Hoca Ahmet Yesevî Dünya Görüşünün Teolojik Temelleri

18 28

Özet

Bu çalışmada Hoca Ahmed Yesevî’nin dini düşünce dünyasındaki temel ilkeler ele alınmaktadır. Öncelikle İslam geleneğinde her hayırlı işin “Bismillah” sözüyle başlamasının anlamı açıklanmaktadır. Yesevî’nin de hikmetlerini “Bismillah” ile başlattığı ve bunu İslam’ın temel kaidelerinden biri olarak kabul ettiği vurgulanmaktadır. Çalışmanın bir sonraki bölümünde Yesevî’nin Allah’a iman ve tam teslimiyet konusuna özel önem verdiği belirtilmektedir. Hikmetlerinde insanın asıl amacının Yaratıcıya kulluk etmek olduğu ve dünyanın geçici zevklerine aldanmamak gerektiği sürekli hatırlatılmıştır. Bu düşünce Kur’an’daki tevhid inancı ve tasavvuf geleneği ile örtüşmektedir. Ayrıca eserde Yesevî’nin Hz. Peygambere ve onun sünnetine bağlılığı geniş şekilde incelenmektedir. Hikmetlerinde Hz. Muhammed büyük bir saygıyla övülmüş ve onun hayatı örnek olarak gösterilmiştir. Yesevî nazarında Kur’an ve sünnet, dinin temel kaynaklarını teşkil etmektedir; dolayısıyla Müslümanın asli görevi, dini hayatını bu iki esasa dayandırmak olarak belirtilmiştir. Çalışmanın önemli bir kısmı Yesevî’nin hikmetlerindeki Kur’an etkisine ayrılmıştır. Eserlerinde kutsal kitaptaki olaylar ve konular özgün bir üslupla dile getirilmiş, Kur’an hem manevî hem de şiirsel bir bilgi kaynağı olarak kabul edilmiştir. Yesevî Kur’an’ı sadece okumakla kalmamış, onu hayata tatbik etmenin gerekliliğini de öğütlemiştir. Genel olarak Yesevî’nin dünya görüşü, Kur’an ve sünnete dayanan tasavvufî öğretinin sistematik bir yansımasıdır. Onun hikmetleri İslâm inancı ile manevî-ahlakî terbiyeyi halka sade ve anlaşılır bir dille aktaran dikkate değer bir örnek teşkil etmektedir.