МЕКТЕПТЕГІ «МУЗЫКА» ОҚУЛЫҚТАРЫН ЖЕТІЛДІРУ МҮМКІНДІКТЕРІ
Кілт сөздер:
музыка, оқулық, бағдарлама, білім мазмұны, аспап, ойындар.Аңдатпа
Музыка бізде 60-жылдардан бері пән ретінде оқытылып келеді. Мақалада республикамыздың жалпы білім беретін мектептерінде қолданылатын «Музыка» оқулықтарының мазмұны мен білім деңгейі қарастырылған. Бұл бағыттағы ізденістер музыка пәні қай кезден бері оқытылып келеді, негізгі оқулықтардың авторлары кімдер? - деген мәселелермен басталып, одан әрі Б. Ғизатов, П. Момынов, Ө. Байділдаевтардың кеңес заманындағы оқулықтарының мазмұны, қамтыған мәселелері сараланып, олар кейінгі буын оқулықтармен салыстырылады. Осы мақсатқа орай кейін қолданысқа енген 1–4-сыныптарға арналған оқулықтардың мазмұны сипатталған. Ондағы игерілуге тиіс тақырыптар, музыкалық ойындар, олардың танымдық табиғаты сөз болады. Сонымен қатар кезінде альтернативтік негізде ұсынылған «Елім-ай», «Мұрагер» бағдарламалары да сөз болып, олардың білім берудегі өзіндік ұстанымдары мен әдіс-тәсілдері сипатталады.
Түрлі білім беру бағдарламалары негізінде соңғы жылдары жарыққа шыққан 1 және 2-сыныптарға арналған «Музыка» оқулықтарының жетістіктері жинақталған. Жаңа оқулық авторларының мәселеге кәсіби негізде келіп, негізгі тақырыптар аясында көптеген музыкалық-танымдық материалдарды аша білгені көрсетіледі. Осының бәрі жалпы білім беретін орта мектептегі «Музыка» оқулықтарының мазмұнын қайта қарау мен саралаудың қажеттігін аңғартады.
Әдебиеттер тізімі
Байділдаев Ө. Музыка сабағы. 5-класс. – Алматы: Рауан, 1997. – 158 б.; Музыка. 7-класс. – Алматы: Өнер, 1987. – 144 б.
Ғизатов Б. Музыка. 2-класс. – Алматы: Өнер, 1984. – 88 б.
Момынов П. Ән-музыка оқулығы. 3-класс. – Алматы: Мектеп, 1967. – 194 б.
Құлманова Ш., Оразалиева М. Музыка. 1-сынып. 2-бас. – Алматы: Атамұра, 2002; 2-сынып. 2-бас. – Алматы: Атамұра, 2002; 3-сынып. 2-бас. – Алматы: Атамұра, 2002; 4-сынып. 2-бас. – Алматы: Атамұра, 2002.
Құлманова Ш., Оразалиева М., Сүлейменова Б. Музыка: Жалпы білім беретін мектептің 4-сынып оқулығы. – Алматы: Атамұра, 2004; Құлманова Ш., Сүлейменова Б., Оразалиева М. Музыка. 4 класс. – Алматы: Атамұра, 1994. – 146 б.
Жайымов А., Ысқақов Б., Еңсепов Ж., Сәрсембинов Ж. Музыка. 5-сынып. 2-бас. – Алматы: Атамұра, 2005. – 114 б.; Музыка. 6-сынып. 2-бас. – Алматы: Атамұра, 2005. – 114 б.
Балтабаев М. «Елім-ай» бағдарламасы. – Алматы: Мектеп, 1993. – 36 б.
Райымбергенов А., Райымбергенова С., Байбосынова Ұ. Музыка. 1-сыныпқа арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2005. – 88 б.; Музыка. 5-сыныпқа арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2005. – 94 б.; Музыка. 6-сыныпқа арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2006. – 96 б.
Кайдарова А., Есбатырова И., Даниярова А., Оспанова А. Музыка. Учебник для 1 класса общеобразовательной школы. – Астана: НИШ, 2021. – 128 с.
Оспанова А., Кайдарова А., Ажгереева К., Дрозд Н. Музыка. Учебник для 2-класса общеобразовательной школы. – Астана: НИШ, 2022. – 128 с.
Құлманова Ш., Оразалиева М., Сүлейменова Б. Музыка. Жалпы білім беретін мектептің 3-сынып оқулығы. – Алматы: Атамұра, 2003. – 128 б.
Kongyratbay T.A. et al. Study of the Heritage of Korkyt in the Turkic World // Asian Social Science. – 2015. – Т. 11. – №21. – Р. 55–61.
Қоңыратбай Т. Қазақ халқының музыкалық аспаптарын зерттеудің өзекті мәселелері // Turkologia. – 2022. – №2. – Б. 121–140.
Құлманова Ш., Сүлейменова Б., Тоқжанов Т. Музыка. Жалпы білім беретін мектептің 4-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2019. – 160 б.
Құлманова Ш., Сүлейменова Б., Тоқжанов Т. Музыка. Жалпы білім беретін мектептің 5-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Атамұра, 2017. – 112 б.
REFERENCES
Baidіldaev O. Muzyka sabagy. 5-klass [Music lesson. 5th grade]. – Almaty: Rauan, 1997. – 158 b.; Muzyka. 7-klass. – Almaty: Oner, 1987. – 144 b. [in Kazakh]
Gizatov B. Muzyka. 2-klass [Music. 2nd grade]. – Almaty: Oner, 1984. – 88 b. [in Kazakh]
Momynov P. An-muzyka oqulygy. 3-klass [A textbook of song and music. 3rd grade]. – Almaty, 1967. – 194 b. [in Kazakh]
Kulmanova Sh., Orazalieva M. Muzyka. 1-synyp [Music. 1st grade]. 2-bas. – Almaty: Atamura, 2002; 2-synyp [2nd grade]. 2-bas. – Almaty: Atamura, 2002; 3-synyp [3rd grade]. 2-bas. – Almaty: Atamura, 2002; 4-synyp [4th grade]. 2-bas. – Almaty: Atamura, 2002. [in Kazakh]
Kulmanova Sh., Orazalieva M., Suleimenova B. Muzyka. Jalpy bіlіm beretіn mekteptіn 4-synyp oqulygy [Music. Textbook for the 4th grade of a comprehensive school]. – Almaty: Atamura, 2004; Kylmanova Sh., Suleimenova B., Orazalieva M. Muzyka. 4-klass [Music. 4th grade]. – Almaty: Atamura, 1994. – 146 b. [in Kazakh]
Jaiymov A., Ysqaqov B., Ensepov J., Sarsembinov J. Muzyka. 5-synyp [Music. 5th grade]. 2-bas. – Almaty: Atamura, 2005. – 114 b.; Muzyka. 6-synyp [Music. 6th grade]. 2-bas. – Almaty: Atamura, 2005. – 114 b. [in Kazakh]
Baltabaev M. «Elіm-ai» bagdarlamasy [The program “Elim-ai”]. – Almaty: Mektep, 1993. – 36 b. [in Kazakh]
Raiymbergenov A., Raiymbergenova S., Baibosynova U. Muzyka. 1-synypqa arnalgan oqulyq [Music. Textbook for Grade 1]. – Almaty: Atamura, 2005. – 88 b.; Muzyka. 5-synypqa arnalgan oqulyq [Music. Textbook for Grade 5]. – Almaty: Atamura, 2005. – 94 b.; Muzyka. 6-synypqa arnalgan oqulyq [Music. Textbook for Grade 6]. – Almaty: Atamura, 2006. – 96 b. [in Kazakh]
Kaidarova A., Esbatyrova I., Daniarova A., Ospanova A. Muzyka. Uchebnik dlia 1-klassa obsheobrazovatelnoi shkoly [Music. Textbook for the 1st grade of a comprehensive school]. – Astana: NISh, 2021. – 128 s. [in Russian]
Ospanova A., Kaidarova A., Ajgereeva K., Drozd N. Muzyka. Uchebnik dlia 2-klassa obsheobrazovatelnoi shkoly [Music. Textbook for the 2nd grade of a comprehensive school]. – Astana: NISh, 2022. – 128 s. [in Russian]
Kulmanova Sh., Orazalieva M., Suleimenova B. Muzyka. Jalpy bіlіm beretіn mekteptіn 3-synyp oqulygy [Music. Textbook of the 3rd grade of a comprehensive school]. – Almaty: Atamura, 2003. – 128 b. [in Kazakh]
Kongyratbay T.A. et al. Study of the Heritage of Korkyt in the Turkic World // Asian Social Science. – 2015. – Т. 11. – №21. – Р. 55–61.
Konyratbai T. Qazaq halqynyn muzykalyq aspaptaryn zertteudіn ozektі maselelerі [Actual problems of studying musical instruments of the Kazakh people] // Turkologia. – 2022. – №2. – B. 121–140. [in Kazakh]
Kulmanova Sh., Suleimenova B., Tokjanov T. Muzyka. Jalpy bіlіm beretіn mekteptіn 4-synybyna arnalgan oqulyq [Music. Textbook of the 4th grade of a comprehensive school]. – Almaty: Atamura, 2019. – 160 b. [in Kazakh]
Kulmanova Sh., Suleimenova B., Tokzhanov T. Muzyka. Jalpy bіlіm beretіn mekteptіn 5-synybyna arnalgan oqulyq [Music. Textbook of the 5th grade of a comprehensive school]. – Almaty: Atamura, 2017. – 112 b. [in Kazakh]
