Появление постколониализма в поэзии Восточного Туркестана
Ключевые слова:
постколониализм, неоколонализм, колониализм, бай, кедей, Шығыс Түркістан поэзиясы, Қытайдағы қазақ ақындары., post-colonialism, neo-colonialism, colonialism, rich, poor, East Turkestan poetry, Kazakh poets in China.Аннотация
В статье рассматривается приход в Восточный Туркестан коммунизма, желавшего равноправия колонизированных народов мира и проводившего антиимперскую политику, и его влияние на казахскую поэзию в Китае, а также проявления и особенности политики китайского правительства, насильно внедряющего идеологию денационализации в современные малочисленные народы, в поэзию Восточного Туркестана, и ее влияние на казахскую поэзию в Китае. Китайский коммунизм, который говорил на языке бедняков в обществе Восточного Туркестана, как и советский коммунизм, влиял на культуру и литературу, традиции и обычаи меньшинств под своим неоколониальным взглядом через литературные тексты.
В первой части статьи через стихотворение казахского поэта Макатана Шарипкана рассмотрено проникновение в Восточный Туркестан китайского коммунизма, желавшего ликвидировать классовое разделение в обществе и защитить равенство бедноты. Акцентируя внимание на персонажах поэмы, обращали внимание на семиотическую и семантическую артистичность и своеобразие.
Во второй части статьи, несмотря на давление китайского правительства, владеющего Восточным Туркестаном, проявления национальных ценностей, национального самосознания и самобытности в современной казахской поэзии были проанализированы через стихи таких поэтов, как Омаргазы Айтанулы, Женис Какенулы, Оркен Салубай. В рамках этих исследований были сделаны аналитические прогнозы развития национально-антиколониальной литературы в современной восточнотуркестанской поэзии.
Библиографические ссылки
Robert J.Y. Postcolonialism: An Historical Introduction. – Oxford, UK, Blackwell, 2001. – 530 p.
Patrict C.H. Colonializm and Cultural Identity. – Albany: State University of New York Press, 2000 – 784 p.
Edward W.S. Şarkiyatçılık. Bat’nın Şark Anlayışları. – İstanbul: Metis Yayıncılık, 2017. – 409 s.
Homi K.B. The Other Question: Difference, Discrimination and the Discourse of Colonialism. – London: Routledge, 2013. – 288 p.
Spivak G. A critique of postcolonial reason: Toward a history of the, vanishing present. – London: Harvard University Press, 1999. – 464 p.
Aime C. Sömürgecilik Üzerinde Söylev, Fransız Irkçığının Fikri Temelleri / çev. Güneş Ayas. – İstanbul: Doğu Kütüphanesi, 2005. – 38 s.
Ania L. Kolonyalizm-Postkolonyalizm / çev. Mehmet Küçük. – İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2000. – 320 s.
Masood Raja: «Resources on Postcolonialism: Glossary» [Электронды ресурс]. URL: https://postcolonial.net/glossary/ (қаралған күні: 15. 04.2023)
Күңгірт от (Қытайдағы қазақ ақындарының таңдамалы жыр жинағы) / Құр. Ақан Гүлнар. – Алматы: Шетел әдебиеті газеті редакциясы, 2016. – 160 б.
Өркен Салубай: «Әлмисақтан да ары, уақыттан да ескімін» [Электронды ресурс]. URL: https://adebiportal.kz/kz/news/view/orken-salubai-almisaqtan-da-ary-uaqyttan-da-eskimin__22873 (қаралған күні: 15. 04.2023)
Homi K.B. The Location of Culture. – London, Routledge, 1994. – 295 p.
Frantz F. Siyah Deri Beyaz Maskeler / çev. Orçun Türkay. – İstanbul: Metis Yayınları, 2019. – 184 s.
Robert J.Y. Postkolonyalizm Tarihsel Bir Giriş / çev. Burcu Toksabay Köprülü, Sertaç Şen. – İstanbul: Matbu, 2016. – 652 s.
Achılle M. Postkoloni Üzerine / çev. Merve Yalçın, Mesut Yalçın. – Ankara: Hece Yayınları, 2021. – 332 s.
Vivek C. Post-kolonyal Teori ve Kapitalizmin Hayaleti / çev. Afife Yasemin Yılmaz. – İstanbul: İletişim, 2016. – 462 s.
Әдебиет порталы. Оспан батырға арналған өлеңдер топтамасы [Электронды ресурс]. – URL: https://adebiportal.kz/kz/news/view/ospan-batyr__10229 (қаралған күні: 15. 04.2023)
Абдықадырова Т.Р., Aбдимомынов Е.Б., Баимбетова А.А. М. Жұмaбaевтың педaгогикaлық ой-пікірлері (Ұстaз қызметінің негізгі мaзмұны хақында) // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2020. – №4 (118). – Б. 151–162. https://doi.org/10.47526/2020/2664-0686.044
Toltay F. Muhammed Salih’in Şiirindeki Muhalif Görüşlerin Incelenmesi // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2022. – №4 (126). – S. 118–132. https://doi.org/10.47526/2022-4/2664-0686.10
Мұрат Шаймаран: «Қытайдағы қазақ қаламгерлері үреймен күн кешіп жатыр». [Электронды ресурс]. URL: https://qazaqadebieti.kz/30502/ytajda-y-aza-alamgerleri-rejmen-k-n-keship-zhatyr (қаралған күні: 15. 04.2023)
Nkrumah K. Emperyalizmin Son Aşaması Yeni Sömürgecilik / çev. A. Sarıca. – İstanbul: Gerçek yayınevi, 1966. – 99 s.
Жеңіс Шәкенұлы: «Атам соққан көкжалдан, қылшық қалған босаға». [Электронды ресурс]. URL: https://massaget.kz/layfstayl/debiet/poeziya/5503/ (қаралған күні: 15.04.2023)
Vikipedi. Rüya [Электронды ресурс]. URL: https://tr.wikipedia.org/wiki/R%C3%BCya#cite_note-i%C5%9Flev-39 (қаралған күні: 15. 04.2023)
REFERENCES
Robert J.Y. Postcolonialism: An Historical Introduction. – Oxford, UK, Blackwell, 2001. – 530 p.
Patrict C.H. Colonializm and Cultural Identity. – Albany: State University of New York Press, 2000 – 784 p.
Edward W.S. Şarkiyatçılık. Bat’nın Şark Anlayışları [Orientalism. Bat's Understanding of the Song]. – İstanbul: Metis Yayıncılık, 2017. – 409 s. [in Turkish]
Homi K.B. The Other Question: Difference, Discrimination and the Discourse of Colonialism. – London: Routledge, 2013. – 288 p.
Spivak G. A critique of postcolonial reason: Toward a history of the, vanishing present. – London: Harvard University Press, 1999. – 464 p.
Aime C. Sömürgecilik Üzerinde Söylev, Fransız Irkçığının Fikri Temelleri [Discourse on Colonialism, the Intellectual Foundations of French Racism] / çev. Güneş Ayas. – İstanbul: Doğu Kütüphanesi, 2005. – 38 s. [in Turkish]
Ania L. Kolonyalizm-Postkolonyalizm [Colonialism-Postcolonialism] / çev. Mehmet Küçük. – İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2000. – 320 s. [in Turkish]
Masood Raja: «Resources on Postcolonialism: Glossary» [Electronic resource]. URL: https://postcolonial.net/glossary/ (qaralgan kuni: 15. 04.2023)
Kungirt оt (Qytaydagy qazaq akyndarynyn tandamaly jyr jinagy) / Qur. Aqan Gulnar. – Almaty: Shetel adebietі gazetі redakciasy, 2016. – 160 b. [in Kazakh]
Orken Salubai: «Almisaqtan da ary, uaqyttan da eskimin» [I am older than time] [Electronic resource]. URL: https://adebiportal.kz/kz/news/view/orken-salubai-almisaqtan-da-ary-uaqyttan-da-eskimin__22873 (qaralgan kuni: 15.04.2023) [in Kazakh]
Homi K.B. The Location of Culture. – London, Routledge, 1994. – 295 p.
Frantz F. Siyah Deri Beyaz Maskeler [Black Leather White Masks] / çev. Orçun Türkay. – İstanbul: Metis Yayınları, 2019. – 184 s. [in Turkish]
Robert J.Y. Postkolonyalizm Tarihsel Bir Giriş [A Historical Introduction to Postcolonialism] / çev. Burcu Toksabay Köprülü, Sertaç Şen. – İstanbul: Matbu, 2016. – 652 s. [in Turkish]
Achılle M. Postkoloni Üzerine [On Postcolony] / çev. Merve Yalçın, Mesut Yalçın. – Ankara: Hece Yayınları, 2021. – 332 s. [in Turkish]
Vivek C. Post-kolonyal Teori ve Kapitalizmin Hayaleti [Postcolonial Theory and the Specter of Capitalism] / çev. Afife Yasemin Yılmaz. – İstanbul: İletişim, 2016. – 462 s. [in Turkish]
16. Adebiet portaly. «Ospan batyrga arnalgan olender toptamasy» [A collection of poems dedicated to Ospan Batyr]. [Electronic resource]. URL: https://adebiportal.kz/kz/news/view/ospan-batyr__10229 (qaralgan kuni: 15. 04.2023) [in Kazakh]
Abdyqadyrova T.R., Abdımomynov E.B., Baiymbetova A.A. M. Jumabaevtyn pedagogikalyq oі-pіkіrlerі (Ustaz qyzmetіnіn negіzgі mazmuny haqynda) [Pedagogical Thoughts of M. Zhumabayev (about the Content of the Teacher's Functional Work)] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2020. – №4 (118). – B. 151–162. https://doi.org/10.47526/2020/2664-0686.044 [in Kazakh]
Toltay F. Muhammed Salih’in Siirindeki Muhalif Goruslerin Incelenmesi // Iasaui universitetinin habarshysy. – 2022. – №4 (126). – S. 118–132. https://doi.org/10.47526/2022-4/2664-0686.10 [in Turkish]
Murat Shaimaran: «Qytaydagy qazaq qalamgerleri ureimen kun keship jatyr» [Kazakh writers in China live in fear]. [Electronic resource]. URL: https://qazaqadebieti.kz/30502/ytajda-y-aza-alamgerleri-rejmen-k-n-keship-zhatyr (qaralgan kuni: 15.04.2023) [in Kazakh]
Nkrumah K. Emperyalizmin Son Aşaması Yeni Sömürgecilik [The Last Stage of Imperialism is the New Colonialism] / çev. A. Sarıca. – İstanbul: Gerçek yayınevi, 1966. – 99 s. [in Turkish]
Jenis Shakenuly: «Atam soqqan kokjaldan, qylshyq qalgan bosaga» [The threshold left from the blue grass that my grandfather beat]. [Electronic resource]. URL: https://massaget.kz/layfstayl/debiet/poeziya/5503/ (qaralgan kuni: 15. 04.2023) [in Kazakh]
Vikipedi. «Ruya» [Dream] [Electronic resource]. – URL: https://tr.wikipedia.org/wiki/R%C3%BCya#cite_note-i%C5%9Flev-39 (qaralgan kuni: 15.04.2023) [in Turkish]
