme’de yüz, beñiz, rûy sözcüklerinin eşdizimlilikleri”. Gazi Türkiyat, 2021. 28, 45–57.

Gümüşatam, G. “Eski Anadolu Türkçesi eserlerinden Tertib-i Mu’alece’deki organ adlı tıp terimleri”. Belleten, 2009. I, 25–49.

Gürkan, D. Ö. “Kısas-ı Enbiya’da ‘Gönül’ sözcüğüyle kurulan deyimlerin organ adları temelinde çağrışımsal anlamı”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2017. 26, 223–238.

Güven, M. “Kitâbu’l-Mühimmat Fi’t-Tıb’daki türkçe organ adları”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2008. 23, 112-135.

Poyraz, E. “Codex Cumanicus’ta organ ve vücut salgıları adları”. Turkophone, 2020. 7/3, 18-33.

Tokay, Y. “Hüsrev ü Şîrîn’de organ adlarıyla kurulmuş deyimler”. International Journal of Language Academy, 2018. 6/3, 304–330.

Görmüş, Y. “Organ adları üzerine yapılan çalışmalar hakkında bir kaynakça denemesi”. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 2021. 9, 285–301.

Lakoff, G. ve Johnsen M. Metaphors we live by. London: The university of Chicago press. 2003.

https://sozluk.gov.tr/

Tatcı, M. (Ed.), Dîvân-ı Hikmet, Hoca Ahmed Yesevî. Ankara: Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi. 2017.

Öztoprak, N. “Dîvân şiirinde güzelin saç rengi”. Saç Kitabı, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2004. 240–261.

Akarpınar, R. B. “Sûfi kültüründe sembollerin yeri ve önemi hakkında bir deneme”, Türkbilig. 2004/7: 3–19.

Gündoğdu, A. E. “Eşdizimlilik görünümleri dilde bilişsel yapılanmaya ilişkin ne söyler? Türkçede ‘aşk, sevgi, sevda’ sözcüklerinin derlem temelli incelenmesi”. Söylem Filoloji Dergisi, 2019. 4, 455–469.

Gürer, B. “Ahmed Yesevî’nin Dîvân-ı Hikmet’i ekseninde tasavvufi düşüncede İlahi aşk”. Bilig, 2017. 80, 17–41.

Tosun, N. “Tasavvuf Kültüründe Meyve”, Tasavvuf, 2004. 13, 289–300.

Ocak, A. Y. Osmanlı toplumunda tasavvuf ve sufiler. Ankara: TTK Yayınları. 2004.

Aydoğan, H. A. Türk halk inanış ve uygulamalarında el sembolü. Doktora tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2019.

Uludağ, S. Tasavvuf terimleri sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2005.

https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-1/yasin-suresi-36/ayet-65/diyanet-isleri-baskanligi-meali-1

Yılmaz, K. “Organ adlarının nesnelere aktarılmasında dil-zihin ilişkisi”. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 2011. 6/2, 1083–1092.

Algar, H. “Şed”. Ankara: TDV İslâm Ansiklopedisi. 2010. 38: 405–406.

Balcı, İ. “Şakkı Sadr hadisesine dair rivayetlerin kritiği”. İstem, 2013. 11/21, 11–38.

Erginli, Z. Metinlerle tasavvuf terimleri sözlüğü. İstanbul: Kalem Yayınevi. 2006.

İlhan, M. Türkçe organ adlarının yönelim metaforları açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2019.

Eren, H. Türk dilinin etimolojik sözlüğü. Ankara: Bizim Büro Basım Evi. 1999.

Usluer, F. Hurufilik. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2009.

Babacan, V. “Yûnus Emre metinlerinde sayılar”. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 2018. 6/1¬-5, 270–304.

https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Z%C3%BCmer-suresi/4126/68-ayet-tefsiri

Published

2022-09-30

How to Cite

YORULMAZ KAHVE, M. . (2022). AN ASSESSMENT ON THE USE OF ORGAN NAMES İN DİVAN-I HİKMET. Turkology, 111(3), 66–92. Retrieved from https://journals.ayu.edu.kz/index.php/turkology/article/view/1328

Issue

Section

Статьи