Транспәндік тұғыр кәсіби құзыреттіліктерді дамытудың дидактикалық ресурсы ретінде
Кілт сөздер:
транспәндік тұғыр, квалиметриялық әдіс, транспәндік кәсіби бағытталған тапсырма, кәсіби ойлау, кәсіби құзыреттіліктердің диагностикасы, дидактикалық ресурс, кәсіби құзыреттілік.Аңдатпа
6В05301 – «Физика» білім беру бағдарламасы жаратылыстану бакалаврларын даярлау бағытында кәсіби құзыреттіліктерді қалыптастыру мен дамытуды қамтамасыз ететін құралдар ретінде қарастырылатын транспәндік, іс-әрекеттік және ресурстық тұғырлар зерттеудің әдіснамалық негізі болып табылады. Базалық және кәсіптік пәндерді оқып-білуде транспәндік тұғырды қолдану студенттердің бойында болашақ кәсіби іс-әрекетте қажет болатын кәсіби құзыреттіліктер жүйесін қалыптастыруға бағытталады. Білімдер мен технологиялардың ғылымды қажетсіну деңгейінің арта түсуіне байланысты білімдер мен технологиялардың жаңа жүйелік сапасын құрастыруға деген қажеттілік мәселесі туындайды. Білім берудің осындай жаңа жүйелік сапасын құрастыруда транспәндік тұғыр жүйелік құраушы фактор болып табылады.
Оқу процесінде студенттердің бойында кәсіптік, базалық, әмбебап құзыреттіліктерді қалыптастыруды қамтамасыз ететін транспәндік кәсіби бағытталған тапсырмаларды (ТКБТ) құрастыру және тексеру, квалиметриялық әдіс негізінде сол тапсырмалардың тиімділігін бағалау мақаланың зерттеу мақсаты болып табылады. Зерттеу міндеттеріне сәйкес: 1) 6В05301 – «Физика» білім беру бағдарламасына кіретін оқу пәндері тізіміне, оқыту нәтижелеріне, мазмұны мен құрылымына эксперттік баға берілді; 2) іс-әрекет сапасының негізгі сипаттамасы болып табылатын студенттердің кәсіби ойлау деңгейін жоғарылатуды қамтамасыз ететін ТКБТ жүйесі құрастырылды; 3) ТКБТ негізінде студенттерді оқытуды жүзеге асыру технологиясы құрастырылды; 4) квалиметриялық әдісті қолдана отырып, мамандардың эксперттік және тұтынушылардың (студенттердің оқыту нәтижелерін (ОН)) бағалауы негізінде эксперименттік тексеру нәтижелері бағаланды.
Әдебиеттер тізімі
СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ
Канашевич Т.Н. Условия эффективности изучения физико-математических дисциплин при формировании профессиональной компетентности у студентов технического университета // Университетский педагогический журнал. – 2021. – №1. – С. 22–30. 2. Нурумжанова К.А., Искакова А.Б., Каирбаева А.К. Развитие предпринимательского мышления студентов технических специальностей на основе применения трансдисциплинарного дидактического контента спецкурса по физике // Перспективы науки и образования. – 2022. – №4(58). – С. 225–242. http://dx.doi.org/10.32744/pse.2022.4.14
Искакова А.Б., Нурумжанова К.А. Трансдисциплинарный подход как ресурс развития у студентов метакогнитивных навыков при изучении физико-технических дисциплин // Образование и наука. – 2024. – №2(26). – С. 113–139. https://doi.org/10.17853/1994-5639-2024-2-113-139
Зеер Э.Ф., Сыманюк Э.Э. Методологические ориентиры развития транспрофессионализма педагогов профессионального образования // Образование и наука. – 2017. – №8(19). – С. 9–28. https://doi.org/10.17853/1994-5639-2017-8-9-28
Зимняя И.А. Ключевые компетенции – новая парадигма результатов образования // Эксперимент и инновации в школе. – 2009. – №2. – С. 7–14.
Хуторской А.В. Ключевые компетенции как компонент личностно ориентированного образования // Народное образование. – 2003. – №2. – С. 58–64.
Канашевич Т.Н. Инженерная компетентность как образовательный результат подготовки специалиста в техническом университете // Вышэйшая школа. – 2020. – №4. – С. 56–61.
Искакова А.Б., Ахметова Г.К., Каирбаева А.К., Досанов Т.С., Зейтова Ш.С., Нурумжанова К.А. Оценка эффективности развития когнитивно-экономической субъектности личности при формировании положительной мотивации к предпринимательскому делу // Science for Education Today. – 2022. – №5(12). – С. 162–184. http://dx.doi.org/10.15293/2658-6762.2205.09
Klein J.T. Discourses of Transdisciplinarity: Looking Back to the Future // Futures.– 2015. – №65. – P. 10-16. https://doi.org/10.1016/j.futures.2014.08.008
Andreev V.V., Gorbunov V.I., Evdokimova O.K. Transdisciplinary approach to improving study motivation among university students of engineering specialties // Education and Self Deveopment. – 2020. – №1(15). – P. 21–37. http://dx.doi.org/10.26907/esd15.1.03
Тестов В.А., Перминов Е.А. Трансдисциплинарная роль физико-математических дисциплин в современном естественно-научном и инженерном образовании // Образование и наука. – 2023. – №7(25). – С. 14–43. https://doi.org/10.17853/1994-5639-2023-7-14-43
Тестов В.А., Перминов Е.А. Роль математики в трансдисциплинарности содержания современного образования // Образование и наука. – 2021. – №3(23). – С. 11–34. https://doi.org/10.17853/1994-5639-2021-3-11-34
Зеер Э.Ф., Сыманюк Э.Э., Лебедева Е.В. Транспрофессионализм как предиктор преадаптации субъекта деятельности к профессиональному будущему // Сибирский психологический журнал. – 2021. – №79. – С. 89-107. https://doi.org/10.17223/17267080/79/6
Krotenko T.Yu. Engineering economics and technological education: A transdisciplinary approach to the training of modern engineers // PNRPU Sociology and Economics Bulletin. – 2022. – №4. – P. 63–75. https://doi.org/10.15593/2224-9354/2022.4.5
Калинин С.И., Панкратова Л.В. О реализации трансдисциплинарного подхода в подготовке будущих учителей математики // Образование и наука. – 2022. – №9(24). С. 11–42. https://doi.org/10.17853/1994-5639-2022-9-11-42
Гибадулин Р.Я., Проданов Г., Жданов Р.И. Институт перспективных исследований – новая форма подготовки педагогических кадров высшей квалификации в России // Интеграция образования. – 2017. – №4. – С. 623–636. https://doi.org/10.15507/1991-9468.089.021.201704.623-636
Безрукова В.С. Интеграционные процессы в педагогической теории и практике: монография. – Екатеринбург: ПО «Север», 1994. – 152 с.
Берулава М.Н. Интеграция содержания образования. – М.: Педагогика, 1993. – 172 с.
Веретенникова В.Б., Шихова О.Ф., Шихов, Ю.А., Валеев, А.А., Мена Маркос Х.Х. Структура и оценка качества профессионально-ориентированных заданий для будущих педагогов // Образование и наука. – 2023. – №4 (25). – С. 70–108. https://doi.org/10.17853/1994-5639-2023-4-70-108
Реестр образовательных программ. [Электронный ресурс]. URL: https://epvo.kz/#/register/education_program/application/38174 (дата обращения 05.04.2024)
REFERENCES
Kanashevich, T.N. Uslovia effektivnosti izuchenia fiziko-matematicheskih disciplin pri formirovanii professionalnoi kompetentnosti u studentov tekhnicheskogo universiteta [Conditions for the effectiveness of studying physics and mathematics in the formation of professional competence in technical university students] // Universitetskiy pedagogicheskiy jurnal. – 2021. – №1. – S. 22–30. [in Russian] 2. Nurumjanova K.A., Iskakova А.B., Kairbayeva А.K. Razvitie predprinimatelskogo myshlenia studentov tehnicheskih specialnostei na osnove primenenia transdisciplinarnogo didakticheskogo kontenta speckursa po fizike [Development of entrepreneurial thinking of students of technical specialties based on the use of transdisciplinary didactic content of a special course in physics] // Perspektivy nauki i obrazovania. – 2022. – №4(58). – S. 225–242. http://dx.doi.org/10.32744/pse.2022.4.14 [in Russian]
Iskakova А.B., Nurumjanova K.A. Transdisciplinarnyi podhod kak resurs razvitia u studentov metakognitivnyh navykov pri izuchenii fiziko-tehnicheskih disciplin [Transdisciplinary approach as a resource to develop student metacognitive skills in studying physical and engineering disciplines] // Obrazovanie i nauka. – 2024. – №2(26). – S. 113–139. https://doi.org/10.17853/1994-5639-2024-2-113-139 [in Russian]
Zeer E.F., Symaniuk E.E. Metodologicheskie orientiry razvitia transprofessionalizma pedagogov professionalnogo obrazovania [Methodological guidelines for the transprofessionalism development among vocational educators] // Obrazovanie i nauka. – 2017. – №8 (19). – S. 9–28. https://doi.org/10.17853/1994-5639-2017-8-9-28 [in Russian]
Zimniaia I.A. Kliuchevye kompetencii – novaia paradigma rezultatov obrazovania [Key competencies – a new paradigm for educational outcomes] // Eksperiment i innovacii v shkole. – 2009. – №2. – S. 7–14 [in Russian]
Khutorskoi A.V. Kliuchevye kompetencii kak komponent lichnostno orientirovannogo obrazovania [Key competencies as a component of Person-oriented education] // Narodnoe obrazovanie. – 2003. – №2. – S. 58–64 [in Russian]
Kanashevich T.N. Injenernaia kompetentnost kak obrazovatelnyi rezultat podgotovki specialista v tehnicheskom universitete [Engineering competence as an educational result of specialist training at a technical university] // Vysheishaia shkola. – 2020. – №4. – S. 56–61. [in Russian]
Iskakova A.B., Ahmetova G.K., Kairbaeva A.K., Dossanov T.S., Zeitova S.S., Nurumjanova K.A. Ocenka effektivnosti razvitia kognitivno-ekonomicheskoi subiektnosti lichnosti pri formirovanii polojitelnoi motivacii k predprinimatelskomu delu [Cognitive-economic subjectivity of individual’s development in the formation of positive motivation for entrepreneurship: Evaluation of the effectiveness] // Science for Education Today. – 2022. – №5(12). – S. 162–184. http://dx.doi.org/10.15293/2658-6762.2205.09 [in Russian]
Klein J.T. Discourses of Transdisciplinarity: Looking Back to the Future // Futures. – 2015. – №65. – P. 10–16. https://doi.org/10.1016/j.futures.2014.08.008
Andreev V.V., Gorbunov V.I., Evdokimova O.K. [Transdisciplinary approach to improving study motivation among university students of engineering specialties] // Education and Self Deveopment. – 2020. – №1(15). – P. 21–37. http://dx.doi.org/10.26907/esd15.1.03
Testov V.A., Perminov E.A. Transdisciplinarnaia rol fiziko-matematicheskih disciplin v sovremennom estestvenno-nauchnom i injenernom obrazovanii [Transdisciplinary role of physical and mathematical disciplines in modern natural science and engineering education] // Obrazovanie i nauka. – 2023. – №7(25). – S. 14–43. https://doi.org/10.17853/1994-5639-2023-7-14-43 [in Russian]
Testov V.A., Perminov E.A. Rol matematiki v transdisciplinarnosti soderjania sovremennogo obrazovania [The Role of Mathematics in Transdisciplinarity Content of Modern Education] // Obrazovanie i nauka. – 2021. – №3(23). – S. 11–34. https://doi.org/10.17853/1994-5639-2021-3-11-34 [in Russian]
Zeer E.F., Symaniuk E.E., Lebedeva E.V. Transprofessionalizm kak predictor preadaptacii subiekta deiatelnosti k professionalnomu budushemu [Transprofessionalism as a Predictor of the Preadaptation of an Agent to the Professional Future] // Sibirskiy psihologicheskiy jurnal. – 2021. – №79. – S. 89–107. https://doi.org/10.17223/17267080/79/6 [in Russian]
Krotenko T.Iu. Engineering economics and technological education: A transdisciplinary approach to the training of modern engineers // PNRPU Sociology and Economics Bulletin. – 2022. – №4. – S. 63–75. https://doi.org/10.15593/2224-9354/2022.4.5
Kalinin S.I., Pankratova L.V. O realizacii transdisciplinarnogo podhoda v podgotovke budushih uchitelei matematiki [Оn the implementation of a transdisciplinary approach in preparing future mathematics teachers] // Obrazovanie i nauka. – 2022. – №9(24). – S. 11–42. https://doi.org/10.17853/1994-5639-2022-9-11-42 [in Russian]
Gibadulin R.Ia., Prodanov G., Jdanov R.I. Institut perspektivnyh issledovaniy – novaia forma podgotovki pedagogicheskih kadrov vysshei kvalifikaciy v Rossii [Russian Institute for Advanced Study as a New Form of Training of Highly Trained Teaching Staff] // Integracia obrazovania. – 2017. – №4. – S. 623–636. https://doi.org/10.15507/1991-9468.089.021.201704.623-636 [in Russian]
Bezrukova V.S. Integracionnye processy v pedagogicheskoi teorii i praktike [Integration processes in pedagogical theory and practice]. – Ekaterinburg: Sever, 1994. – 152 p. [in Russian]
Berulava M.N. Integracia soderjania obrazovania [Integration of educational content]. – M.: Pedagogika, 1993. – 172 p. [in Russian]
Veretennikova, V.B., Shihova O.F., Shihov Iu.A., Valeev A.A., Mena Markos J.J. Struktura i ocenka kachestva professionalno-orientirovannyh zadaniy dlia budushih pedagogov [Structure and Quality Assessment of Professionally Oriented Tasks for Future Teachers] // Obrazovanie i nauka. – 2023. – №4(25). – S. 70–108. [in Russian]
Reestr obrazovatelnyh programm [Registry of Educational Programs]. [Electronic resource]. URL: https://epvo.kz/#/register/education_program/application/38174 (data of access 05.04.2024)
