ҚОЖА АХМЕТ ЯСАУИ ҮЙІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚЫЗМЕТІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ БАСҚА ДА ОРЫНДАР
44 18
Кілт сөздер:
Қазақстан, Түркістан, Қожа Ахмет Ясауи, сопылық, Хилвет, Құмышк, Насабнама, археология, орта ғасырлар, Н.И. Веселовский.Аңдатпа
Бұл мақалада түркістандық әулие – Қожа Ахмет Ясауи қызметімен байланысты орындар туралы жазбаша дереккөздердің, аңыздардың, аңыздардың және археологиялық зерттеулердің мәліметтері талданады. Жергілікті шыққан жазбаша дереккөздер – "Насабнамада" Қожа Ахмет Ясауидің өмірі мен қызметі туралы мәліметтер сақталған. Оларда сопылық рәсімдерге байланысты орындар туралы мәліметтер бар: Хильвет, Хумиишке (Кумчик-Али) және сопылықпен байланысты басқа заттар. Жергілікті тұрғындардың Қожа Ахмет Ясауи үйі туралы тарихи естелігін ресейлік зерттеушілер Н.И. Веселовский, А.и. Добросмыслов, М. Е. Массон, В. А. Гордлевский, қазақ авторлары Ж. Аймауытов, о. Дастанов жазды. Археологтар Т. Н.Сенигова, Е. Смағұлов, М. Тұяқбаев өндірген материалдар сопылық рәсімдерге байланысты құрылыстарды белгілеуге мүмкіндік береді. Мақалада халық аңыздары Қожа Ахмет Яссауимен байланыстыратын басқа ескерткіштер туралы материалдар келтірілген. Дәстүрлі танысу әдістерін қолдана отырып, бірқатар ескерткіштерде жүргізілген археологиялық зерттеулер ХІІ ғасырдағы Қожа Ахмет Ясауи өмірінің хронологиясы туралы мәліметтерге қайшы келмейтін материалдар берді.аңыздарға кешенді көзқарас Түркістан қаласының ғана емес, бүкіл Орта Азия аймағының тарихында көрнекті рөл атқарған түркі сопылығының негізін қалаушының қызметіне байланысты нақты фактілерді анықтауға мүмкіндік береді. Мақалада археолог Н. Алдабергеновтің жеке мұрағатынан сирек кездесетін фотосуреттер жарияланады.
