DIVÂN-I HIKMET’IN KÖKŞETAV NÜSHASINDA ANLAM ALANLARI AÇISINDAN TÜRKÇE KÖKENLI İSIMLERİM DEĞERLENDİRİLMESİ
144 193
Anahtar Kelimeler:
Ahmet Yesevi, Divan-ı Hikmet, Kökşetav Nüshası, Söz Varlığı, İsimler.Özet
Türk edebiyatının önemli şahsiyetlerinden biri olan Ahmet Yesevî’nin baş eseri Divân-ı Hikmet’in Kazakistan’ın Kökşetav şehrinde bulunan nüshasının söz varlığı ve özellikle eserin söz varlığının büyük bir kısmını oluşturan Türkçe kökenli isimler incelenmiştir. Yazıda hikmetlerde geçen üç yüz elliye yakın Türkçe kökenli isim anlam bakımından sınıflandırılmış, temalarına göre kelimelerin kültürel, etnik vb. arka planı üzerinde durulmuştur. Divân-ı Hikmet’te geçen yalnız başına anlamsız ancak cümle içerisinde anlam ilişkisi kurarken mana kazanan kelimeler, gramer açısından değil bunlar işaret ettikleri anlamlarına göre işaret, belirsizlik, benzerlik, eşitlik, tercih, tarz, araç, vasıta, varlık, yokluk, gereklilik vb. anlamları bildiren kelimeler olarak ayrılmıştır. Her anlam alanıyla ilgili kelimelerin sayısı ve sıklık oranı tespit edilmiştir. Bununla birlikte her anlam alanıyla ilgili kelimelerin Divân-ı Hikmet’in söz varlığındaki yeri ve Yesevî’nin edebî gücü ve sanatını anlatmadaki rolü üzerinde durulmuştur. Eserde kullanılan deyim, metafor, benzetme, yakıştırma gibi mecazlı anlatımlar Yesevî’nin dili kullanmadaki ustalığını, üslubunu gösterirken, eseri de söz varlığı bakımından zenginleştirmiştir.
