Қазақстандағы гендерлік лингвистиканың ғылыми негіздер
22 34
Кілт сөздер:
гендерлік лингвистика, Қазақстан, жоғары білім, тіл және гендер, гендерлік зерттеулерАңдатпа
Теориялық негіздемелер мен зерттеулер лингвистика, психология,
әлеуметтану, феминистік теория және гендерлік лингвистика салаларындағы білімді
интеграциялау мәселелерін шешуде және тіл мен гендер арасындағы байланысты талдауға
арналған құралдарды ұсынуда маңызды. Ғылыми негіздер гендерлік лингвистикаға гендерлік
тілді түсінуді тереңдетуге мүмкіндік береді және білім беру мен саясатты әзірлеу арқылы
инклюзивті қоғамдарды құруға ықпал етеді.
Бұл зерттеу Қазақстандағы гендерлік лингвистиканы талдайды, тілдік, гендерлік және
білім беру тәжірибелері арасындағы байланысты саралауға ерекше назар аударады.
Зерттеудің негізгі мақсаты - гендерлік лингвистика курстарының мазмұны мен құрылымын
көрсете отырып, Қазақстанның жоғары оқу орындарындағы гендерлік және тілдік білімге
шолу жасау. Бұл мақала гендерлік перспективаларды лингвистикалық білімге интеграциялау
туралы кеңірек дискурсқа үлес қосуға бағытталған. Бұл жұмыс сонымен қатар Қазақстандағы
гендерлік зерттеулерді талқылауға ықпал етеді және болашақ зерттеулер мен білім беруді
дамытудың теориялық негізін ұсынады. Авторлар зерттеудің сапалы әдістерін, атап айтқанда
контент-анализді қолданды, және қазақстандық университеттердегі гендерлік проблемалар
мен лингвистика курстарының қазіргі жағдайын, қиындықтары мен мүмкіндіктерін
анықтады. Деректер ресми институционалдық өтініш арқылы, «Жоғары білім берудің
бірыңғай платформасы» электронды мәліметтер базасын талдау және университетердің
ресми веб-парақшаларында қолжетімді курстар каталогтары арқылы жиналды. Авторлар
гендерлік лингвистикалық шеңберді қарастыратын курстарды анықтау үшін «гендерлік және
лингвистика» және «гендерлік және тіл» пәндері бойынша академиялық
курстарға/бағдарламаларға назар аударды.
Зерттеу нәтижесі Жоғары Білім Берудің Бірыңғай Платформасында көрсетілген
Қазақстан университеттеріндегі 5000-нан астам білім беру бағдарламаларын қамтыды.
Қазақстанның жеті университеті гендерлік лингвистика курстары оқытылады, және
бакалавриат, магистратура мен докторантураның әртүрлі курстары ұсынады. Нәтижелер
сонымен қатар халықаралық тәжірибелермен салыстырғанда қазақстандық бағдарламалар
гендерлік лингвистиканың интерсекционалдық аспектілеріне жеткілікті көңіл бөлмей,
теориялық аспектілерге көбірек назар аударатынын көрсетеді
Әдебиеттер тізімі
Coates J., Pichler P. Language and gender: a reader. 2nd ed. – Wiley-Blackwell, 2011. – 640 p.
Eckert P., McConnell-Ginet S. Language and gender. 2nd ed. – Cambridge University Press, 2013. –
p.
Lakoff R. Language and woman’s place. Revised and Expanded Edition. – Oxford University Press,
– 310 p.
Bucholtz M., Hall K. Theorizing identity in language and sexuality research // Language in Society. –
– №33(4). – P. 469–515.
Cameron D. Feminism and linguistic theory. 2nd ed. – Macmillan, 1992. – 248 p.
https://doi.org/10.1007/978-1-349-22334-3
Eckert P., McConnell-Ginet S. Think practically and look locally: language and gender as a communitybased practice // Annual Review of Anthropology. – 1992. – №21(1). – P. 461–488.
Tannen D. You just don’t understand: women and men in conversation. – New York: William
Morrow & Co., 1990. – 330 p.
Language and gender. Gender & Sexuality Studies Program. [Electronic resource]. URL:
https://gendersexuality.northwestern.edu/courses/descriptions/234-language-gender.html (date of access
08.2024)
Language, Gender & Sexuality. Stanford Explore Courses. [Electronic resource]. URL:
access 16.08.2024)
Gender and Language. Linguistics Program. [Electronic resource]. URL:
https://linguisticsprogram.duke.edu/courses/gender-and-language (date of access 16.08.2024)
Кириллина А.В. Гендерные исследования в зарубежной и отечественной лингвистике //
Обшественные науки и современность. – 2000. – №4. – С. 138–145.
Кирова А.Г. Развитие гендерных исследований в лигвистике // Вестник Томского
государственного педагогического университета. – 2009. – №8(86). – С. 138–140.
Кирилина А.В., Томская М.В. Лингвистические гендерные исследования сегодня //
Отечественные записки. – 2005. – №2. – С. 78–94.
Хасанулы Б. Гендерные исследования в казахстанской лингвистике // Вестник КазНУ. Серия
филологическая. – 2005. – №3(85). – С. 11–14.
Martynyuk A.P. A constructive study of male and female occupational terms in English and Russian //
Papers and Studies in Contrastive Linguistics. – 1990. – №26. – P. 103–110.
Суюнова Г.С. Межэтническая коммуникация и гендер // В кн.: Гендерная лингвистика. –
Павлодар: Кереку, 2013. – С. 456–479.
Токтарова Т.Ж. Гендерный аспект коммуникативного поведения // Вестник КазНУ. Серия
филологическая. – 2006. – №61. – С. 157–160.
Unified Higher Education Platform. Digital database. https://epvo.kz/#/
Coates J., Pichler P. Language and gender: a reader. 2nd ed. – Wiley-Blackwell, 2011. – 640 p.
Eckert P., McConnell-Ginet S. Language and gender. 2nd ed. – Cambridge University Press, 2013. –
p.
Lakoff R. Language and woman’s place. Revised and Expanded Edition. – Oxford University Press,
– 310 p.
Bucholtz M., Hall K. Theorizing identity in language and sexuality research // Language in Society. –
– №33(4). – P. 469–515.
Cameron D. Feminism and linguistic theory. 2nd ed. – Macmillan, 1992. – 248 p.
https://doi.org/10.1007/978-1-349-22334-3
Eckert P., McConnell-Ginet S. Think practically and look locally: language and gender as a communitybased practice // Annual Review of Anthropology. – 1992. – №21(1). – P. 461–488.
Tannen D. You just don’t understand: women and men in conversation. – New York: William
Morrow & Co., 1990. – 330 p.
Language and gender. Gender & Sexuality Studies Program. [Electronic resource]. URL:
https://gendersexuality.northwestern.edu/courses/descriptions/234-language-gender.html (date of access
08.2024)
Language, Gender & Sexuality. Stanford Explore Courses. [Electronic resource]. URL:
access 16.08.2024)
Gender and Language. Linguistics Program. [Electronic resource]. URL:
https://linguisticsprogram.duke.edu/courses/gender-and-language (date of access 16.08.2024)
Kirillina A.V. Gendernye issledovania v zarubejnoi i otechestvennoi lingvistike [Gender studies in
foreign and deomestic linguistics] // Obshestvennye nauki i sovremennost. – 2000. – №4. – S. 138–145.
[In Russian]
Kirova A.G. Razvitie gendernyh issledovaniy v ligvistike [The development of gender studies in
linguistics] // Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo pedagogicheskogo universiteta. – 2009. – №8(86).
– S. 138–140. [In Russian]
Kirilina A.V., Tomskaya M.V. Lingvisticheskie gendernye issledovania segodnia [Linguistic gender
studies today] // Otechestvennye zapiski. – 2005. – №2. – S. 78–94. [In Russian]
Khasanuly B. Gendernye issledovania v kazahstanskoi lingvistike [Gender studies in Kazakhstani
linguistics] // Vestnik KazNU. Seria filologicheskaia. – 2005. – №3(85). – S. 11–14. [In Russian]
Martynyuk A.P. A constructive study of male and female occupational terms in English and Russian //
Papers and Studies in Contrastive Linguistics. – 1990. – №26. – P. 103–110.
Suyunova G.S. Mejetnicheskaia kommunikacia i gender [Interethnic communication and gender] // In:
Gendernaia lingvistika [Gender linguistics] / Ed. Z.K. Temirgazina. – Pavlodar: Kereku, 2013. – S.
–479. [In Russian]
Toktarova T.J. Gendernyi aspekt kommunikativnogo povedenia [Gender aspect of communication
behavior] // Vestnik KazNU. Seria filologicheskaia. – 2006. – №61. – S. 157–160. [In Russian]
Unified Higher Education Platform. Digital database. https://epvo.kz/#/
