ОҚУШЫЛАРДЫҢ УНИВЕРСАЛДЫ ОҚУ ӘРЕКЕТТЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕ ХИМИЯ САБАҚТАРЫНДА СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕПТЕРДІ ҚОЛДАНУ
Кілт сөздер:
мектеп, химия курсы, ситуациялық есептер, әдіс, қолданбалы эксперимент.Аңдатпа
Білім беру процесінде химиядан ситуациялық есептерді қолдану кезінде универсалды оқу әрекеті – зерттеу жұмыстарын жүргізу мүмкіндігі қалыптасады. Оқушы құрастырған әрбір ситуациялық есепті шағын зерттеу жобасы ретінде қарастыруға болады. Осындай есептерді құрастырған кезде оқушылар алдына мақсат қоюға және оларды іске асыру жолдарын (реттеуші универсалды оқу іс-әрекеттері) анықтауға үйренеді. Ситуациялық есептермен жұмыс жасау кезінде оқушылар нақты өмірге жақын стандартты емес жағдайларда пәндік білімдерін қолдануға үйренеді. Сондықтан, ситуациялық есептермен жұмыс жасауда табыстылық деңгейінің жоғарылауы білім алушылардың универсалды оқу әрекеттерінің қалыптасу деңгейінің жоғарылауына әкеледі. Зерттеудің айқындаушы кезеңінің нәтижелерін талдау оқушыларда ақпаратпен жұмыс істеу білігінің (ақпараттық құзыреттіліктің) қалыптасуының репродуктивті және жартылай-ізденістік деңгейлерінің басым екендігін, сондай-ақ ситуациялық есептермен жұмыс істеудегі табыстылықтың төмен деңгейін және тиісінше коммуникативтік құзыреттіліктің қалыптасуының төмен деңгейін көрсетеді. Тәжірибелік-эксперименттік жұмыстың айқындаушы және қалыптастырушы кезеңдерінде бақылау және эксперименттік топтарда алған нәтижелерімізді талдау оқушылардың универсалды оқу іс-әрекеттерін қалыптастыру оқу процесінде химиядан ситуациялық есептерді пайдалану арқылы олардың универсалды оқу іс-әрекеттерін қалыптастырудың құрылымдық-функционалдық моделін іске асыру кезінде тиімдірек болады деген қорытынды жасауға мүмкіндік берді.
Әдебиеттер тізімі
Приказ Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года №348 «Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования». [Электронды ресурс]. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V1800017669 (қаралған күні 15.08.2022)
Шабанова И.А., Ковалева С.В., Кец Т.С. Ситуационные задачи по химии как один из компонентов. Научно-педагогическое обозрение // Pedagogical Review. – 2017. – №2(16). – С. 79–86.
Жулькова Н.В. Роль и место ситуационных задач в современном уроке // Химия в школе. – 2013. – №9. – С. 45–47.
IAC Achievements in reading, mathematics and science: Results of PISA 2018 in Kazakhstan, National Report. Information and Analytical Center, 2020. [Электронды ресурс]. URL: https://www.oecd.org/pisa/publications/PISA2018_CN_KAZ.pdf (қаралған күні 15.08.2022)
Abylkassymova A. System modernization of General Secondary Education in the Republic of Kazakhstan // Revista Tempos e Espaços Em Educação. – 2020. – №13(32). – P. 46–57. https://doi.org/10.20952/revtee.v13i32.13334
Toybazarova N., Nazarova G. The modernization of education in Kazakhstan: Trends. Perspective and Problems // Bulletin of National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan. – 2018. – №6(376). – P. 104–114. https://doi.org/10.32014/2018.2518-1467.33
Avvisati F., Echazarra A., Givord P. and Schwabe M. Kazakhstan Country note. Results from PISA 2018. OECD. Retrieved 24 May, 2021. [Электронды ресурс]. URL: https://www.oecd.org/pisa/publications/PISA2018_CN_KAZ.pdf (қаралған күні 15.08.2022)
Hermanns Jolanda Perceived relevance of tasks in organic chemistry by preservice chemistry teachers // Chemistry Teacher International. – 2021. – Vol. 3. – №1. – P. 31–44. https://doi.org/10.1515/cti-2020-0002
Inkinen J., Klager Ch., Juuti K., Schneider B., Salmela-Aro K., Krajcik J., Lavonen J. High school students' situational engagement associated with scientific practices in designed science learning situations // Science Educational. – 2020. – Vol. 104. – №4. – P. 667–692. https://doi.org/10.1002/sce.21570
Cheung D. The key factors affecting students' individual interest in school science lessons // International Journal of Science Education. – 2018. – №40(1). – P. 1– 23. https://doi.org/10.1080/09500693.2017.1362711
Inkinen J., Klager C., Schneider B., Juuti K., Krajcik J., Lavonen J., & Salmela-Aro K. Science classroom activities and student situational engagement // International Journal of Science Education. – 2019. – №41(3). – P. 316–329.
Thomas D.T. Sedumedi Practical Work Activities as a Method of Assessing Learning in Chemistry Teaching // EURASIA Journal of Mathematics Science and Technology Education. – 2017. – Vol. 13(6). – P. 1765–1784. DOI 10.12973/eurasia.2017.00697a
Broman K., Bernholt S., Christensson С. Relevant or interesting according to upper secondary students? Affective aspects of context-based chemistry problems // Research in Science & Technological Education. – 2020. – Vol. 8. – №10. – P. 1–21. https://doi.org/10.1080/02635143.2020.182417
Беседина Л.Л. Исследовательская деятельность как средство формирования ключевых компетенций // Химия в школе. – 2012. – №7. – C. 21–25.
Жулькова Н.В. Использование ситуационных задач по химии в учебном процессе // Наука и школа. – 2013. – №5. – С. 122–125.
Дерябина Н.Е. Использование качественных задач для формирования учебной мотивации // Химия в школе. – 2012. – №1. – C. 43–45.
17. Мещерякова Л.М., Шалашова М.М., Оржековский П.А. Формирование универсальных учебных действий: Система дидактических заданий // Химия в школе. – 2013. – №1. – C. 9–12.
Фишман И.С. Тесты внешней оценки уровня сформированности ключевых компетентностей учащихся: метод. пособие. – Самара: Изд-во ЦПО, 2005. – 133 с.
Сладков С.А. Формирование информационной компетентности старшеклассников как фактор успешности в профильном обучении: дисс. … канд. пед. наук. – М., 2008. – 170 с.
Стерчо И.П. Применение метода аналогий при изучении неорганической химии в школе // Молодой ученый. – 2015. – №21. – 835 с.
REFERENCES
Prikaz Ministra prosvesheniia Respubliki Kazakhstan ot 3 avgusta 2022 goda № 348 «Ob utverjdenii gosudarstvennyh obsheobiazatelnyh standartov doshkolnogo vospitaniia i obucheniia, nachalnogo, osnovnogo srednego i obshego srednego, tehnicheskogo i professionalnogo, poslesrednego obrazovaniia» [On the approval of the State mandatory standards of preschool education and training, primary, basic secondary and general secondary, technical and vocational, post-secondary education]. [Electronic resource]. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V1800017669 [in Russian] (qaralgan kuni 15.08.2022)
Shabanova I.A., Kovaleva S.V., Kets T.S. Situacionnye zadachi po himii kak odin iz komponentov. Nauchno-pedagogicheskoe obozrenie [Situational tasks in chemistry as one of the components. Scientific and pedagogical review] // Pedagogical Review. – 2017. – №2(16). – S. 79–86. [in Russian]
Julkova N.V. Rol i mesto situacionnyh zadach v sovremennom uroke [The role and place of situational tasks in the modern lesson] // Himiia v shkole. – 2013. – №9. – S. 45–47. [in Russian]
IAC Achievements in reading, mathematics and science: Results of PISA 2018 in Kazakhstan, National Report. Information and Analytical Center, 2020. [Electronic resource]. URL: https://www.oecd.org/pisa/publications/PISA2018_CN_KAZ.pdf (qaralgan kuni 15.08.2022)
Abylkassymova A. System modernization of General Secondary Education in the Republic of Kazakhstan. Revista Tempos e Espaços Em Educação. – 2020. – №13(32). – P. 46–57. https://doi.org/10.20952/revtee.v13i32.13334
Toybazarova N., Nazarova G. The modernization of education in Kazakhstan: Trends. Perspective and Problems // Bulletin of National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan. – 2018. – №6(376). – P. 104–114. https://doi.org/10.32014/2018.2518-1467.33
Avvisati F., Echazarra A., Givord P. and Schwabe M. Kazakhstan Country note. Results from PISA 2018. OECD. Retrieved 24 May, 2021. https://www.oecd.org/pisa/publications/PISA2018_CN_KAZ.pdf (qaralgan kuni 15.08.2022)
Hermanns Jolanda Perceived relevance of tasks in organic chemistry by preservice chemistry teachers // Chemistry Teacher International. – 2021. – Vol. 3. – №1. – P. 31–44. https://doi.org/10.1515/cti-2020-0002
Inkinen J., Klager Ch., Juuti K., Schneider B., Salmela-Aro K., Krajcik J., Lavonen J. High school students' situational engagement associated with scientific practices in designed science learning situations // Science Educational. – 2020. – Vol. 104. – №4. – P. 667–692. https://doi.org/10.1002/sce.21570
Cheung D. The key factors affecting students' individual interest in school science lessons // International Journal of Science Education. – 2018. – №40(1). – P. 1– 23. https://doi.org/10.1080/09500693.2017.1362711
Inkinen J., Klager C., Schneider B., Juuti K., Krajcik J., Lavonen J., & Salmela-Aro K. Science classroom activities and student situational engagement // International Journal of Science Education. – 2019. – №41(3). – P. 316–329.
Thomas D.T. Sedumedi Practical Work Activities as a Method of Assessing Learning in Chemistry Teaching // EURASIA Journal of Mathematics Science and Technology Education. – 2017. – Vol. 13(6). – P. 1765–1784. DOI 10.12973/eurasia.2017.00697a
Broman K., Bernholt S., Christensson С. Relevant or interesting according to upper secondary students? Affective aspects of context-based chemistry problems // Research in Science & Technological Education. – 2020. – Vol. 8. – №10. – P. 1–21. https://doi.org/10.1080/02635143.2020.182417
Besedina L.L. Issledovatelskaia deiatelnost kak sredstvo formirovaniia kliuchevyh kompetencii [Research activity as a means of forming key competencies] // Himiia v shkole. – 2012. – №7. – S. 21–25. [in Russian]
Julkova N.V. Ispolzovanie situacionnyh zadach po himii v uchebnom processe [The use of situational tasks in chemistry in the educational process] // Nauka i shkola. – 2013. – №5. – S. 122–125. [in Russian]
Deriabina N.E. Ispolzovanie kachestvennyh zadach dlia formirovaniia uchebnoi motivacii [The use of qualitative tasks for the formation of educational motivation] // Himiia v shkole. – 2012. – №1. – S. 43. [in Russian]
Meshcheriakova L.M., Shalashova M.M., Orzhekovskii P.A. Formirovanie universalnyh uchebnyh deistvii: Sistema didakticheskih zadanii [Formation of universal educational actions: System of didactic tasks] // Himiia v shkole. – 2013. – №1. – S. 9–12. [in Russian]
Fishman I.S. Testy vneshnei ocenki urovnia sformirovannosti kliuchevyh kompetentnostei uchashihsia: metod. posobie [Tests of external assessment of the level of formation of key competencies of students: a methodological guide]. – Samara: Izd-vo TsPO, 2005. – 133 s. [in Russian]
Sladkov S.A. Formirovanie informacionnoi kompetentnosti starsheklassnikov kak faktor uspeshnosti v profilnom obuchenii [Formation of information competence of high school students as a success factor in specialized training]: diss. … kand. ped. nauk. – M., 2008. – 170 s. [in Russian]
Stercho I.P. Primenenie metoda analogii pri izuchenii neorganicheskoi himii v shkole [Application of the analogy method in the study of inorganic chemistry at school] // Molodoi uchenyi. – 2015. – №21. – 835 s. [in Russian]
