ЖОО-да заманауи қазақстандық әдебиет курсында филологиялық мамандықтарда әдеби құзыреттілікті қалыптастыру
Кілт сөздер:
дескрипторлар; құзыреттілік; әдеби құзыреттілік; педагогикалық эксперимент; Е. Тұрсыновтың шығармалары; қазіргі қазақ әдебиеті; университеттік білім.Аңдатпа
Мақалада қазіргі қазақ әдебиеті курсында әдеби құзыреттілікті қалыптастыру
мәселесі қарастырылған.
Зерттеудің өзектілігі университеттік білім беруде құзыреттілікке негізделген тәсілді
енгізу қажеттілігімен түсіндіріледі. Қазақстанның қазіргі әдебиетін зерттеу де бүгінгі күннің
өзекті мәселесі. Болашақ филологтың кәсіби дайындығы қазіргі әдеби процесті, оның ішінде
отандық үдерісті тұтас түсінуді қамтуы керек.
Зерттеу барысында тарихи-функционалдық, аралық, өмірбаяндық, жүйелік әдістер мен
модельдеу әдістері қолданылды.
Авторлар білім берудегі құзыреттілік көзқарас мәселесі бойынша ғылыми
көзқарастарға шолу жасайды, құзыреттілік пен құзыреттілікті анықтауға, осы екі ұғымның
арақатынасына қатысты әртүрлі көзқарастарды салыстырады. Әдеби құзыреттілік
құбылысына бағытталған зерттеу жүргізіліп, соған байланысты ұғымның анықтамаларына
шолу жасалды, одан кейін Ермек Тұрсыновтың еңбектері негізінде әдеби құзыреттіліктің
дескрипторлары жасалды. Авторлар жанрлық тәсілге негізделген тапсырмалар жүйесі
арқылы әдеби құзыреттілікті қалыптастыру әдістемесін ұсынады. Әдістеменің тиімділігін
дәлелдейтін педагогикалық эксперимент нәтижелері көрсетіледі.
Зерттеудің мақсаты – дескрипторлар жасау және әдістемелік құралдарды пайдалану
арқылы болашақ филологтардың әдеби құзыреттілігін қалыптастырудың әдістемелік
жүйесінің тиімділігін анықтау. Зерттеу процесінде әлеуметтанулық, аралық, тарихифункционалдық әдістер, сондай-ақ қалыптасқан әдеби құзыреттілік деңгейін педагогикалық диагностикалау әдістемесі қолданылды. Зерттеушілер алған негізгі қорытынды: Е. Тұрсынов шығармаларын зерттеуде
дескрипторлардан, диагностикалық құралдар кешенінен, тапсырмалар кешенінен тұратын
әдеби құзыреттілікті қалыптастырудың әдіснамалық жүйесін пайдалану сапаны жақсартады.
әдеби құзыреттілігін қалыптастыру деңгейін арттыру арқылы білім беру.
Авторлар зерттеудің болашақ бағытын оқу курстарын, пайдаланатын материалды және
студенттер құрамын өзгерту арқылы әдістемелік жүйенің қолдану аясын кеңейтуден көреді.
Зерттеу барысында алынған нәтижелер оқу курстарын әзірлеуде филологтың әдеби
құзыреттілігін қалыптастыру үдерісін әдістемелік қамтамасыз етуге негіз бола алады.
Әдебиеттер тізімі
Chomsky N. Language and mind. – New York: Harper & Row, 1968.
https://doi.org/10.1037/e400082009-004
Hymes D.H. On Communicative Competence. In: J.B. Pride and J. Holmes (eds) Sociolinguistics.
Selected Readings. Part 1. – Harmondsworth: Penguin, 1972. – P. 269–293.
Raven J. The Conceptualisation of Competence. [Электронный ресурс]. – URL:
https://www.researchgate.net/publication/238793092 (дата обращения 12.10.2023)
Rieckmann M. Future-Oriented Higher Education: Which Key Competencies should be fostered
through University Teaching and Learning? // Futures. – 2012. – №44(2). – P. 127–135.
Voogt J., Roblin N.P. A comparative analysis of international frameworks for 21st century
competences: Implications for national curriculum policies // Curriculum Studies. – 2012. – №44(3). –
P. 299–321. https://doi.org/10.1080/00220272.2012.668938
Rychen D.S., Salganik L.H. Definition and selection of key competencies // The INES compendium
(Fourth General Assembly of the OCDE Education Indicators programmme). – París: OCDE, 2000. – Р.
–73.
ANNEX to the Proposal for a Council Recommendation On Key Competences for Lifelong Learning. –
Brussels: European Commission, 2018. [Электронный ресурс]. – URL: https://eurlex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:395443f6-fb6d-11e7-b8f5-01aa75ed71a1.0001.02/
DOC_2&format=PDF (дата обращения 12.10.2023)
OECD Work on Education and Skills. Partnership for 21st Century Learning. Battelle for Kids. – Paris:
OECD, 2022. – 21 p. [Электронный ресурс]. – URL: chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.oecd.org/education/OECD-EducationBrochure.pdf (дата обращения 12.10.2023)
Braslavsky C. Development of Key Competencies in Education: some Lessons from International
Experience. – 2004. [Электронный ресурс]. – URL:
https://www.researchgate.net/publication/44832583_Developing_Key_Competencies_in_Education_so
me_lessons_from_international_and_national_experience (дата обращения 12.10.2023)
Турсунов Е. Мамлюк. – Алматы: MELOMAN Publishing, 2021. – 381 с.
Турсунов Е. Семь майских дней. – Алматы: MELOMAN Publishing, 2020. – 207 с.
Турсунов Е. Келин. – Алматы: MELOMAN Publishing, 2020. – 185 с.
Турсунов Е. Курак корпе. – Алматы: MELOMAN Publishing, 2020. – 179 с.
Турсунов Е. Билет в один конец. – Алматы: MELOMAN Publishing, 2020. – 306 с.
Турсунов Е. Жили-были. – Алматы MELOMAN Publishing, 2020. – 400 с.
Muzakki Afifuddin Engaging Literary Competence through Critical Literacy in an EFL Setting.
[Электронный ресурс]. – URL:
https://www.researchgate.net/publication/316292572_Engaging_Literary_Competencethrough_Critical
_Literacy_in_an_EFL_Setting (дата обращения 12.10.2023)
Astri Hapsari. Literary competence for the teaching of literature in second language educational context.
[Электронный ресурс]. – URL:
https://www.researchgate.net/publication/312574248_Literary_Competence_For_The_Teaching_Of_Lit
erature_In_Second_Language_Educational_Context (дата обращения 12.10.2023)
Culler J. Chapter 6: LITERARY COMPETENCE. Structuralist Poetics, 2002. – P. 131–152. Retrieved
from EBSCOhost
Brumfit C., Carter R. (ed.). Literature and Language Teaching. – Oxford; New York: Oxford University
Press, 1986. – 289 p.1. Chomsky N. Language and mind. – New York: Harper & Row, 1968.
https://doi.org/10.1037/e400082009-004
Hymes D.H. On Communicative Competence. In: J.B. Pride and J. Holmes (eds) Sociolinguistics.
Selected Readings. Part 1. – Harmondsworth: Penguin, 1972. – P. 269–293.
Raven J. The Conceptualisation of Competence. [Electronic resource]. – URL:
https://www.researchgate.net/publication/238793092 (date of access 12.10.2023)
Rieckmann M. Future-Oriented Higher Education: Which Key Competencies should be fostered
through University Teaching and Learning? // Futures. – 2012. – №44(2). – P. 127–135.
Voogt J., Roblin N.P. A comparative analysis of international frameworks for 21st century
competences: Implications for national curriculum policies // Curriculum Studies. – 2012. – №44(3). –
P. 299–321. https://doi.org/10.1080/00220272.2012.668938
Rychen D.S., Salganik L.H. Definition and selection of key competencies // The INES compendium
(Fourth General Assembly of the OCDE Education Indicators programmme). – París: OCDE, 2000. – Р.
–73.
ANNEX to the Proposal for a Council Recommendation On Key Competences for Lifelong Learning. –
Brussels: European Commission, 2018. [Electronic resource]. – URL: https://eurlex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:395443f6-fb6d-11e7-b8f5-01aa75ed71a1.0001.02/
DOC_2&format=PDF (date of access 12.10.2023)
OECD Work on Education and Skills. Partnership for 21st Century Learning. Battelle for Kids. – Paris:
OECD, 2022. – 21 p. [Electronic resource]. – URL: chromeextension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.oecd.org/education/OECD-EducationBrochure.pdf (date of access 12.10.2023)
Braslavsky C. Development of Key Competencies in Education: some Lessons from International
Experience. – 2004. [Electronic resource]. – URL:
https://www.researchgate.net/publication/44832583_Developing_Key_Competencies_in_Education_so
me_lessons_from_international_and_national_experience (date of access 12.10.2023)10. Турсунов Е. Мамлюк. – Алматы: MELOMAN Publishing, 2021. – 381 с.
Турсунов Е. Семь майских дней. – Алматы: MELOMAN Publishing, 2020. – 207 с.
Турсунов Е. Келин. – Алматы: MELOMAN Publishing, 2020. – 185 с.
Турсунов Е. Курак корпе. – Алматы: MELOMAN Publishing, 2020. – 179 с.
Турсунов Е. Билет в один конец. – Алматы: MELOMAN Publishing, 2020. – 306 с.
Турсунов Е. Жили-были. – Алматы MELOMAN Publishing, 2020. – 400 с.
Muzakki Afifuddin Engaging Literary Competence through Critical Literacy in an EFL Setting.
[Electronic resource]. – URL:
https://www.researchgate.net/publication/316292572_Engaging_Literary_Competencethrough_Critical
_Literacy_in_an_EFL_Setting (date of access 12.10.2023)
Astri Hapsari. Literary competence for the teaching of literature in second language educational context.
[Electronic resource]. – URL:
https://www.researchgate.net/publication/312574248_Literary_Competence_For_The_Teaching_Of_Lit
erature_In_Second_Language_Educational_Context (date of access 12.10.2023)
Culler J. Chapter 6: LITERARY COMPETENCE. Structuralist Poetics, 2002. – P. 131–152. Retrieved
from EBSCOhost
Brumfit C., Carter R. (ed.). Literature and Language Teaching. – Oxford; New York: Oxford University
Press, 1986. – 289 p.
