Сунгур диалектісіндегі кейбір сӛздер мен қосымшалардың соңындағы /н/ дауыссыздарының кӛрінісі
80 63
Кілт сөздер:
Иран, Иран түркілері, Ирандағы түркі диалектілері, сунгур диалектісі, сҿз жҽне қосымша соңындағы /н/ дауыссызыАңдатпа
Тарихи кезеңдерде ҽртүрлі түркі мемлекеттері құрылған Иран жері – қазіргі таңда да түркі халықтары ҿмір сүріп жатқан маңызды территориялардың бірі. Қазақ, хорасан, түркімен, қашқай, сунгур, халач, т.б. түркі қауымдары Иранның ҽртүрлі аймағына таралған. Таралу кеңістігі бойынша Иранның солтүстік-батысы түркілердің ең кҿп мекен еткен аймағы саналады. Мақаланың тақырыбына айналып отырған сунгур диалектісі де аталған аймақтың оңтүстік-батысына тҽн. Сунгур диалектісі ҽртүрлі этникалық топтардың араласып отырған аймағында орналасқандықтан ҿзіне тҽн тілдік ерекшеліктері бар. Бұл мақалада сунгур диалектісі орталық ретінде алынып, кейбір сҿздер мен қосымшалардың соңындағы /н/ дауыстысына қатысты құбылыстар кҿрші түркі диалектілеріндегі ерекшеліктермен салыстырылады. Осылайша бір территорияда мекен ететін сунгур диалектілері мен басқа да кҿрші диалектілердің ұқсастықтары, ҿзіндік ерекшеліктері қарастырылады.
Әдебиеттер тізімі
ġahit, B., "Ġran'da Resmi Bir AraĢtırmaya Göre Ġran Türkleri'nin Nüfus Dağılımı", https://www.turkyurduhaber.org/kose-yazisi/201/iranda-resmi-bir-arastirmaya-gore-iran-turklerinin-nufus-dagilimi.html (Erişim Tarihi: 19.03.2017).
Blaga, R., İran Halkları El Kitabı, Yeni Zamanlar Dağıtım. 1997.
Saray, M., Türk-İran İlişkileri, Ankara: Atatürk AraĢtırma Merkezi. 1999.
Sarrafi, A., R., "Ġran Türklerinin Dili ve Fokloru", Varlık (114-3). 1999.
Sarrafi, A., R., "Ġran'da Türklerin Coğrafya ve Ahali Sayısı", Dilmaç (2). 2005
Albayrak, R., Türklerin İranı -Yakın Gelecek-, Ankara: Berikan Yayınevi. 2013
Güldiken, K., "Ġran'da YaĢayan 33 Milyon Türkü DüĢününüz", Azerbaycan (322). 1998.
Çehregani, M., A., "Hedefimiz Milli Kültürümüze Sahip Çıkmak", 2023 (14). 2002.
Atıcı, A., Sungur Türkçesi, Konya: Eğitim Yayınevi. 2015.
Doğan, T., Urmiye Ağızları, Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YayımlanmamıĢ Doktora Tezi. 2010.
Rezaeı, M., İran-Zencan Bölgesi, Kaydar ve Yöresi Ağızları, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YayımlanmamıĢ Doktora Tezi. 2015.
Atıcı, A., Lalecin Türkçesi, Çanakkale: Paradigma Akademi. 2018.
Doğan, T., Tilimhan Divanı (Orta İran Türk Ağzı) Giriş-İnceleme-Metin-Dizin, Ankara: Akçağ Yayınları. 2020.
Karini, J., Erdebil İli ve Ağızları, Ankara: Gazi Üniversitesi, YayımlanmamıĢ Doktora Tezi. 2009.
