ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУ ЖАҒДАЙЫНДА АЛГЕБРА ПӘНІН ОҚЫТУДАҒЫ ТИІМДІ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
Кілт сөздер:
мүмкіндігі шектеулі оқушы, инклюзивті білім беру, деңгейлеп-саралап оқыту, ұжымдық оқыту, даралап оқыту, ойын технологиялары.Аңдатпа
Инклюзивті білім беру жағдайында математикадан білім беру қазіргі уақытта мұғалімдерге үлкен мәселелер туындатып отыр. Бұл мақалада тәжірибелік сабақтар негізінде мүмкіндігі шектеулі білім алушылар үшін сапалы, тиімді және қолжетімді білім алуға қажетті инклюзивті білім беру технологиялары, әдіс-тәсілдер жиынтығы анықталған. АҚШ, Түркия және Қазақстан елдеріндегі инклюзивті білім беру жағдайлары салыстырыла отырып, кездесетін кедергілер анықталып, оларды шешуге ұсыныстар жасалды. Тәжірибелік сабақтар жүргізу барысында оқытуда қолданылатын әдіс-тәсілдер мен технологияларға талдау жүргізіліп, оқытудың деңгейлеп-саралап оқыту, ұжымдық оқыту, даралап оқыту, ойын технологиялары тиімді болатыны анықталды. Бұл технологиялардың сабақтарда қолданылымы бойынша тиімді және тиімсіз тұстары анықталып, кесте түрінде жасақталды. Әрбір технология бойынша әдістемелік нұсқау ретінде үлгілік тапсырмалар құрылды. Аталған оқыту технологияларының барлығы оқу материалын мүмкіндігі шектеулі білім алушымен бірге қалған оқушының да қабылдауына, олардың танымдық және оқу іс-әрекетіне белсенді араласуына септігін тигізетіні байқалды. Қойылған мақсатқа жету үшін инклюзивті сыныптағы әр сабақ жобасы мен жоспары алдын ала пән мұғалімімен, әдіскермен, жетекшімен кеңесе отырып, оқушылар ерекшеліктерін ескеріп, ұйымдастырушылық және педагогикалық инклюзивті технологиялары бойынша жасақталуы қажет.
Әдебиеттер тізімі
Buchner T., Shevlin M., Donovan M.A., Gercke M., Goll H., Šiška J., Corby D. Same progress for all? Inclusive education, the United Nations Convention on the rights of persons with disabilities and students with intellectual disability in European countries // Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities. – 2021. – №1(18). – P. 7–22. https://doi.org/10.1111/jppi.12368
Kauffman J.M., Ahrbeck B., Anastasiou D., Badar J., Felder M., Hallenbeck B.A. Special education policy prospects: Lessons from social policies past // Exceptionality. – 2021. – №1(29). – P. 16–28. https://doi.org/10.1080/09362835.2020.1727326
Megan M. Inclusive Education in the United States: Middle school general Education teachers' approaches to inclusion // International Journal of Instruction. – 2014. – №2(7). – P. 5–20. International Journal of Instruction (ed.gov)
Margaret E.K., Melissa C.J., Brawand A. Co-teaching perspectives from middle school algebra co-teachers and their students with and without disabilities // International Journal of Inclusive Education. – 2020. – №4(24). – P. 427–442. https://doi.org/10.1080/13603116.2018.1465134
Huang X., Zhang J., Hudson L. Impact of math self-efficacy, math anxiety, and growth mindset on math and science career interest for middle school students: the gender moderating effect // European Journal of Psychology of Education. – 2019. – №3(34). – P. 621–640. https://doi.org/10.1007/s10212-018-0403-z
Bone E.K., Bouck E.C., Satsangi R. Comparing concrete and virtual manipulatives to teach algebra to middle school students with disabilities // Exceptionality. – 2023. – №3(31). – P.1–17. https://doi.org/10.1080/09362835.2021.1938057
Katitas S., Coskun B. What is mean by inclusive education? Perceptions of Turkish teachers towards inclusive education // World Journal of Education. – 2020. – №5(10). – P. 18–28. https://doi.org/10.5430/wje.v10n5p18
Aktan O. Teachers' Opinions towards Inclusive Education Interventions in Turkey // Anatolian Journal of Education. – 2021. – №1(6). – P. 29–50. https://doi.org/10.29333/aje.2021.613a
Ozdemir S., Kilic Y. Investigating special education teachers’ views on Mathematics instruction process: Sugesstions for sustainable special Education in Mathematics instruction // Sustainability. – 2023. – №4(15). – P. 3584-1–3584-18. https://doi.org/10.3390/su15043584
Özgüç S.C. Improving special education and inclusion course in primary mathematics teacher education program // Journal of Qualitative Research in Education. – 2021. – №25. – P. 156–182. https://doi.org/10.14689/enad.28.7
Agavelyan R.O., Aubakirova S.D., Zhomartova A.D., Burdina E.I. Teachers’ attitudes towards inclusive education in Kazakhstan // Интеграция образования. – 2020. – №1(24). – P. 8–19. https://doi.org/10.15507/1991-9468.098.024.202001.008-019
Makoelle T.M. Schools’ transition toward inclusive education in post-soviet countries: Selected cases in Kazakhstan // SAGE Open. – 2020. – №2(10). – P. 1–13. https://doi.org/10.1177/2158244020926586
Турлубекова М.Б., Бугубаева Р.О. Инклюзивное образование в Казахстане: анализ процесса организации и возможности дальнейшего его развития // Central Asian Economic Review. – 2021. – №3(138). – С. 89–109. https://doi.org/10.52821/2224-5561-2021-3-89-109
Ахметжанова К.О. Проблемы обучения математике детей с особыми потребностями // Информационно-коммуникационные технологии в педагогическом образовании. – 2019. – №5(62). – С. 1–4. https://www.elibrary.ru/item.asp?id=38028377
Исабаева А.С., Садыкова А.А., Керимбекова Ж.У., Абдукаримова Ұ.А. Қазақстан Республикасында инклюзивті білім беру ерекшеліктері // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2019. – №2(112). – Б. 59–70.
Салгараева Г.И., Маханова А.С. Информатика пәнін оқытуда инклюзивті білім беру процесін ұйымдастыру формалары // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2022. – №4(126). – Б. 258–271. https://doi.org/10.47526/2022-4/2664-0686.22
Унт И. Индивидуализация и дифференциация обучения. – М.: Педагогика, 1990. – 192 с.
REFERENCES
Buchner T., Shevlin M., Donovan M.A., Gercke M., Goll H., Šiška J., Corby D. Same progress for all? Inclusive education, the United Nations Convention on the rights of persons with disabilities and students with intellectual disability in European countries // Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities. – 2021. – №1(18). – P. 7–22. https://doi.org/10.1111/jppi.12368
Kauffman J.M., Ahrbeck B., Anastasiou D., Badar J., Felder M., Hallenbeck B.A. Special education policy prospects: Lessons from social policies past // Exceptionality. – 2021. – №1(29). – P. 16–28. https://doi.org/10.1080/09362835.2020.1727326
Megan M. Inclusive Education in the United States: Middle school general Education teachers' approaches to inclusion // International Journal of Instruction. – 2014. – №2(7). – P. 5–20. International Journal of Instruction (ed.gov)
Margaret E.K., Melissa C.J., Brawand A. Co-teaching perspectives from middle school algebra co-teachers and their students with and without disabilities // International Journal of Inclusive Education. – 2020. – №4(24). – P. 427–442. https://doi.org/10.1080/13603116.2018.1465134
Huang X., Zhang J., Hudson L. Impact of math self-efficacy, math anxiety, and growth mindset on math and science career interest for middle school students: the gender moderating effect // European Journal of Psychology of Education. – 2019. – №3(34). – P. – 621–640. https://doi.org/10.1007/s10212-018-0403-z
Bone E.K., Bouck E.C., Satsangi R. Comparing concrete and virtual manipulatives to teach algebra to middle school students with disabilities // Exceptionality. – 2023. – №1(31). – P. 1-17. https://doi.org/10.1080/09362835.2021.1938057
Katitas S., Coskun B. What is mean by inclusive education? Perceptions of Turkish teachers towards inclusive education // World Journal of Education. – 2020. – №5(10). – P. 18–28. https://doi.org/10.5430/wje.v10n5p18
Aktan O. Teachers' Opinions towards Inclusive Education Interventions in Turkey // Anatolian Journal of Education. – 2021. – №1(6). – P. 29–50. https://doi.org/10.29333/aje.2021.613a
Ozdemir S., Kilic Y. Investigating special education teachers’ views on Mathematics instruction process: Sugesstions for sustainable special Education in Mathematics instruction // Sustainability. – 2023. – №4(15). – P. 3584-1–3584-18. https://doi.org/10.3390/su15043584
Özgüç S.C. Improving special education and inclusion course in primary mathematics teacher education program // Journal of Qualitative Research in Education. – 2021. – №25. – P. 156–182. https://doi.org/10.14689/enad.28.7
Agavelyan R.O., Aubakirova S.D., Zhomartova A.D., Burdina E.I. Teachers’ attitudes towards inclusive education in Kazakhstan // Integracia obrazovania. – 2020. – №1(24). – S. 8–19. https://doi.org/10.15507/1991-9468.098.024.202001.008-019
Makoelle T.M. Schools’ transition toward inclusive education in post-soviet countries: Selected cases in Kazakhstan // SAGE Open. – 2020. – №2(10). – P. 1–13. https://doi.org/10.1177/2158244020926586
Turlubekova M.B., Bugubaeva R.O. Inkliuzivnoe obrazovanie v Kazahstane: analiz processa organizacii i vozmojnosti dalneishego ego razvitia [Inclusive education in Kazakhstan: Analysis of the organizing process and the possibility of its further development] // Central Asian Economic Review. – 2021. – №3(138). – S. 89–109. https://doi.org/10.52821/2224-5561-2021-3-89-109 [in Russian]
Ahmetzhanova K.O. Problemy obuchenia matematike detei s osobymi potrebnostiami [Problems of teaching mathematics for children with special needs] // Informacionno-kommunikacionnye tehnologii v pedagogicheskom obrazovanii – 2019. – №5(62). – S. 1–4. https://www.elibrary.ru/item.asp?id=38028377 [in Russian]
Isabaeva A.S., Sadykova A.A., Kerimbekova J.U., Abdukarimova U.A. Kazahstan Respublikasynda inkliuzivtі bіlіm beru erekshelіkterі [Features of inclusive education in the republic of Kazakhstan] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2019. – №2(112). – B. 59–70. [in Kazakh]
Salgaraeva G.I., Mahanova A.S. Informatika panіn oqytuda inkliuzivtі bіlіm beru procesіn uiymdastyru formalary [The Forms of organization of an Inclusive Educational process for teaching Computer Science] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2022. – №4(126). – B. 258–271. [in Kazakh] https://doi.org/10.47526/2022-4/2664-0686.22
Unt I. Individualizacia i differenciacia obuchenia [Individualization and differentiation of learning]. – M.: Pedagogika, 1990. – 192 s. [in Russian]
