Болашақ информатика мұғалімдерінің педагогикалық шығармашылығын қалыптастырудың құрылымдық-мазмұнды моделі
Кілт сөздер:
шығармашылық, педагогикалық шығармашылық, модель, әдіс, компонент, дамыту.Аңдатпа
Қоғамдағы әлеуметтік-экономикалық даму туындаған мәселелерді сәтті шеше алатын және өз мінез-құлқын оңтайлы өзгерте алатын креативті тұлғаға сұраныстың жоғарылығын көрсетеді. Заманауи жағдайлар стандартты емес жағдайларда әр түрлі мәселелерді өз бетінше алға жылжытуға және шешуге қабілетті белсенді, іскер, креативті ойлайтын мамандарға деген қажеттілікті күшейтеді. Тұрақты өзгерістер жағдайында сенімді болу үшін болашақ информатика мұғалімі өзінің креативтілігін белсендіруі тиіс, әрі білім алушыларға өз қабілеттерін ашуға көмектесіп, туындаған мәселені шешуге бағыттауы керек.
Білімге деген әлеуметтік сұраныс мемлекеттің, қоғамның және әлеуметтік топтардың қажеттіліктерімен анықталады. Осыған байланысты шығармашылыққа қабілетті, жаңашылдық пен ғылыми жетістіктерге ұмтылатын, стандартты емес, өзіндік ойлау қабілеті бар шығармашыл адамдарға әлеуметтік тапсырыс болашақ информатика мұғалімдерінің педагогикалық шығармашылығын қалыптастыру мәселесін өзекті етеді.
Болашақ информатика мұғалімдерінің педагогикалық шығармашылығын қалыптастырудың құрылымдық-мазмұндық моделінің мақсаты – олардың педагогикалық шығармашылыққа қабілетін қалыптастыру: студенттердің педагогикалық шығармашылықтың мәні мен мазмұнын түсінуі; оқушының педагогикалық шығармашылығын қалыптастыруға үн қосуға ұмтылысы. Шығармашылық пен инновация оқу процесінің құрамдас бөлігі және барлық пәндердің негізі болып табылады. Олар процесте оқытудың маңызды аспектісі болып табылады. Сонымен қатар, кәсіби біліктілігін арттырып жатқан мұғалімдер үшін шығармашылық пен жаңашылдықтың маңызы зор. Шығармашылық тұрғысынан алғанда, оқытушылар университеттерде маңызды және негізгі рөл атқарады, өйткені олар оқыту процесінде жаңашылдық пен шығармашылықты ұйымдастырушылық қолдау көрсетеді. Мұғалімдердің шығармашылық деңгейінің жоғары болуы студенттердің дамуына – еңбек нарығында олардың құзыреттілігі мен сұранысын арттыруға ықпал етеді. Алайда, мұғалімнің шығармашылық қабілетінің жоғары деңгейі мен оқушылардың қабылдау деңгейінің төмендігінің арасында үлкен айырмашылық болса, мұғалімнің шығармашылық қабілетінің жоғары болуы кері әсерін тигізеді. Сонымен қатар, теріс әсер етуі мүмкін факторлар: бір немесе екі жақтағы иррационализм; конструктивизмнің болмауы, мұғалімнің коммуникативті дағдыларының төмендігі; оқу процесінде кері байланыстың болмауы және т.б. Білім беруді дамытудың қарастырылып отырған әлемдік тенденциялары жалпы болып табылады. Сонымен қатар, олардың мақсаттарына, ерекшеліктеріне, іске асыру сипатына және тиісті түлектерді дайындау деңгейіне қойылатын жаңа әлеуметтік талаптарға байланысты білім берудің әртүрлі түрлері мен деңгейлерінің дамуындағы жаңа тенденциялар қарастырылады.
Әдебиеттер тізімі
Таубаева Ш.Т. Педагогика әдіснамасы: оқу құралы. – 2-бас. – Алматы: Қарасай, 2016. – 432 б.
Большой энциклопедический словарь / ред. А.М. Прохоров. – М.: Советская Энциклопедия, 1991. – 941 c.
Стёпин В.С., Ивин А.А., Голдберг Ф.И. Модель / Гуманитарная энциклопедия: Концепты // Центр гуманитарных технологий, 2002–2020 (последняя редакция: 08.02.2020). [Electronic resource]. URL: https://gtmarket.ru/concepts/7024 (date of access: 31.10.2019).
Краткий психологический словарь / Под общ. ред. А.В. Петровского, М.Г. Ярошевского, ред.-сост. Л.А. Карпенко. – 2-е изд., расш., испр. и доп. – Ростов-на-Дону: Феникс, 1998. – 512 с.
Глоссарий по информационному обществу / Под общ. ред. Ю.Е. Хохлова. – М.: Институт развития информационного общества, 2009. – 160 c.
Дахин А.Н. Педагогическое моделирование: сущность, эффективность и … неопределенность // Педагогика. – 2003. – № 4. – С. 21–26.
Абакумова Н.Н. Система мониторинга в образовании: учеб. пособие. – Томск: Издательский Дом Томского государственного университета, 2018. – 140 с.
Вартофский M. Модели. Репрезентация и научное понимание. – М.: Прогресс, 1988. – 508 с.
Богатырев А.И., Устинова И.М. Теоретические основы педагогического моделирования (сущность и эффективность). [Electronic resource]. URL: http://www.rusnauka.com/SND/Pedagógica/2_bogatyrev%20a.i. doc.htm (date of access: 19.03.2018).
Капке В.А. Методология научного познания: учебник для магистров. – 2-е изд. стер. – М.: Омега-Л, 2014. – 255 с.
Непрокина И.В., Болотникова О.П., Ошкина А.А. Безопасная образовательная среда: моделирование, проектирование, мониторинг: учеб. пособие. – Тольятти: Изд-во ТГУ, 2012. – 92 с.
Каратаев Г.С. Болашақ информатика мұғалімдерінің функционалды құзіреттілігін қалыптастырудың ғылыми-педагогикалық негіздері: PhD … дисс. – Астана, 2017. – 172 б.
Дейл Х. Шунк. Оқыту теориясы: Білім берудің келешегі. – 7-бас. – Алматы: «Ұлттық аударма бюросы» қоғамдық қоры, 2018. – 468 б.
Педагогические технологии В.М. Монахова в образовательном пространстве г.о. Тольятти // Сборник трудов II науч.-практ. конф. – М.; Тольятти: МГГУ им. М.А. Шолохова, 2008.
Омельченко Е.В. Культура речи и риторика: учеб.-практич. пособие. – Челябинск: Изд-во Юж.-Урал. гос. гуман.-пед. ун-та, 2016. – 114 с.
Булатов А.Р. Эдвард Фриман. Люди. [Electronic resource]. URL: http://www.peoples.ru/science/philosophy/r__edward_freeman/ (date of access: 31.10.2019)
REFERENCES
Taubaeva Sh.T. Pedagogika adіsnamasy [Pedagogical methodology]: Oku kuraly. – 2-bas. – Almaty: Karasai, 2016. – 432 b. [in Kazakh]
Bolshoi enciklopedicheskiy slovar [Large encyclopedic dictionary] / red. A.M. Prohorov. – M.: Sovetskaia Enciklopedia, 1991. – 941 c. [in Russian]
Stiopin V.S., Ivin A.A., Goldberg F.I. Model [Model]./ Gumanitarnaya enciklopediya: Koncepty [Electronic resource] // Centr gumanitarnyh tekhnologiy, 2002–2020 (posledniaia redakcia: 08.02.2020). [Electronic resource]. URL: https://gtmarket.ru/concepts/7024 (date of access: 31.10.2019) [in Russian]
Kratkiy psihologicheskiy slovar [Brief psychological dictionary] / Pod obsh. red. A.V. Petrovskogo, Pod obsh. red. M.G. Yaroshevskogo, Red.-sost. L.A. Karpenko. – 2-e izd., rassh., ispr. i dop. – Rostov-na-Donu: Feniks, 1998. – 512 s. [in Russian]
Glossarij po informacionnomu obshchestvu [Glossary on the information society] / Pod obsh. red. Iu.E. Hohlova. – M.: Institut razvitia informacionnogo obshestva, 2009. – 160 s. [in Russian]
Dahin A.N. Pedagogicheskoe modelirovanie: sushnost, effektivnost i … neopredelennost [Pedagogical modeling: essence, effectiveness and... uncertainty] // Pedagogika. – 2003. – № 4. – S. 21–26. [in Russian]
Abakumova N.N. Sistema monitoringa v obrazovanii [Monitoring system in education]: ucheb. posobie. – Tomsk: Izdatelskiy Dom Tomskogo gosudarstvennogo universiteta, 2018. – 140 s. [in Russian]
Vartofskiy M. Modeli. Reprezentacia i nauchnoe ponimanie [Models. Representation and scientific understanding]. – M.: Progress, 1988. – 508 s. [in Russian]
Bogatyrev A.I., Ustinova I.M. Teoreticheskie osnovy pedagogicheskogo modelirovania (sushnost i effektivnost) [Theoretical foundations of pedagogical modeling (essence and effectiveness)]. [Electronic resource]. URL: http://www.rusnauka.com/SND/Pedagógica/2_bogatyrev%20a.i. doc.htm (date of access: 19.03.2018). [in Russian]
Kapke V.A. Metodologia nauchnogo poznania [Methodology of scientific knowledge]: uchebnik dlia magistrov. – 2-e izd. ster. – M.: Izdatelstvo «Omega-L», 2014. – 255 s. [in Russian]
Neprokina I.V., Bolotnikova O.P., Oshkina A.A. Bezopasnaia obrazovatelnaia sreda: modelirovanie, proektirovanie, monitoring [Safe educational environment: modeling, design, monitoring]: ucheb. posobie. – Toliatti: Izd-vo TGU, 2012. – 92 s. [in Russian]
Karataev G.S. Bolashaq informatika mugalіmderіnіn funkcionaldy quzіrettіlіgіn qalyptastyrudyn gylymi-pedagogikalyq negіzderі [Scientific-pedagogical bases of formation of functional competence of future informatics teachers]: PhD … diss. – Astana, 2017. – 172 b. [in Kazakh]
Deil H. Shunk. Oqytu teoriasy: Bіlіm berudіn keleshegі [Learning theory: The future of education]. 7-basylym. – Almaty: «Ulttyk audarma biurosy» qogamdyq qory, 2018. – 468 b. [in Kazakh]
Pedagogicheskie tehnologii V.M. Monahova v obrazovatelnom prostranstve g.o. Toliatti [Pedagogical technologies V.M. Monakhov in the educational space of the city. Togliatti] // Sbornik trudov II nauch.-prakt. konf. – M.; Toliatti: MGGU im. M.A. Sholohova, 2008. [in Russian]
Omelchenko E.V. Kultura rechi i ritorika [Culture of speech and rhetoric]: ucheb.-praktich. posobie. – Cheliabinsk: Izd-vo Iuj.-Ural. gos. guman.-ped. un-ta, 2016. – 114 s. [in Russian]
Bulatov A.R. Edvard Friman. Liudi [Edward Freeman. People]. [Electronic resource]. URL: http://www.peoples.ru/science/philosophy/r__edward_freeman/ (date of access: 31.10.2019) [in Russian]
