The Moral Potential of Kazakh Didactic Works in the Process of Forming a Moral Personality
21 19
Keywords:
folklore, moral education, fairy tales, proverbs, sayings, pedagogical process, didactics.Abstract
The main purpose of this article is to identify and substantiate the moral potential of Kazakh didactic works that contribute to the moral education of primary school students. In the literature of the Kazakh people, the functions of didactic works are considered from the point of view of educational, artistic and aesthetic features: humanistic; cognitive; aesthetic; informational; governing and guiding. The education of morality and humanity has a wide range, the content of which includes many qualities such as respect for elders, recognition of their authority, respect for workers, caring for elders and juniors, honesty, modesty, determination, truthfulness, determination, activity, courage, perseverance, restraint, organization, which lead to great the heights of humanity. Children acquire such qualities at an early age from fairy tales and heroic epics, and in adulthood from literary works of art.
The relevance of the research lies in the need to appeal to the values of traditional pedagogical culture in order to concretize the moral guidelines for the education of schoolchildren. The author of the article analyzes the current state of the problem and identifies the theoretical foundations of moral education of elementary school students by means of Kazakh didactic works and reveals their moral potential. The author analyzed scientific publications aimed at studying the concept of “moral education” and its aspects in pedagogical science. The authors analyze the educational functions of didactic works. As a result of the moral education of elementary school students by means of Kazakh didactic works, there is a purposeful, continuous and consistent, pedagogically organized process of mastering the values of folklore that ensure the moral formation of elementary school students.
References
Маханова Г.Б. Русское устное народное творчество и древнерусская литература: учебное пособие. – Караганда: ТОО Medet Group, 2019. – 186 с.
Әбілов А.Ә., Салманов Р. Қазақ фольклоры және дәстүр сабақтастығы. 1 том. – Қарағанды: ТОО Medet Group, 2022. – 236 б.
Есембеков Т., Дәрібаев С., Шортанбаев Ш. Қазақ фольклоры мен әдебиеті бойынша мәтіндік талдаулар. – Алматы: Қазақ университеті, 2019. – 181 б.
Махат Д.А. Мақал-мәтелдер – қазақ тарихының дерек көзі // Әл Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің Хабаршысы. – 2020. – №2 (93). – Б. 192–199.
Омарбекова Г. Қазақ мақал-мәтелдерінің зерттелу барысы. Болашақ зерттеулерге ұсыныс // Túrkologıa. – 2022. – №2 (110). – Б. 121–140.
Бабалар сөзі: Жүзтомдық. Т. 65: Қазақ мақал-мәтелдері. – Астана: Фолиант, 2010. – 488 б.
Бабалар сөзі: Жүзтомдық. Т. 64: Жұмбақтар. – Астана: Фолиант, 2010. – 432 б.
Маулет А. Қызылжар қазақтары фольклорлық мұрасының жас ұрпақты оқытудағы тәрбиелік мәні // Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ хабаршысы. Педагогика. Психология. Әлеуметтану сериясы. – 2023. – №3(144). – Б. 156–169.
Ғабдуллин М. Қазақ халқының ауыз әдебиеті. І том. – Алматы: Рауан, 2018. – 336 б.
Маулет А., Сабырова Ә.С. Сарыарқа қазақтары фольклорлық мұрасының тәрбиелік мәні // Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы. Филология сериясы. – 2023. – № 2(143). – Б. 106–108.
Майлықожа Сұлтанқожаұлы. Толық шығармалар жинағы / Ескі қолжазбалардан аударып, құрастырып, ғылыми түсініктерін жазғандар: С. Саттаров, Н. Елесбай; Жауапты ред.: Т. Әлбеков. – Алматы: Ғылым ордасы, 2019. – 550 б.
Комарова Д.Т., Сейтенова С.С. Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі. – Алматы: MedetGroup ЖШС, 2021. – 132 б.
Әлқoжaeвa Н.C., Pыcбeкoвa Қ. Әлеуметтік педагогтің оқушылармен этноәлеуметтік жұмысы // Journal of Educational Sciences. – 2017. – №4 (53). – Б. 81–87.
Давыдова Л.Н., Мячина В.А. Русские народные сказки как средство воспитания социокультурных ценностей младших школьников // Әлемдік және қазақстандық білім беру жүйесіндегі этнопедагогика: әдіснамасы, тәжірибесі, болашағы» атты халық-қ ғыл.-прак. конф. мат. – Атырау: «Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университеті» баспасы, 2020. – Б. 101–104.
Ақыжанова А.Т., Құнапина Қ.Қ. Этнопедагогика – ұлттық кодтың тұғыры // Әлемдік және қазақстандық білім беру жүйесіндегі этнопедагогика: әдіснамасы, тәжірибесі, болашағы» атты халық-қ ғыл.-прак. конф. мат. – Атырау: «Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университеті» баспасы, 2020. – Б. 339–342.
REFERENCES
Mahanova G.B. Russkoe ustnoe narodnoe tvorchestvo i drevnerusskaia literatura: uchebnoe posobie [Russian oral folk art and Ancient Russian literature: a textbook]. – Karaganda: TOO Medet Group, 2019. – 186 s. [in Russian]
Abilov A.A., Salmanov R. Qazaq folklory jane dastur sabaqtastygy. 1 tom [Kazakh folklore and continuity of traditions. Vol. 1]. – Karagandy: TOO Medet Group, 2022. – 236 p. [in Kazakh]
Esembekov T., Daribaev S., Shortanbaev Sh. Qazaq folklory men adebietі boiynsha matіndіk taldaular [Textual analysis of Kazakh folklore and literature]. – Almaty: Qazaq universiteti, 2019. – 181 b. [in Kazakh]
Mahat D.A. Maqal-matelder – qazaq tarihynyn derek kozі [Proverbs-source of Kazakh History] // Al Farabi atyndagy Qazaq ulttyq universitetіnіn Habarshysy. – 2020. – №2 (93). – B. 192–199. [in Kazakh]
Omarbekova G. Qazaq maqal-matelderіnіn zerttelu barysy. Bolashaq zertteulerge usynys [The course of the study of Kazakh proverbs and sayings. recommendation for future research] // Turkologia. – 2022. – №2 (110). – B. 121–140. [in Kazakh]
Babalar sozі: Juztomdyq. T. 65: Qazaq maqal-matelderі [Word of ancestors: Hundredthome. Vol. 65: Kazakh proverbs and sayings]. – Astana: Foliant, 2010. – 488 b. [in Kazakh]
Babalar sozі: Juztomdyq. T. 64: Jumbaqtar [Word of ancestors: Hundredthome. Vol. 64: Riddles]. – Astana: Foliant, 2010. – 432 b. [in Kazakh]
Maulet A. Qyzyljar qazaqtary folklorlyq murasynyn jas urpaqty oqytudagy tarbielіk manі [The educational value of the folklore heritage of the Kazakhs of Kyzylzhar in teaching the younger generation] // L.N. Gumilev atyndagy EUU habarshysy. Pedagogika. Psihologia. Aleumettanu seriasy. –2023. – №3(144). – B. 156–169. [in Kazakh]
Gabdullin M. Qazaq halqynyn auyz adebietі. І tom [Oral literature of the Kazakh people. Volume I]. – Almaty: Rauan, 2018. – 336 b. [in Kazakh]
Maulet A., Sabyrova A.S. Saryarqa qazaqtary folklorlyq murasynyn tarbielіk manі [Educational value of the folklore heritage of the Kazakhs of Saryarka] // L.N. Gumilev atyndagy EUU Habarshysy. Filologia seriasy. – 2023. – № 2(143). – B. 106–108. [in Kazakh]
Maylykoja Sultankojauly. Tolyq shygarmalar jinagy [Full collection of works] / Eskі qoljazbalardan audaryp, qurastyryp, gylymi tusіnіkterіn jazgandar: S. Sattarov, N. Elesbai; Jauapty red.: T. Albekov. – Almaty: Gylym ordasy, 2019. – 550 b. [in Kazakh]
Komarova D.T., Seitenova S.S. Tarbie jumysynyn teoriasy men adіstemesі [Theory and methodology of educational work]. – Almaty: MedetGroup JShS, 2021. – 132 b. [in Kazakh]
Alkojaeva N.C., Rysbekova K. Aleumettіk pedagogtіn oqushylarmen etnoaleumettіk jumysy [Ethnosocial work of a social teacher with students] // Journal of Educational Sciences. – 2017. – №4 (53). – B. 81–87. [in Kazakh]
Davydova L.N., Miachina V.A. Russkie narodnye skazki kak sredstvo vospitania sociokulturnyh cennostei mladshih shkolnikov [Russian people's stories as part of the socio-cultural value of young schoolchildren] // Alemdіk jane qazaqstandyq bіlіm beru juiesіndegі etnopedagogika: adіsnamasy, tajіribesі, bolashagy» atty halyq-q gyl.-prak. konf. mat. – Atyrau: «H. Dosmuhamedov atyndagy Atyrau universitetі» baspasy, 2020. – B. 101–104. [in Russian]
Akyjanova A.T., Qunapina K.K. Etnopedagogika – ulttyq kodtyn tugyry [Ethnopedagogy – the basis of the national code] // Alemdіk jane qazaqstandyq bіlіm beru juiesіndegі etnopedagogika: adіsnamasy, tajіribesі, bolashagy» atty halyq-q gyl.-prak. konf. mat. – Atyrau: «H. Dosmuhamedov atyndagy Atyrau universitetі» baspasy, 2020. – B. 374–378. [in Kazakh]
