ТҮРКИЯ МЕМЛЕКЕТІНІҢ STEM-БІЛІМ БЕРУ БОЙЫНША ТӘЖІРИБЕСІ
Кілт сөздер:
STEM-білім беру, STEM-орталықтар, физикалық тәжірибелер, STEM, робототехника курстары, жаратылыстану бағыттары, физика.Аңдатпа
Мақалада Түркияда STEM (science, technology, engineering, mathematics) білім беруді енгізудің практикалық тәжірибесі талқыланады. Зерттеу Түркияның Білім министрлігінің «Инновациялар және білім беру технологиялары» басқармасының STEM-білім беру бойынша жасаған есебіне және жергілікті ғалымдардың еңбектеріне сүйене отырып жасалынды. Зерттеу әдістері ретінде аналитикалық шолу және талдау колданылды. Түркия мемлекеті экономикасының дамуы үшін білім беру мен кадрларды даярлаудағы STEM-әдісінің рөлін анықтау салаларында үлкен жұмыс атқаруда. STEM-білім беру бағдарламасын әзірлеу және оны білім беру процесіне енгізу бойынша нақты шаралар мен қадамдар Түркияның «Scientix» Еуроодақ жобасына мүше болуынан бастап қарқынмен іске асырыла бастады. Қазіргі уақытта STEM-білім беру аясында жаратылыстану пәндерін кіріктіріп оқыту бойынша ғылыми-зерттеу және әдістемелік жұмыстар жүргізілуде. Сонымен қатар, университеттер тарапынан барлық қызығушылық танытқан тұлғаларға арналған платформа құрылуда, бұл платформада жалпы мұғалімдер мен оқушыларға арналған нұсқаулықтар, ұйымдастырылып жатқан курс пен семинарлар туралы ақпараттар, жаңа ресурстар, әдістемелік нұсқаулықтар мен осы сала бойынша соңғы жаңалықтар жарияланады. Қазіргі таңда оқу бағдарламасына STEM-білім беру технологиясын енгізу жоспарлануда.
Әдебиеттер тізімі
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Akgündüz D., Aydeniz M., Çakmakçı G., Çavaş B., Çorlu M. S., Öner T., Özdemir S. STEM eğitimi Türkiye raporu. – İstanbul: Scala Basım, 2015. – 80 s.
Имангалиев Н. STEM образование в Казахстане: текущее состояние и перспективы развития: исследование проведено при поддержке компании «Chevron» в рамках проекта «Караван Знаний» / Имангалиев Н., Сагадатова Д., Омашева М., Хайриева Г., Турдалы Д., Каримова Н., Аккисев Е. – 2020. – 133 с .
Kabylbekov K.A., Abdrakhmanova Kh.K., Kuatbekova R.A., Makhanov T.S., Urmashev B. Computer simulation of radionuclide isotope separation used in nuclear energy and medicine // News of the NAS of the RK, Series of geology and technical sciences. – 2022. – №1 (451). – P. 53–62. https://doi.org/10.32014/2022.2518-170X.140
Çakıroğlu E., Kalay Y.E., Öztürk G. Stem Eğitimi Uygulamaları: Örnek Video Geliştirme Projesi. – 2016. – 32 s.
Yılmaz B., Dalkıran Ö. Türkiye’nin bilim-teknoloji politikalarında kütüphane kurumuna yaklaşım // Bilgi Dünyası. – 2012. – №13(1). – S. 57–81.
Baran E., Canbazoğlu-Bilici S., Mesutoğlu C. Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) spotu geliştirme etkinliği // Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED). – 2015. – №5(2). – S. 60–69.
Kıvanç Ö., Şener S., Mumcuoğulları A., Sunaçoğlu Z. PwC Türkiye. Danışman 2023’e Doğru // Türkiye’de STEM Gereksinimi. – 2017. – №28. – S. 8–10.
Dennis V. STEM 101: Intro to tomorrow’s jobs // Occupational Outlook Quarterly. – 2014. – 11 s. [Электронды ресурс]. URL: https://www.bls.gov/careeroutlook/2014/spring/art01.pdf
Sanayicileri T., Derneği İ. A. STEM alanında eğitim almış işgücüne yönelik talep ve beklentiler araştırması //İstanbul: TÜSİAD. – 2014. – №64. – 30 s.
Çorlu M., Aydın E. Evaluation of learning gains through integrated STEM projects // International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology. – 2016. – №4(1). – Р. 20–29.
Cenk A.K. Ortaokul Öğrencilerinin Yaparak-Yaşayarak Öğrenme Temelli TÜBİTAK 4004 Bilim Okulu Projesi Sonrası Bilim Kavramına Yönelik Görüşleri // Mersin University Journal of the Faculty of Education. – 2013. – №9(2). – S. 326–338.
Çakıroğlu E., Kalay Y. E., Öztürk G. Stem Eğitimi Uygulamaları: Örnek Video Geliştirme Projesi. – 2016. – 32 s. [Электронды ресурс]. URL: https://hdl.handle.net/11511/62015
Altunel M. STEM eğitimi ve Türkiye: fırsatlar ve riskler // Seta Perspektif. – 2018. – №207. – S. 1–7.
Akgündüz D., Aydeniz M., Çakmakçı G., Çavaş B., Çorlu M., Öner T., Özdemir S. STEM eğitimi Türkiye raporu: “Günümüz modası mı yoksa gereksinim mi?” – İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi STEM Merkezi, 2015. – 180 s.
Akgündüz D., Aydeniz M., Çakmakçı G., Çavaş B., Çorlu M. S., Öner T., Özdemir S. STEM eğitimi Türkiye raporu. – İstanbul: Scala Basım, 2015. – 80 s.
Yıldırım B., Altun Y. STEM Eğitim ve Mühendislik Uygulamalarının Fen Bilgisi Laboratuar Dersindeki Etkilerinin İncelenmesi // El-Cezerî Fen ve Mühendislik Dergisi. – 2015. – №2(2). – S. 28–40.
Çorlu M.S., Capraro R.M., Capraro M.M. Introducing STEM education: implications for educating our teachers for the age of innovation // Education and Science. – 2014. – №39(171). – S. 74–85.
Hacıömeroğlu G., Bulut A.S. Entegre FeTeMM öğretimi yönelim ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması // Eğitimde Kuram ve Uygulama. – 2016. – №12(3). – S. 654–669.
Kearney M., Burden K., Rai T. Investigating teachers’ adoption of signature mobile pedagogies // Computers and Education. – 2015. – №15(1). – P. 22–35. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2014.08.009
Çolakoğlu M.H., Gökben A.G. Türkiye’de eğitim fakültelerinde FeTeMM (STEM) çalışmaları // İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi. – 2017. – Т. 2. – №2. – S. 46–69.
Akgunduz D. STEM Turkey Bulletin // Turkish Studies. – 2017. – №1(3). – S. 106–125.
Özdemir S. STEM eğitimi için görüşler [S. Boz tarafından kaydedildi]. – 2016. – №2(4). – S. 12–28.
Şahin A., Ayar M. C., Adıgzel T. Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik üзerikli okul sonrası etkinlikler ve öğrenciler üzerindeki etkileri // Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. – 2014. – №14(1). – S. 1–26.
Berlin D.F., White A.L. The Berlin-White Integrated Science and Mathematics Model // School Science and Mathematics. – 1994. – №94. – P. 2–4.
Yıldırım B., Altun Y. STEM eğitim ve mühendislik uygulamalarının Fen Bilgisi Laboratuar dersindeki etkilerinin incelenmesi // El-Cezerî Fen ve Mühendislik Dergisi. – 2015. – №2(2). – S. 28–40.
Yıldırım B., Selvi M. Adaptation of STEM attitude scale to Turkish // Turkish Studies. – 2015. – №10(3). – S. 1107–1120.
Morrison J. TIES STEM education monograph series // Attributes of STEM education. Baltimore, MD: TIES. – 2006. – 52 p.
National Research Council. STEM integration in K-12 education: Status, prospects, and an agenda for research. – National Academies Press, 2014. – P. 65–89.
REFERENCES
Akgunduz D., Aydeniz M., Chakmakchy G., Chavash B., Chorlu M.S., Oner T., Ozdemir S. STEM egitimi Turkiye raporu [STEM education Turkey report]. – Istanbul: Scala Basım, 2015. – 80 s. [in Turkish]
Imangalıev N., Sagadatova D., Omasheva M., Haırıeva G., Turdaly D., Karımova N., Akkısev E. STEM obrazovanie v Kazahstane: tekushee sostoianie i perspektivy razvitia: issledovanie provedeno pri podderjke kompanii “Chevron” v ramkah proekta “Karavan Znaniy” [STEM education in Kazakhstan: current state and prospects of development The study was conducted with the support of Chevron within the framework of the Caravan of Knowledge project]. – 2020. – 133 s. [in Russian] 3. Kabylbekov K.A., Abdrakhmanova Kh.K., Kuatbekova R.A., Makhanov T.S., Urmashev B. Computer simulation of radionuclide isotope separation used in nuclear energy and medicine // News of the NAS of the RK, Series of geology and technical sciences. – 2022. – №1 (451). – P. 53–62. https://doi.org/10.32014/2022.2518-170X.140
Cakıroglu E., Kalay Y.E., Ozturk G. Stem Egitimi Uygulamaları: Ornek Video Gelistirme Projesi [Stem Education Applications: Sample Video Development Project]. – 2016. – 32 s. [in Turkish]
Yılmaz B., Dalkıran O. Turkiye’nin bilim-teknoloji politikalarında kutuphane kurumuna yaklasım. Bilgi Dunyasi [The approach to the library institution in Turkey's science and technology policies]. – 2012. – №13(1). – S. 57–81. [in Turkish]
Baran E., Canbazoglu-Bilici S., Mesutoglu C. Fen, teknoloji, muhendislik ve matematik (FeTeMM) spotu gelistirme etkinligi [Science, technology, engineering and mathematics (FeTeMM) spot development event] // Arastırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED). – 2015. – №5(2). – S. 60–69. [in Turkish]
Kyvanch O., Shener S., Mumcuogulları A., Sunachoglu Z. PwC Turkiye. Danyshman 2023’e Dogru // Turkiye’de STEM Gereksinimi [Consultant STEM Requirement in Turkey Towards 2023]. – 2017. – №28. – S. 8–10. [in Turkish]
Dennis V. STEM 101: Intro to tomorrow’s jobs // Occupational Outlook Quarterly. – 2014. – 110 р. [Elektrondy resurs]. URL: https://www.bls.gov/careeroutlook/2014/spring/art01.pdf 9. Sanayicileri T., Dernegi I. A. STEM alanında egitim almysh ishgujune yonelik talep ve beklentiler arashtyrmasy [Demand and expectations research for the STEM-trained workforce] // Istanbul: TUSIAD. – 2014. – №64. – 30 s. [in Turkish]
Chorlu M., Aydyn E. Evaluation of learning gains through integrated STEM projects // International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology. – 2016. – №4(1). – P. 20–29.
Jenk A.K. Ortaokul Ogrenjilerinin Yaparak-Yasayarak OgrenmeTemelli TUBITAK 4004 Bilim Okulu Projesi Sonrası Bilim Kavramına Yonelik Gorusleri [Opinions of Secondary School Students on the Concept of Science After the Basic TUBITAK 4004 Science School Project] // Mersin University Journal of the Faculty of Education. – 2013. – №9(2). – S. 326–338. [in Turkish]
Chakyroglu E., Kalay Y.E., Ozturk G. Stem Egitimi Uygulamaları: Ornek Video Gelistirme Projesi [Stem Education Applications: Sample Video Development Project]. – 2016. – 32 s. [Elektrondy resurs]. URL: https://hdl.handle.net/11511/62015 [in Turkish]
Altunel M. STEM egitimi ve Turkiye: fırsatlar ve riskler [STEM education and Turkey: opportunities and risks] // Seta Perspektif. – 2018. – №207. – S. 1–7. [in Turkish]
Akgunduz D., Aydeniz M., Cakmakci G., Cavash B., Çorlu M. S., Öner T., Özdemir S. STEM egitimi Turkiye raporu [STEM education Turkey report]. – Istanbul: Scala Basım, 2015. – 180 s. [in Turkish]
Akgunduz D., Aydeniz M., Chakmakci G., Chavash B., Chorlu M.S., Oner T., Ozdemir S. STEM egitimi Turkiye raporu [STEM education Turkey report]. – İstanbul: Scala Basım, 2015. – 80 s. [in Turkish]
Iyldyrym B., Altun Y. STEM Egitim ve Muhendislik Uygulamalarının Fen Bilgisi Laboratuar Dersindeki Etkilerinin Incelenmesi [Investigation of the Effects of STEM Education and Engineering Applications on Science Knowledge Laboratory Course] // El-Cezerî Fen ve Muhendislik Dergisi. – 2015. – №2(2). – S. 28–40. [in Turkish]
Çorlu M.S., Capraro R.M., Capraro M.M. Introducing STEM education: implications for educating our teachers for the age of innovation // Education and Science. – 2014. – №39(171). – S. 74–85.
Hajiomeroglu G., Bulut A.S. Entegre FeTeMM ogretimi yonelim olcegi Turkce formunun gecerlik ve guvenirlik calısmasi [Validity and reliability study of the Turkish version of the integrated FeTeMM teaching orientation scale] // Egitimde Kuram ve Uygulama. – 2016. – №12(3). – S. 654–669. [in Turkish]
Kearney M., Burden K., Rai T. Investigating teachers’ adoption of signature mobile pedagogies // Computers and Education. – 2015. – №15(1). – P. 22–35. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2014.08.009
Cholakoglu M.H., Gokben A.G. Turkiye’de egitim fakultelerinde FeTeMM (STEM) chalyshmalary [FeTeMM (STEM) studies at the faculties of education in Turkey] // Informal Ortamlarda Arashtırmalar Dergisi. – 2017. – Т. 2. – №2. – S. 46–69. [in Turkish]
Akgunduz D. STEM Turkey Bulletin // Turkish Studies. – 2017. – №1(3). – S. 106–125.
Ozdemir S. STEM egitimi icin gorusler [Opinions for STEM education]. [S. Boz tarafından kaydedildi]. – 2016. – №2(4). – S. 12–28. [in Turkish]
Shahin A., Ayar M.C., Adigzel T. Fen, teknoloji, muhendislik ve matematik uzerikli okul sonrası etkinlikler ve ogrenjiler uzerindeki etkileri [After-school activities related to science, technology, engineering and mathematics and their effects on students] // Kuram ve Uygulamada Egitim Bilimleri. – 2014. – №14(1). – S. 1–26. [in Turkish]
Berlin D.F., White A.L. The Berlin-White Integrated Science and Mathematics Model // School Science and Mathematics. – 1994. – №94. – P. 2–4.
Yıldırım B., Altun Y. STEM egitim ve muhendislik uygulamalarının Fen Bilgisi Laboratuar dersindeki etkilerinin incelenmesi [Investigation of the effects of STEM education and engineering applications on Science Knowledge Laboratory course] // El-Cezerî Fen ve Mühendislik Dergisi. – 2015. – №2(2). – S. 28–40. [in Turkish]
Yıldırım B., Selvi M. Adaptation of STEM attitude scale to Turkish // Turkish Studies. – 2015. – №10(3). – S. 1107–1120.
Morrison J. TIES STEM education monograph series // Attributes of STEM education. Baltimore, MD: TIES. – 2006. – 52 p.
National Research Council. STEM integration in K-12 education: Status, prospects, and an agenda for research. – National Academies Press, 2014. – P. 65–89.
