Қазақстан тарихы курстарында тарихи тұлғатануды оқытудың әдіс-тәсілдері
Кілт сөздер:
тарихи тұлғатану, биографиялық тәсіл, оқыту межесі, оқыту конусы, заманауи оқыту технологиялары, тарихты оқыту әдіс-тәсілдері.Аңдатпа
Қазақстанның тарих ғылымы тәуелсіздік кезеңінде теориялық-әдіснамалық
дағдарыс жағдайынан шығып, әлемдік деңгейдегі гуманитарлық құндылықтарды бағдарға
алып дамып келеді. Тақырыпты зерттеудің басты мақсаты – тарихи тұлғатану бағытында
биографиялық тәсілді қолдана отырып, тарихи тұлғаларды таным нысанына алып, оның
педагогикалық әлеуетін айқындау және оқыту әдіс-тәсілдерін жетілдіру болып белгіленді.
Қазіргі кездегі тарихи тұлғаларға қатысты зерттеулерде тың тұжырымдар жасалып, тарихи
танымға өзек болатын әдебиеттер кешені қалыптасты. Әйтсе де тұлғалардың мысалында
тарихи таным қалыптастырудың әдіс-тәсілдері орныға қоймағандығы, қалыптасқан
әдістердің өзі жетілдіруді қажет ететіндігі анықталды. Тарих курстарында қоғамдық
құбылыстар мен тарихи оқиғаларды жекелеген тарихи тұлғалардың қоғамдық-саяси және
шығармашылық қызметі арқылы түсіндіру қажеттілігі үнемі сезіліп тұрады. Осы мақсатта
мақалада отандық тарихта елеулі рөл атқарған тұлғалардың азаматтық, саяси өнегесін
патриоттық тәрбие мақсаттарына қолданудың әдістерін жаңарту бағытында педагогикалық
зерттеулер жүргізілді. Тарихи тұлғатану бағытының мазмұндық және тұжырымдық
жаңалықтарын кәсіптік пәндерді оқытуда қолдану маман кадрлардың жас тұлға
қалыптастыру бағытындағы кәсіби біліктілігін арттыруда тиімді қолдануға болады деген
тұжырым жасалды. Элективті курс ретінде ұсынылған пән мазмұнының жаңаланған
жоспары оқытудың инновациялық әдіс-тәсілдерінің ауқымды көлемін сәтті қолдануға
мүмкіндік береді.
Әдебиеттер тізімі
Қозыбаев М.Қ. Тарих зердесі: Замана асуы. – Алматы: Ғылым, 1998. – 344 б.
Масанов Н.Э. и др. Научное знание и мифотворчество в современной историографии Казахстана.
– Алматы: Дайк-Пресс, 2007. – 296 с.
Репина Л.П. Вместо предисловия: Личность и общество, или история в биографиях. В кн.:
История через личность: историческая биография сегодня / Ред. Л.П. Репина. – М.: Кругъ, 2005.
– 720 с.
Володихин Д.М. Экзистенциальный биографизм в истории // Информационный бюллетень
Ассоциации «История и компьютер». – 1999. – №24. – С. 27–32.
Человек в мире чувств. Очерки по истории частной жизни в Европе и некоторых странах Азии до
начала нового времени / Под ред. Ю.Л. Бессмертного. – М.: РГГУ, 2000. – 582 с.
Персональная история / Сост. Д.М. Володихин. – М.: Мануфактура, 1999. – 336 с.
Зуева Л.И. Методика преподавания истории в высшейшколе (Курс лекцийдля специальности
М011400 - «История»): Учеб. пособие. – Караганда: Арко, 2016. – 328 с.
Суслов А.Ю., Салимгареев М.В., Хамматов Ш.С. Инновационные методы преподавания истории
в современном вузе // Образование и наука. – 2017. – Т. 19, №9. – С. 70–85.
Арзамасцев А.А. Персоналистика. – М.: Остеон-фонд, 2011. – 159 с.
Старовойтенко Е.Б. Персонология: жизнь личности в культуре: монография. – М.:
Академический Проект, 2020. – 431 с.
Журасова А.Ш. Тарихты оқыту әдістемесі. – Орал: БҚМУ баспасы, 2012. – 160 б.
Тұрлығұл Т.Т. Қазақстан тарихын оқытудың теориясы мен әдістемесі: оқу құралы. – Алматы:
Қарасай, 2011. – 264 б.
Қозғамбаева Г.Б., Алпысбаева Н.К. Тарихты оқыту әдістемесі: оқу құралы. – Алматы: Қазақ
университеті, 2016. – 260 б.
Qozybaev M.Q. Tarih zerdesi: Zamana asuy [Intelligence of history: the passage of time]. – Almaty:
Gylym, 1998. – 344 b. [in Kazakh]
Masanov N.E. I dr. Nauchnye znania i mifotvorchestvo v sovremennoi istoriografii Kazahstana
[Scientific knowledge and myth-making in modern historiography of Kazakhstan]. – 296 s. [in Russian]
Repina L.P. Vmesto predislovia: Lichnost i obshestvo, ili istoria v biografiah. V kn.: Istoria cherez
lichnost: istoricheskaia biografia segodnia [Instead of a preface: Personality and society, or history in
biographies. In book: History through Personality: Historical biography today] / Red. L.P. Repina. – M.:
Krug, 2005. – 720 s. [in Russian]
Volodihin D.M. Ekzistencialnyi biografizm v istorii [Existential biography in history] // Informacionnyi
biulleten Associacii «Istoria i kompiuter. – 1999. – №24. – S. 27–32. [in Russian]
Chelovek v mire chuvstv. Ocherki po istorii chastnoi jizni v Evrope i nekotoryh stranah Azii do nachala
novogo vremeni [Man in the world of feelings. Essays on the history of private life in Europe and some
Asian countries before the beginning of modern times] // Pod red. Yu.L. Bessmertnogo. – M.: RGGU,
– 582 s. [in Russian]
Personalnaia istoria [Personal history] / Sost. D.M. Volodihin. – M.: Manufaktura, 1999. – 336 s. [in
Russian]
Zueva L.I. Metodika prepodavania istorii v vysshei shkole (Kurs lekcii dlia specialnosti 6M011400 -
«Istoria»): Ucheb. posobie [Methods of teaching history in Higher education (a course of lectures for the
specialty 6M011400 – “History”): Textbook]. – Karaganda: Arko, 2016. – 328 s. [in Russian]
Suslov A.Yu., Salimgareev M.V., Hammatov Sh.S. Innovacionnye metody prepodavania istorii v
sovremennom vuze [Innovative methods of teaching history in a modern university] // Obrazovanie i
nauka. – 2017. – T. 19, №9. – S. 70–85. [in Russian]
Arzamascev A.A. Personalistika [Personalism]. – M.: Osteon-fond, 2011. – 159 s. [in Russian]
Starovoitenko E.B. Personologia: jizn lichnosti v kulture: monografia [Personology: the life of an
individual in culture: monograph]. – M.: Akademicheski Proekt, 2020. – 431 s. [in Russian]
Jurasova A.Sh. Tarihty oqytu adіstemesі [Methods of teaching history]. – Oral: BQMU baspasy, 2012. –
b. [in Kazakh]
Turlygul T.T. Qazaqstan tarihyn oqytudyn teoriasy men adіstemesі: Oqu quraly [Theory and
methodology of teaching the history of Kazakhstan: textbook]. – Almaty: Qarasai, 2011. – 264 b. [in
Kazakh]
Qozgambaeva G.B., Alpysbaeva N.K. Tarihty oqytu adіstemesі: Oqu quraly [Methods of teaching
history: textbook]. – Almaty: Qazaq universitetі, 2016. – 260 b. [in Kazakh]
