МАТЕМАТИКАЛЫҚ МОДЕЛЬДЕУ ӘДІСІН ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ МАТЕМАТИКАЛЫҚ ОЙЛАУ ҚАБІЛЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Кілт сөздер:
математикалық модельдеу, математикалық ойлау, математикалық ұғым, қолданбалы есеп, практикалық мазмұнды есеп.Аңдатпа
Бұл мақалада мектеп математика курсындағы практикалық мазмұнды есептерді математикалық модельдеу әдісін қолдану арқылы математика мен басқа пәндердің арасындағы байланыстарын көрсете отырып, оқушылардың математикалық ойлау қабілетін қалыптастыру мәселесі қарастырылды және сипаттама берілді.
Математикалық білім берудің жетекші мақсаты оқушылардың зияткерлік тұрғыда дамуы, адамға қоғамда толыққанды өмір сүруі үшін қажетті ойлау қабілеттерін қалыптастыру болып табылады. Сондықтан математика сабақтарында оқушылардың шығармашылық және сыни ойлауын дамытатын педагогикалық әдістемелер мен технологияларды пайдаланған дұрыс.
Модельдеу – оқушыларды есептер шығаруға үйретудің жетекші әдістерінің бірі және қоршаған ортаны танудың маңызды құралы болып табылады. Модельдеу оқушыны есеп шығаруда өз бетінше жұмыс істеуіне мүмкіндік беретін, белсенді болуын қамтамасыз ететін тәсілдермен қаруландырады. Кең мағынада модель объектінің ең маңызды қасиеттерінің көрінісі ретінде анықталады. Алгебра және анализ бастамаларының модельдерімен танысқан кезде оқушыларға математиканың оның қосымшаларымен байланысы математикалық модельдердің көмегімен жүзеге асырылатыны көрсетіледі.
Математикалық модельдеу барысында математикалық ойлаудың барлық компоненттері, әсіресе математикалық объектілер немесе олардың қасиеттерінің арасындағы жалпы және дербес қатынастардың динамикасын сезінумен сипатталатын, функция идеясын қарастыруға байланысты айқын көрінетін функционалдық ойлау сияқты компоненті дамитыны көрсетіледі.
Әдебиеттер тізімі
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Бекболғанова А.Қ., Умиргалиева А.Б. Мeктeптeгі мaтeмaтикa куpcындaғы мaтeмaтикaлық aнaлиз элeмeнттepінің opны мeн poлі // Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. “Физика-математика ғылымдары” сериясы. – 2018. – №1 (61). – Б. 37–42.
Гамезо М.В. Знаки и знаковое моделирование в познавательной деятельности: дисс. ... докт. псих. наук. – М., 1997. – 373 с.
Әбілқасымова А.Е., Кучер Т.П., Корчевский В.Е., Жұмағұлова З.Ә. Алгебра: жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқулық. – Алматы: Мектеп, 2017. – 272 б.
Қасқатаева Б.Р., Кокажаева А.Б., Қазыбек Ж. Математикалық модельдеу оқушылардың математикалық сауаттылығын арттыру құралы ретінде // Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы. – 2021. – №1(85). – Б. 58–67.
Соболев С.Л. Судить по конечному результату // Математика в школе. – 1984. – №1. – С. 5–19.
Arseven A. Mathematical Modelling Approach in Mathematics Education // Universal Journal of Educational Research. – 2015. – Vol 3(12), No 3. – P. 973–980.
Boaler J. Mathematical Modelling and New Theories of Learning // Teaching Mathematics and its Applications. – 2001. – Vol. 20. – P. 121–128.
Бeкболгaновa A.К., Туралық М.Б. Мoдeльдeуді пaйдaлaну – oқытудың қoлдaнбaлығын күшeйтудің нeгізгі біp шapты // Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы, “Физика-математика ғылымдары” сериясы. – 2018. – №1 (61). – Б. 33–37.
Петерсон Л.Г. Математическое моделирование как методологический принцип построения программы школьного курса математики // Содержание, методы и формы развивающего обучения математике в школе и вузе. – 1999. – №2. – С. 30–33.
Blum W., Borromeo, Ferri R. Mathematical Modelling: Can It Be Taught And Learnt? // Journal of Mathematical Modelling and Application. – 2009. – Vol. 1, No. 1. – P. 45–58.
REFERENCES
Bekbolganova A.K., Umirgaiyeva A.B. Mekteptegi matematika kursynadgy matematikalyk analyz elementterinin orny men roli [The role and place of the elements of mathematical analysis in the field of school mathematics] // Abay atyndagy QazUPU Habarshysy. “Fizika-matematika gylymdary” seriyasy. – 2018. – №1 (61). – B. 37–42. [in Kazakh]
Gamezo M.V. Znaki I znakovoye modelirovaniye v poznavatelnoy deyatelnosti [Signs and sign modeling in cognitive activity]: diss. … dokt. psych. nauk. – М., 1997. – 373 s. [in Russian]
Abilkasymova A.E., Kucher T.P., Korchevskiy V.E., Jumagulova Z.A. Algebra. Jalpy bilim beretin mekteptin 7-synybyna arnalgan oqulyq [Algebra. Textbook for 7th grade of secondary school]. – Almaty: Mektep, 2017. – 272 b. [in Kazakh]
Kaskatayeva B.R., Kokazhayeva B.R., Kazybek Zh. Matematikalyq modeldeu oqushylardyn matematikalyq sauattylygyn arttyru quraly retinde [Mathematical modeling as a tool to improve students' mathematical literacy] // Qazaq ulttyq qyzdar pedagogikalyq universitetinin habarsysy. – 2021. – №1(85). – B. 58–67. [in Kazakh]
Sobolev S.L. Sudit po konechnomu rezultatu [Judging by the end result] // Matematika v shkole. – 1984. – №1. – S. 5–19. [in Russian]
Arseven A. Mathematical Modelling Approach in Mathematics Education // Universal Journal of Educational Research. – 2015. – Vol 3(12), No 3. – P. 973–980.
Boaler J. Mathematical Modelling and New Theories of Learning // Teaching Mathematics and its Applications. – 2001. – Vol. 20. – P. 121–128.
Bekbolganova A.K., Turalyk M.B. Modeldeudi paidalanu – oqitudyn qoldanbalygin kusheitudin negizgi bir sharty [The use of modeling is one of the main ways to strengthen the application of teaching] // Abay atyndagy QazUPU Habarshysy. “Fizika-matematika gylymdary” seriyasy. – 2018. – №1 (61). – B. 33–37. [in Kazakh]
Peterson L.G. Matematicheskoye modelirovaniye kak metodologicheskiy princip postroeniya programmy shkolnogo kursa matematiki [Mathematical modeling as a methodological principle for constructing a curriculum for a school course in mathematics] // Soderzhanie, metody i formy razvivajushhego obuchenija matematike v shkole i vuze. – 1999. – №2. – S. 30–33. [in Russian]
Blum W., Borromeo, Ferri R. Mathematical Modelling: Can It Be Taught And Learnt? // Journal of Mathematical Modelling and Application. – 2009. – Vol. 1, No. 1. – P. 45–58.
