Büyük İpek Yolu ve Kazakistan
Anahtar Kelimeler:
Huns, Turkic Khaganate, Kingdom of West Khan, Kingdom of Tang, Shyngys empires, Golden Horde, Yuan Dynasty, Great Silk Road, Nurly Zhol, «One Belt, One Way».Özet
The author thinks that his short research article on the Great Silk Road has a lot of content, a long period of research, a wide range of research sources and a number of unique features that make it interesting for those who are interested in this field. Today, the study and further development of the Great Silk Road, which attaches great importance to the study of ancient
civilizations, is a matter of incalculable importance and significance. From the first appearance of silk to its production and transformation into a valuable commodity, which served as the basis for the name of the great medieval strategic road, the Great Silk Road, is narrated by ancient Chinese
sources.
At the same time, this article describes the important historical role of ancient Kazakhstan in the formation and development of the Great Silk Road as a medieval strategic road. The original and key parts of the historical path, which marked the beginning of the trade named after silk, have flourished in the Kazakh steppe from time immemorial. The fact that the Kazakh land was not only the territory through which the Silk Road passed, but also played a historical role in turning this
simple way of giving into a way of exchanging civilization between the West and the East, is confirmed by Chinese handwritten sources. Moreover, according to the information provided by modern significant Chinese information sources, the connection of the Nurly Zhol program
proposed by the ex-President of the Republic of Kazakhstan with the One Belt, One Way program is revealed. It is proved that independent Kazakhstan plays an important role in the modern reconstruction of the historical path. Thus, both the past and the present of the Great Silk Road are inextricably linked with Kazakhstan.
Referanslar
Чя хуңдың. Жібек жолы. – Бейжің: «Қытай экономика» баспасы, 2007. – 306 б. (қытайша: 下洪登： 《丝绸之路》, 中国经济出版社, 2007年7月, 北京).
Лю шиңмиң, Фан жимин. Чаңжяң жібек мәдениеті. – Бейжің: Хуби білім баспасы, 2004 . – 415 б. (қытайша: 刘兴林，范金民： «长江丝绸文化»，湖南教育出版社，2004).
Сыма чян (Сыма цянь). Тарихнама. 123 бумадан, 3169 парақтан тұратын Оңтүстік Сун патшалығы дәуіріндегі алғашқы басылымның Даван мемлекеті туралы баянының 63-інші бумасы. – Бейжің: «Қытай кітапханасы» баспасы, 1982. – 3169 б. (қытайша: 司马迁: 《南宋大碗列传》，中华书局，1982年11月，第二版，3169页).
Бангу. Көне Ханнамасының Батыс өңір баянының 96-ыншы бумасы. Жаңа қытай жазуы нұсқасы. – Бейжің: «Қытай CITIC корпорациясы» баспасы. – 345 б.（қытайша: 班固：《旧汉书》， 中信出版社， 北京).
Чжанцицзин, Янцянру. Ханнамаға түсініктеме. – Бейжің: Қытай халық университеті, 2016. – 540 б. (қытайша: 王子今，杨倩如: 《汉书 解读》中国人民大学出版社，2016年,北京).
Көне Таңнама Яньци баяны. – Бейжің: «Қытай кітапханасы» баспасы, 1999. – 849 б. (қытайша: 《旧唐书·焉耆传》,中华书局，1999年8月).
Жаң вишың. Жібек жолы және құрлықтық еуразияның архелогиясы мен тарихы. – Ланжоу: «Ланжоу университеті» баспасы, 2010. – 410 б.（қытайша: 张余胜: 《丝绸之路—内陆欧亚考古与历史》兰州大学出版社，2010年8月).
Батысқа сапар мен зерттеудің жалғасы. Зерттеулер жинағы. – Бейжің: «Шыңжаң халық» баспасы, 1998. – 350 б. ( қытайша: 《西域考察与研究续编》文集， 新疆人民出版社，1998 年9月).
Көшпелілер мәдениеті және Қытай тарихы: Түрік қағанаты. – Шиан (Сиань): «Қытай Шанши халық» баспасы, 2019. – 217 б. (қытайша: 《游牧文明与中华史 突厥汗国》, 陕西人民出版社, 2019年9月, 西安).
Хан рулин. Юан патшалығы тарихы. – Бейжің: «Қытай халық» баспасы, 2018. – 935 б.（қытайша: 韩儒林: «元朝史» ，中国人民出版社，北京，2008). 11. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 5-том. – Алматы: Атамұра, 2010. –688 б.
Суң Шин Жяң. Жібек жолы және Шығыс-Батыс мәдени алмасуы: монография. – Бейжің: Бейжің ғылым-техника ЖШС, 2015. (қытайша: 荣新江; 《丝绸之路与东西文化交流》，豆瓣书店， 北京豆网科技有限公司，2015年8月30日).
Ваң жылай. Орталық Азия тарихы. – Бейжің: «Қытай халық» баспасы, 2010. – 424 б.（қытайша: 王治来：《中亚史》, 中国人民出版社, 2010年).
Mukhtar Kozha, Ergali Satov, Almas Bektanov, Moldir Aldabergenova. The local legend about Timur’s death in Otrar and modern studies // Opción, Año 34, Especial No.15 (2018). – P. 1295–1321.
Негимов С. Ұлы жібек жолы және қазақ руханияты // Егемен Қазақстан. – 2019, 30 қаңтар.
Тарихтағы жібек жолы мәдениет алмасуы // «Қытай халық газеті». Шетел нұсқасы, 2016, 7 қыркүйек. (қытайша: 历史上的丝绸之路 文化交流》, 2016年09月07日 人民日报海外版北京).
Жібек жолының тарихи алғы шарттары. – Қытай әлеуметтік ғылымдар материалдары жинағы. –Бейжің: Ғылым баспасы, 2015. – 261 б. (қытайша: 《丝绸之路史前史》, 中国社会科学文摘, 2015年, 第2期, 北京).
Бір белдеу, бір жол басталған Қазақстан: тек бастаушы ғана емес, жүзеге асырушы. – Жібек жолы дүниежүзінің мұрасы сайты. [Электронды ресурс]. URL: www.silkroads.org.cn/CN 2018 жылы14 қыркүйек сағат 00:51. (қытайша: 《一带一路首倡地哈萨克斯坦：不只是起点 不止于起点. 丝绸之路世界遗产网》, www.silkroads.org.cn/CN, 2018年09月14日 00:51, 北京).
Жібек жолының тарихи маңызы және қазіргі құндылықтары. – Доудиң сайтындағы бөлісілген нұсқасы, 2020, 31 желтоқсан (《丝绸之路历史意义及现实价值》, 豆丁网分享于, 2020-12-31).
REFERENCES
Chia hundyn. Jibek joly.[Chia Hung's. Silk Road]. – Beijing: «Kytai ekonomikasi» baspasy, 2007. – 306 b. (kytaisha: 下洪登： 《丝绸之路》, 中国经济出版社, 2007年7月, 北京). [in Chinese]
Liu Shinming, Fan Jimin. Shanmiang jibek madenieti [Liu Xingming, Fan Jiming. Changjiang silk culture.] – Beijing: Hubi bilim baspasy, 2004. – 415 b. (kytaisha: 刘兴林，范金民： «长江丝绸文化»，湖南教育出版社，2004). [in Chinese]
Syma chian (Syma tsian). Tarihnama. 123 bumadan, 3169 paraktan turatyn ontustik sun patshalygy dauirindegi algashki basylymnin Davan memleketi turali baianinin’ 63-inshi bumasy. [Sima Qian (Sima Qian). Historiography. It is the 63rd volume of the story of the Dawan state of the first edition of the Southern Song Dynasty, which consists of 123 volumes and 3169 pages] – Beijing: «Kytai kitaphanasi» baspasi, 1982. – 3169 b. (kytaisha:司马迁: 《南宋大碗列传》，中华书局，1982年11月，第二版，3169页). [in Chinese]
Bangu. Kone Hannamasyning Batys onir baianinin 96-inshi bumasi. Jana kytai jazui nuskasi [Bangu. The 96th volume of the story of the West region of Kone Khannamasi. New Chinese script version]. – Beijing: «Kytai CITIC korporociasy» baspasy. – 345 b.（kytaisha: 班固：《旧汉书》， 中信出版社， 北京). [in Chinese]
Zhangjijing, Yangqianru. Hannamaga tusinikteme [Zhangjijing, Yangqianru. Commentary on Khannama] – Beijing: Kytai halyk universiteti, 2016. – 540 b. (қытайша: 王子今，杨倩如: 《汉书 解读》中国人民大学出版社，2016年,北京). [in Chinese]
Kone Tannama Yanzi baiany [The story of the ancient Tannama Yanzi] – Beijing: «Kytai kitaphanasi» baspasi, 1999. – 849 b. (kytaisha: 《旧唐书·焉耆传》,中华书局，1999年8月). [in Chinese]
Zhan’ vishin’. Jibek joly jane kurlyktik eurasianin arheologiasi men tarihy [Zhang Vishyn.Archeology and History of the Silk Road and Continental Eurasia], «Lanjou universiteti» baspasy, 2010. – 410 b.（kytaisha: 张余胜: 《丝绸之路—内陆欧亚考古与历史》兰州大学出版社，2010 年8月). [in Chinese]
Batyska sapar men zertteudin’ jalgasy. Zertteuler zhinagy [Continuation of the trip and research to the West. Collection of studies] – Shinzhan: «Shinzhan halik» baspasy, 1998. – 350 b. (kytaisha:《西域考察与研究续编》文集 新疆人民出版社，1998 年9月). [in Chinese]
Koshpeliler madenieti jane Kytai tarihi: Turik kaganaty [Nomadic Culture and Chinese History: The Turkic Khaganate.] – Shian (Sian’): «Kytai Shanshi halik» baspasy, 2019. – 217 b. (kytaisha: 《游牧文明与中华史 突厥汗国》, 陕西人民出版社, 2019年9月, 西安). [in Chinese]
Han rulin. Iuan’ patshaligi tarihi [Khan Rulin. History of the Yuan Dynasty.] – Beijing: «Kytai halik» baspasy, 2018. – 935 b. （kytaisha: 韩儒林: «元朝史» ，中国人民出版社，北京，2008). [in Chinese] 11. Kazakhstan tarihy (kone zamannan buginge dein). Bes tomdyk. 5-tom [History of Kazakhstan (from ancient times to the present day)]. – Almaty: Atamura, 2010. – 688 b. [in Kazakh]
Sun’ Shin Zhian’. Jibek joly jane Shygys-Batys madeni almasuy: monografia. [Sung Shin Young. Silk Road and East-West Cultural Exchange: Monograph] – Beijing: Beijing gylym-tehnika JShS, 2015. (kytaisha: 荣新江; 《丝绸之路与东西文化交流》，豆瓣书店， 北京豆网科技有限公司，2015年8月30日). [in Chinese]
Van’ zhylai. Ortalik Azia tarihi [Wang cried. History of Central Asia] – Beijing: «Kytai halky» baspasy, 2010. – 424 b.（kytaisha: 王治来：《中亚史》, 中国人民出版社, 2010年). [in Chinese]
Mukhtar Kozha, Ergali Satov, Almas Bektanov, Moldir Aldabergenova. The local legend about Timur’s death in Otrar and modern studies // Opción, Año 34, Especial No.15 (2018). – P. 1295–1321.
Serik Negimov. Uly jibek joly jane qazaq ruhaniaty [The Great Silk Road and Kazakhstan] // Egemen Kazakhstan. – 2019, 30 kantar. [in Kazakh]
Tarihtagy jibek joly madeniet almasuy [Silk Road cultural exchange in history.] // Kytai halyk gazeti. Shetel nuskasy, 2016, 7 kyrkuiek. (kytaisha: 历史上的丝绸之路 文化交流》, 2016年09月07日 人民日报海外版北京). [in Chinese]
Jibek jolynyn tarihi algy sharttary [Historical prerequisites of the Silk Road.]. Kytai aleumettik gylymdar materialdary jinagy. – Beijing: Gylym baspasy, 2015. – 261 б. (kytaisha: 《丝绸之路史前史》, 中国社会科学文摘, 2015年, 第2期, 北京). [in Chinese]
Bir beldeu, bir jol bastalgan Kazakhstan: tek bastaushi gana emes, juzege asyrushi [One belt, one road started in Kazakhstan: not only the initiator, but also the implementer.] – Zhibek zholy duniezhuzinin’ murasy saity. [Elektrondy resurs]. URL: www.silkroads.org.cn/CN 2018 zhilgi 14 kyrkuiek sagat 00:51 Beijing (kytaisha:《一带一路首倡地哈萨克斯坦：不只是起点 不止于起点. 丝绸之路世界遗产网》, www.silkroads.org.cn/CN, 2018年09月14日 00:51, 北京). [in Chinese]
Jibek jolynin tarihi manyzy jane kazirgi qundylyktary [Historical significance and current values of the Silk Road] – Doudin’ saitindagy bolisilgen nuskasy, 2020, 31 jeltoqsan (《丝绸之路历史意义及现实价值》, 豆丁网分享于, 2020-12-31). [in Chinese]
