ИБРАХИМ ХАЛДУН ТАНЕР ШЫҒАРМАЛАРЫНДА ШЕТ ТІЛІНІҢ ҚОЛДАНЫЛУЫ
Кілт сөздер:
Халдун Танер, театр, шет тілі, жаңа дәуір түрік әдебиеті, түрік әдебиетіндегі кейінгі кезең театрыАңдатпа
Мақалада түрік әдебиетінде заманауи әңгіме, театр шығармаларын жазған Ибрахим Халдун Танердің есімі анықталып, оның білім жолы, отбасылық өмірі мен өскен ортасы туралы мәлімет берілгеннен кейін шығармаларындағы шет тілінің қолданысы зерттеледі. Танымал драматург болғанымен, Танердің шын есімі мен тегі туралы осы күнге дейін айтарлықтай зерттеулердің жоқ екендігі байқалады. Халдун Танер театр шығармаларында, әсіресе өскен ортасы мен әсер еткен жазушыларды, алған білімін ескерсек, шет тілдерін ерекше қолданған. Француз, итальян және ағылшын сөздерін түрікше сөйлемдердің ішіне орналастыру арқылы автор өте мағыналы бір көзқарасқа ие болған. Жазушының бұл тілдерді қолданудағы басты ерекшелігі осы тілдердегі авторлардың әсері деп айта аламыз. Бұл зерттеуде Ибрахим Халдун Танердің барлық еңбектеріне сүйене отырып, оның қай шет тілінен әсер алғандығы және бұл әсердің қай тілден жасалғандығы ғылыми түрде анықталады. Бұл зерттеудің автор туралы атқарылатын жұмыстар мен жаңа зерттеулерге бағыт-бағдар беретіндігіне сенімдіміз. Әсіресе тілдің қолданысы жайлы зерттеу жұмысының жасалуы, әдебиетімізге өзіндік үлес қосады деген үміттеміз.
Әдебиеттер тізімі
Kaynakça
İbrahim Haldun Taner’in Esas Alınan Tiyatro ve Hikaye Kitapları
Taner, H, (1946), “Töhmet”, Yedigün, s.48-52.
Taner, H, (1949), Yaşasın Demokrasi; Ahmet Halit Kitabevi, İstanbul.
Taner, H, (1951), Tuş, Varlık Yay., İstanbul.
Taner, H, (1953), Günün Adamı, Necdet Sander , İstanbul.
Taner, H, (1953), Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu, Varlık , İstanbul.
Taner, H, (1954), Ayışığında Çalışkur, Yenilik Yayınevi, İstanbul.
Taner, H, (1954), On İkiye Bir Var, Varlık , İstanbul.
Taner, H, (1964), Keşanlı Ali Destanı, İzlem , İstanbul.
Taner, H, (1969), Sancho’nun Sabah Yürüyüşü, Bilgi Yay., Ankara.
Taner, H, (1971), “Gülerek Ölmek”, Hikâyeler 2, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H, (1971), Lütfen Dokunmayın, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H, (1971), Sersem Kocanın Kurnaz Karısı, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H, (1979), Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım, Cem Yayınevi, İstanbul.
Taner, H, (1982), Fazilet Eczanesi, Devlet Tiyatroları Yay., Ankara.
Taner, H, (1983), Çok Güzelsin Gitme Dur, Bilgi Yayınevin, Ankara.
Taner, H, (1983), Yalıda Sabah, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H, (1984), Berlin Mektupları, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H, (1985), Koyma Akıl Oyma Akıl, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H, (1985b), Koyma Akıl Oyma Akıl, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H, (1989), Vatan Kurtaran Şaban, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H, (1989a), (1964), Keşanlı Ali Destanı, Bilgi Yay., Ankara.
Taner, H, (1990), Dışardakiler, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H, (1991), Ve Değirmen Dönerdi, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H, (1995), Eşeğin Gölgesi, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H, (1996), Ayışığında Şamata, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Taner, H,(1996), Devekuşuna Mektuplar, Dost , Ankara.
Taner, H, Huzur Çıkmazı (Komedi 3 Perde), Devlet Tiyatroları
Dramaturgi Bürosu.
Taner, H, Zilli Zarife (3 Perde), Devlet Tiyatroları Dramaturgi Bürosu.
İbrahim Haldun Taner’in Diğer Eserleri
Taner, H. (1979b), “Yaşamlarında İlk’lerle Sanatçılarımız: Haldun Taner”,Milliyet Sanat, 137, 308, 29 Ocak: 16-17, 33.
Taner, H. Ve Gülhan A. , (1980), Kabere Tiyatrosu, B.Y.Y.
Taner, H. (1952a), “Gazetelerde”, Türk Dili, 11, Ağustos; 648-649.
Taner, H. (1952b), “Haldun Taner Diyor Ki”, Hisar, 29, Eylül; 10-12.
Taner, H. (1956), “Çehov’un Oyun Yazarlığı”, Varlık, 430, 1 Mayıs; 10-11.
Taner, H. (1974a), “Bir Türk Tiyatrosu Müzesine Doğru”, Milliyet Sanat,101, 11 Ekim; 17.
Taner, H. (1974b), “Çocuklara Oyun Yazabilmek”, Milliyet Sanat, 71, Mart;18.
Taner, H, (1974c), “Festivaller Üzerine”, Milliyet Sanat, 86, 28 Haziran; 16.
Taner, H. (1974d), “Hüseyin Rahmi, Halka Okuma Zevkini Aşılamış, Edebiyata Mizah Denen Unsuru Hatırlatmış”, Milliyet Sanat, 70, 8 Mart; 7.
Taner, H. (1975a), “Soruşturma: Orta Öğretimde Edebiyat Dersleri Üzerine Ve Kompozisyon”, Milliyet Sanat, 158, 14 Kasım; 13.
Taner, H. (1975b), “Uluslararası Tiyatrosu Enstitüsü’nün Berlin’deki 16.Kongresi’ne 47 Ülkenin 300 Delegesi Katıldı”, Milliyet Sanat, 137, 20Haziran; 8-9, 33.
Taner, H, (1977), “Bir Zevk Ve Seviye Eleğine Doğru”, Milliyet Sanat, 219,18, Şubat; 21.
Taner, H, (1977), Deve Kuşuna Mektuplar (2), Milliyet , İstanbul.
Taner, H, (1978), Hak Dostum Diye Başlayalım Söze, Milliyet , İstanbul.
Taner, H, (1979), Düşsem Yollara Yollara, Tekin , İstanbul.
Taner, H, (1979a), Ölür ise Ten Ölür Canlar Ölesi Değil (Portreler), Cem Yayınevi, Ankara.
Diğer Kaynaklar
And, M. (1969), Geleneksel Türk Tiyatrosu, Bilgi Yayınevi, Ankara.
And, M. (1970), 100 Soruda Türk Tiyatrosu Tarihi, Gerçek ,İstanbul.
And, (1971), Meşrutiyet Döneminde Türk Tiyatrosu, Türkiye İş Bankası, Ankara.
And, M.(1973), 50 Yılın Türk Tiyatrosu, Türkiye İş Bankası ,İstanbul.
And, M. (1983), Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu, Türkiye İş BankasıKültür , Ankara.
And, M. (1983a), Türk Tiyatrosunun Evreleri, Turhan Kitabevi, Ankara.
And, M. (1983b), Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu (1923-1983), Türkiyeİş Bankası Kültür , Ankara.
Dizdaroğlu, H. (1955), “Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu”, Türk Dili, 23, 1 Ağustos; 771-773. DİZDAROĞLU, Hikmet, (1969), “Sancho’yu Tanır mısınız?”, Türk Dili, 219, Aralık; 233-237.
İpşiroğlu, Z. (1986a), “Haldun Taner ve Eleştirel Düşünce”, Milliyet Sanat,149, Ağustos; 54.
İpşiroğlu, Z. (1986b), “Haldun Taner’in Yapıtlarında Konçina ve As”,Gösteri, 86, Şubat; 56-58.
İpşiroğlu, Z. (1986c), “İlk Epik Tiyatro Denemeleri Haldun Taner ve VasıfÖngören”, Gösteri, 72, Kasım; 53-55.
İpşiroğlu, Z. (1987), “Dürrenmatt ile Haldun Taner’de Eşeğin Gölgesi”,Gösteri, 83, Ekim; 46-47.
Taner, D. (1996), Canlar Ölesi Değil, Sel Yay., İstanbul.
Yalçın, S. D. (1995), Haldun Taner’in Hikâyeleri ve Hikâyeciliği, Bilgi Yayınevi, Ankara.
