6-8 сыныптардағы биологиядан сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру ерекшеліктері мен мазмұнын зерттеу
Кілт сөздер:
сыныптан тыс жұмыстар, білімгер, биологиялық экскурсиялар, сыныптан тыс жұмыстардың түрлері, тәсіл, әдістеме.Аңдатпа
Бұл мақалада тірі табиғат және оған тән заңдылықтар, биологиялық жүйелер туралы білімге, тірі организмдердің құрылымы, алуан түрлілігі және экологиялық рөлі
туралы білімді игеруге негізделген ғылыми дүниетанымды қалыптастырудағы 6-8 сынып оқушыларының сыныптан тыс жұмысының маңызы қарастырылады. Жалпы биология,
ботаника, зоология, анатомия және адам физиологиясы бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың ерекшеліктері сипатталған.
Зерттеу барысында табиғаттағы өсімдіктер мен жануарларды сынау және бақылау әдістері, көрнекі құралдар, баяндамалар, рефераттар жасау, жас биологтар үйірмелерін,
оқушылар жұмыстарының көрмелерін, биологиялық экскурсияларды, биологиялық конференцияларды ұйымдастыру, бақылау күнделіктерін енгізу қолданылды.
Жүргізілген жұмыстың тиімділігін анықтау мақсатында эксперименттік және бақылау топтарының оқушыларына зерттеу жүргізілді. Сауалнама барысында сыныптан тыс
сабақтарға арналған материалдардың мазмұнына және пәнге деген қызығушылықтың артуына, әртүрлі биологиялық әдебиеттерді зерттеуге, өсімдіктер мен жануарлар туралы
көбірек ақпарат алуға деген ұмтылысқа әсер еткені анықталды. Биология бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру және мазмұны әрдайым оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай бақылайтын зерттеу сипатындағы оқушылардың өзіндік іс-әрекеті болуы бақыланды.
Оларға өздігінен орындалатын тәжірибелер мен бақылаулар, анықтамалық кітаптармен, журналдармен, ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасай отырып сыныптан тыс жұмыстардың орындалуы жатты. Зерттеу нәтижесінде бұл әдісті биология мұғалімдері сабақтан тыс жұмыстарды ұйымдастыруда көмекші құрал ретінде қолдана алады.
Әдебиеттер тізімі
Hirschenhauser K., Frigerio D., Leithinger V., Schenkenfelder I., Neuböck-Hubinger B. Primary pupils, science and a model bird species: Evidence for the efficacy of extracurricular science education // PLoS ONE. – 2019. – 14. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0220635
Kadyrova G.M., Egizbaykyzy G., Kaldybayeva R.T. The effectiveness of extracurricular works in language learning in schools // Молодой ученый/Young scientist. – 2015. – №7.2 (87.2). – P. 48–50.
Татаренко Н.В., Паритов А.Ю. Особенности организации и содержания внеурочной работы по биологии // Вестник Белгородского института развития образования. – 2017. – №2. – С. 7–13.
Tran Ngoc Son. Conducting extracurricular education in teaching biology at the son tra peninsula, da nang city for secondary school pupils // UED Journal of Social Sciences, Humanities and Education. – 2015. – №5. – P. 103–108.
Толымбекбаева М. Организация одноклассника по математике // Вестник СДУ. – 2018. – №1. – С. 182-186. 6. Исенов О.И., Арапов Ж. Роль внеурочной работы в формировании компетентности и мировоззрения студента // Вестник КГПИ. – 2014. – №1. – С. 69–74. 7. Абдрахманова Б.С., Кендирбаева С.К., Турсуналиева М.Т. Организация и методика проведения зоологических экскурсий (7-класс) // Известия ВУЗов Кыргызстана. – 2017. – №11. – C. 107–109
Шарова И.Х., Мосалова А.А. Биология: Внеклассная работа по зоологии. – М.: Изд-во НЦ ЭНАС, 2004. – 152 с.
Danhui Zhang, Xing Tang. The influence of extracurricular activities on middle school pupils' science learning in China // International Journal Of Science Education. – 2017. – №10. – P. 1381–1402.
Федорова С.А. Внеклассная работа по биологии // Экстернат РФ. – 2015. – Т.5. – С. 78. [Электронный ресурс]. URL: http://ext.spb.ru/2011-03-29-09-03-14/97-biology/7903--q-q-sp-11472.html
Lee D., Huh Y., Reigeluth C.M. Collaboration, intragroup conflict, and social skills in project-based learning // Instructional Science. – 2015. – №43. – P. 561–590. https://doi.org/10.1080/00219266.2019.1600570
Mayolo-Deloisa K., Ramos-de-la-Peña A.M., Aguilar O. Research-based learning as a strategy for the integration of theory and practice and the development of disciplinary competencies in engineering // International Journal on Interactive Design and Manufacturing. – 2019. –№13(4). – P. 1331–1340.
Mitarlis Y.B., Hidayah R. Implementation of Science Character Values with Green Chemistry Insight Integrated on Basic Chemistry Course by Using Project-Based Learning // Advanced Science Letters. – 2017. – №23(12). – P. 11943–11947. https://doi.org/10.1166/asl.2017.10549.
Salybekova N., Issayev G., Abdrassulova Z., Dairabaev R., Erdenov M. Pupils’ research skills development through project-based learning in biology // Cypriot Journal of Educational Sciences. – 2021. – №16(3). – P. 1106–1121. 15. Абдрасилов Б.С., Салыбекова Н.Н., Тұрсынходжаева Ш.А. Жоба зерттеу жұмыстары негізінде биологияны оқытудың заманауи әдістері // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2020. – №4 (118). – Б. 74–86.
Muhibbuddin, Y., Safrida, N. Implementation of project-based learning (PjBL) model in growth and development learning to increase the pupils' science literacy and critical thinking skills // 7th International Conference on Education and Social Sciences. – 2020. – P. 437–443.
Munezero, M.D., Bekuta, B.K. Benefits and challenges of introducing a blended project-based approach in higher education: Experiences from a Kenyan university // International Journal of Education and Development using Information and Communication Technology. – 2016. – №12(2). – P. 206–218.
